Prowincje rzymskie

Z Wikipedii

Cesarstwo rzymskie z podziałem na prowincje

Prowincje rzymskie - jednostki administracyjne imperium rzymskiego, tworzone na podbitych terytoriach (poza Italią). Liczba i rozmiary poszczególnych prowincji zmieniały się na przestrzeni dziejów Imperium w zależności od warunków zewnętrznych i polityki wewnętrznej. Pierwszą rzymską prowincją była wyspa Sycylia, podbita w 245 p.n.e. w czasie I wojny punickiej. Zasadniczo prowincje rzymskie dzieliły się na dwa rodzaje:

Spis treści

1 Prowincje w czasach Republiki i daty ich powstania
2 Zabezpieczenie prowincji
3 W różnych okresach status prowincji posiadały
- 3.1 Linki zewnętrzne

[edytuj] Prowincje w czasach Republiki i daty ich powstania

241 p.n.e. Sicilia - propretorska,
231 p.n.e. Corsica et Sardinia - propretorska,
197 p.n.e. Hispania Citerior i Hispania Ulterior - propretorskie,
167 p.n.e. Illyricum - propretorska,
146 p.n.e. Macedonia-Achaea - propretorska,
146 p.n.e. Africa proconsularis - prokonsularna,
129 p.n.e. Asia - prokonsularna,
120 p.n.e. Gallia Transalpina, późniejsza Gallia Narbonensis - propretorska,
81 p.n.e. Gallia Cisalpina - propretorska, w czasach późnego Cesarstwa włączona do Italii,
74 p.n.e. Bithynia - propretorska,
74 p.n.e. Cyrenaica et Creta - propretorska,
64 p.n.e. Cilicia et Cyprus - propretorska,
64 p.n.e. Syria - propretorska,
30 p.n.e. Aegyptus - propretorska, rządzona przez ekwitę jako Praefectus augustalis
15 n.e. Moesia - propretorska.

[edytuj] Zabezpieczenie prowincji

Prowincjami zarządzali gubernatorzy. W czasach Republiki wyznaczano ich na okres jednego roku. Na początku roku kalendarzowego nowi gubernatorzy wybrani albo poprzez losowanie albo bezpośrednio obejmowali wyznaczone dla siebie prowincje. Byli to na ogół politycy z kręgu senatorskiego, dawni pretorzy lub konsulowie. W czasach Cesarstwa wyjątek od tej zasady stanowił Egipt, który August uczynił prowincją zwyczajowo rządzoną przez wybranego członka warstwy ekwitów. Prowincje wystawione na niebezpieczeństwa obejmowali na ogół dawni konsulowie, mężowie o większym doświadczeniu i prestiżu. Po uformowaniu się pryncypatu August zachował dla siebie uprawnienia wybierania gubernatorów dla tzw. prowincji cesarskich leżących głównie na niespokojnych granicach, świeżo podbitych, silniej obsadzonych wojskiem i zagrożonych buntami lub najazdami. Pozostałe prowincje oddane zostały w zarządzanie senatowi, który wybierał ich gubernatorów.

Rozmieszczenie legionów w prowincjach było zależne od lokalnych warunków. W roku 14 n.e. w Lusitanii nie stacjonował żaden legion, podczas gdy w Germania Inferior stacjonowały aż cztery. W czasach Cesarstwa największe i najsilniej obsadzone legionami prowincje (np. naddunajskie Pannonia lub Moesia) były dzielone na mniejsze, aby nie zostawiać w rękach jednego człowieka zbyt wielkiej władzy, która mogła zagrozić tronowi. Gubernatorzy takich silnie uzbrojonych prowincji niejednokrotnie sięgali bowiem po władzę w Rzymie obracając miecze swych legionów przeciwko własnemu krajowi i legionom wiernym reżimowi.