Palestyna (mandat)

Z Wikipedii

Mandate for Palestine
← 1920-1948 → →
Flaga Mandatu Palestyny
Stolica	Jerozolima
Typ państwa	Terytorium mandatowe
Jednostka monetarna	Funt palestyński
mandat brytyjski	25 kwietnia 1920
Likwidacja • Niepodległość Transjordanii • utworzenie Izraela	od Wielkiej Brytanii 25 maja 1946 14 maja 1948
Religia dominująca	Islam
Strefa czasowa	UTC +2 – zima UTC +3 – lato

Brytyjski Mandat Palestyny, czasami nazywany Mandatem Palestyny, był mandatem Ligi Narodów utworzonym po I wojnie światowej na części terytoriów Imperium Osmańskiego. Brytyjski Mandat Palestyny obejmował tereny współczesnych państw Jordanii, Izraela oraz Autonomię Palestyńską. Granice Mandatu Palestyny opierały się na Morzu Śródziemnym od zachodu, Francuskim Mandacie Libanu, Francuskim Mandacie Syrii i Brytyjskim Mandacie Mezopotamii od północy, Królestwie Arabii Saudyjskiej od wschodu i południa, oraz na Królestwie Egiptu od południowego-zachodu.

Brytyjski Mandat Palestyny został pomniejszony w 1922 roku o utworzone państwo Emirat Transjordanii (współczesna Jordania). Na pozostałej części terytorium mandatowego powstało w 1948 roku państwo Izrael. Mandatowy system Ligi Narodów był częścią administracji dawnego Imperium Osmańskiego, które sprawowało kontrolę nad Bliskim Wschodem od XVI wieku ^[1].

Spis treści 1 Historia 2 Demografia 3 Szefowie Brytyjskiej Administracji w Palestynie 4 Brytyjscy Wysocy Komisarze Mandatu Palestyny 5 Przypisy 6 Zobacz też

[edytuj] Historia

Palestyna, wchodząca do 1917 roku w skład Imperium Osmańskiego została zdobyta przez siły brytyjskie podczas I wojny światowej.

W 1920 roku stała się ona brytyjskim mandatem - nazwa Palestyna była stosowana wówczas do całego mandatu brytyjskiego (łącznie z terytorium współczesnego państwa Jordania). W lipcu 1922 roku mandat został podzielony na dwie części:

• Emirat Transjordanii (współczesna Jordania) - na razie bez niepodległości/niezależności od mandatu brytyjskiego, którą Transjordania uzyskała dopiero w roku 1946 oraz
• Palestynę - obecne terytoria Izraela i Autonomii Palestyńskiej.

23 września 1923 roku Rada Ligi Narodów oficjalnie przyznała Wielkiej Brytanii mandat Palestyny.

Brytyjczycy w 1917 roku zapowiedzieli w Deklaracji Balfoura przekazanie terytorium Palestyny Żydom, którzy od wieków żyli w diasporze. Sprzeciwiała się temu ludność arabska, wśród której zaczęły narastać antyżydowskie nastroje. Tragedia Holocaustu przyspieszyła starania międzynarodowe o stworzenia państwa żydowskiego, które od końca XIX w. było głównym celem ruchu syjonistycznego. Już od ponad 50 lat do Palestyny zmierzały tysiące osadników żydowskich, którzy zakładali prywatne gospodarstwa rolne oraz tzw. kibuce - komuny rolnicze (głównie) funkcjonujące do dziś.

W 1947 r. ONZ przedstawił projekt podziału Palestyny na trzy części:

• państwo żydowskie
• państwo arabskie
• Jerozolima - pozostająca wolnym miastem pod międzynarodową kontrolą

13 maja 1948 roku zakończył się Brytyjski Mandat Palestyny, a ostatni brytyjski żołnierz opuścił port Jaffa. Ze względu na wybuch wojny arabsko-izraelskiej plan ONZ nie został wcielony w życie, a Palestyna została podzielona pomiędzy Izrael, Egipt (zajął Strefę Gazy) i Jordanię (zajęła Samarię, Judeę i Jerozolimę).

[edytuj] Demografia

Rok	Ludność	Muzułmanie	Żydzi	Chrześcijanie	Inni
1922	752,048	589,177 (78%)	83,790 (11%)	71,464 (10%)	7,617 (1%)
1931	1,036,339	761,922 (74%)	175,138 (17%)	89,134 (9%)	10,145 (1%)
1945	1,764,520	1,061,270 (60%)	553,600 (31%)	135,550 (8%)	14,100 (1%)

[edytuj] Szefowie Brytyjskiej Administracji w Palestynie

Name	Term
Edmund Allenby, 1st Viscount Allenby	1917-1918
Sir Arthur Wigram Money	1918-1919
Sir Louis Jean Bols	1919-1920

[edytuj] Brytyjscy Wysocy Komisarze Mandatu Palestyny

Name	Term
Sir Herbert Louis Samuel	1920-1925
Sir Gilbert Falkingham Clayton	Maj-Grudzień 1925
Herbert Onslow Plumer	1925-1928
Sir Harry Charles Luke (acting)	1928
Sir John Chancellor	1928-1931
Sir Mark Aitchison Young	1931-1932
Sir Arthur Grenfell Wauchope	1932-1937
William Denis Battershill	1937-1938
Sir Harold MacMichael	1938-1944
John Vereker	1944-1945
Sir Alan G. Cunningham	1945-1948

Przypisy

[edytuj] Zobacz też

• Palestyna pod panowaniem Brytyjczyków
• Historia Palestyny
• Historia Izraela