Republika Wenecka
Z Wikipedii
| Repubblica di Venezia (Repubblica Serenissima) |
|||||
|
|||||
|
|||||
| Język urzędowy | łacina, wenecki | ||||
| Stolica | Wenecja | ||||
| Ustrój polityczny | republika | ||||
| Ostatnia głowa państwa | doża Ludovico Manin | ||||
| Data powstania | 697 | ||||
| Data likwidacji | 17 kwietnia 1797 | ||||
 |
|||||
Republika Wenecka – północnowłoska republika kupiecka istniejąca od VIII wieku do 1797. W średniowieczu jedna z największych potęg handlowych i politycznych w basenie Morza Śródziemnego.
Spis treści |
[edytuj] Historia
[edytuj] IX-XV wiek
Wenecja znajdowała się na skrzyżowaniu najważniejszych szlaków handlowych. Miasto Wenecja zostało założone w V wieku. Później, w wieku IX i X stało się największym centrum handlu między Europą a Azją. W epoce krucjat Wenecja zajmowała się zaopatrzeniem i transportem wojsk krzyżowców, co zyskało jej bardzo ważne w późniejszym okresie przywileje handlowe. W 1380 Wenecja pokonała w bitwie pod Chioggią swą najpoważniejszą europejską rywalkę - Genuę. Na przełomie XIV i XV wieku Wenecja podporządkowała sobie wiele miast kupieckich: Padwę, Vicenzę, Weronę, Brescię, Bergamo, Rawennę, Faenzę, Cremonę, Friuli. W 1489 udało jej się podporządkować Królestwo Cypru. Poważnym ciosem dla Wenecji stało się zdobycie Konstantynopola przez Turków.
[edytuj] XVI-XVII wiek
Flota wenecka toczyła zażarte walki z berberyjskimi piratami, którzy usiłowali zapanować nad Morzem Śródziemnym. Z uwagi na rozwój kontaktów z Nowym Światem i zmianę układu szlaków handlowych, Wenecja utraciła swój uprzywilejowany status, choć pozostała najbogatszym państwem śródziemnomorskim.
[edytuj] XVIII wiek
W XVIII wieku Republika św. Marka miała już za sobą okres świetności. Imperium Habsburgów w XVIII wieku poprzez swoje porty (przede wszystkim Triest) wyrosła na groźnego konkurenta handlowego. Władał nią tak jak dotychczas doża wenecki. Do posiadłości weneckich należały zarówno samo miasto Wenecja jak i tzw. terraferma. Obie te części składowe państwa zarządzane były w odmienny sposób.
Republika traciła swe posiadłości takie jak wyspa Morea, którą zagarnęli Turcy w 1716 roku, Wenecja z centrum handlu powoli zmieniała sie w europejskie centrum rozrywki (karnawał) i turystyki (Grand Tour). W Republice rozkwitały sztuki, zwłaszcza muzyka (Tomaso Albinoni, Antonio Vivaldi, Alessandro Marcello) i malarstwo Canaletto, Giovanni Battista Tiepolo).
Stanowisko doży weneckiego pełnili w XVIII wieku kolejno : Silvestro Valiero 1694-1700, Alvise Mocenigo 1700-1709, Giovanni Cornaro 1709-1722, Sebastiano Mocenigo 1722-1732, Carlo Ruzzini 1732-1735, Alvise Pisani 1735-1741, Pietro Grimani 1741-1752, Francesco Loredano 1752-1762, Marco Foscarini 1762-1763, Alvise Giovanni Mocenigo 1763-1779, Paolo Renier 1779-1789, Ludovico Manin 1789-1797.
Sukcesem Alvise Mocenigo było to, ze Republika Wenecka pozostała neutralna gdy toczyła się wojna o sukcesję hiszpańską (1700-1714). Wojna z Turcją rozpoczęła się w 1714. Agresorem była Turcja, a Wenecja była do wojny nieprzygotowana. Stracono wyspę grecką Morea , obroniono jednak Korfu (1715) i Dalmację. Tak rozpoczęła się era pokoju, która trwała aż do upadku Republiki w roku 1797.
Sebastiano Mocenigo dokonał w latach dwudziestych korekty granic po wojnie tureckiej. Carlo Ruzzini utrzymał neutralność Republiki.
Ważny periodyk oświeceniowy Gazzetta Veneta wychodziła od roku 1760 do 1762.
Republika została zlikwidowana w 1797 w wyniku pokoju w Campo Formio.
Zobacz więcej w osobnym artykule: Wenecja w XVIII wieku.[edytuj] Posiadłości Wenecji
Jednym ze strategicznych celów polityki Wenecji było utworzenie na wybrzeżach i wyspach wschodniej części Morza Śródziemnego łańcucha portów zapewniających bezpieczną żeglugę własnej flocie. Sieć ta była tworzona przez całe późne średniowiecze i w dużej części przetrwała do czasów nowożytnych i likwidacji Republiki w 1797. Do posiadłości weneckich należały między innymi:
- wybrzeże Istrii (XII w.-1797)
- Dalmacja wraz z wyspami i portami Zara i Spalato
- Republika Dubrownicka (protektorat 1205-1358)
- Albania Wenecka z portami Cattaro i Perast (1420/1447-1797)
- port Durazzo (1392-1501)
- Wyspy Jońskie (1386-1797)
- porty Modon (1206-1500 i 1686-1715), Monemwazja (1470-1540 i 1690-1715) i Nauplion (1377-1503 i 1686-1715) na Peloponezie
- Morea (1699-1718)
- wyspa Eubea (1211-1471)
- Księstwo Archipelagu (państwo zależne 1207-1579)
- Kreta (1204-1669)
- Cypr (1489-1573)
