Mikołaj Bierdiajew

Z Wikipedii

Mikołaj Bierdiajew, ros. Николай Александрович Бердяев (ur. 18 marca 1874 w Obuchowie k/Kijowa, zm. 23 marca 1948 w Clamart), rosyjski filozof prawosławny pochodzenia arystokratycznego. W Rosji działał w ruchu socjalistycznym za co został zesłany do Wołogdy, następnie w 1922 r. wydalony już po rewolucji październikowej. Po wydaleniu mieszkał w Berlinie, potem w Paryżu. Brał udział we francuskim życiu intelektualnym, a w latach 1926–1939 redagował pismo Put. Spotkanie z Lwem Szestowem i Sergiuszem Bułhakowem całkowicie zmieniło jego światopogląd – od tej pory stał się człowiekiem głęboko religijnym, choć dalekim od fanatyzmu. Pozostał temu wierny do końca życia.

Jest autorem ponad 40 książek i kilkuset artykułów napisanych bardzo dobrym pod względem literackim stylem. W jego myśli wiara chrześcijańska łączy się z wnikliwą, głęboką, jasno przedstawioną, rozumiejącą i tolerancyjną krytyką wszystkich właściwie ustrojów społecznych. Od wielu innych myślicieli rosyjskich odróżnia go zupełny brak rosyjskiego nacjonalizmu, odważny krytycyzm wobec Rosji i cerkwi prawosławnej oraz ciepły, uniwersalistyczno-chrześcijański stosunek do przedstawicieli wszystkich narodów i warstw społecznych.

Jako religijny filozof, Bierdiajew nie mógł zaakceptować likwidacji wolności osobistej oraz zasadzy dominacji społeczeństwa nad jednostką głoszonej przez rewolucję bolszewicką.

Z uwagi na jego związki z marksizmem, w 1920 roku mianowano go dziekanem na wydziale filozofii uniwesytetu moskiewskiego. Jednak, już w 1921 roku został aresztowany i oskarżony o szpiegostwo. Po przesłuchaniu przez Dzierżyńskiego został zwolniony. Wkrótce potem został znowu aresztowany, po czym polecono mu opuścić miasto.

W 1922 roku aresztowano go ponownie i otrzymał nakaz wyjazdu z państwa sowieckiego — z groźbą, że wyjedzie, albo zostanie rozstrzelany. Wyjechał w zorganizowanej przez bolszewików grupie około siedemdziesięciu intelektualistów, przymusowych innych emigrantów do Berlina. Temat wolności jest podstawowym zagadnieniem w twórczości Bierdiajewa.

Bierdiajew pisał o komunizmie nie będącym systemem socjalnym lecz religią — dlatego fanatycznie oponującą innym religiom, zwłaszcza Chrześcijaństwu. Stąd, wysuwał logiczny wniosek o nieuchronnej kolizji komunizmu z innymi religiami. Napisał też, że ponieważ komunizm jest bardzo nietolerancyjny i fanatyczny, dlatego nie może być naukową lub intelektualną teorią.