Julian Marchlewski
Z Wikipedii
Julian Baltazar Marchlewski ps. Karski, Kujawiak (ur. 17 maja 1866, Włocławek - zm. 22 marca 1925, Nervi) - polski i radziecki działacz komunistyczny, z wykształcenia ekonomista.
Założyciel w 1889 r. Związku Robotników Polskich, od 1900 w SDKPiL, członek Zarządu Głównego, później przywódca partii i jej ideolog. Redagował czasopisma Czerwony Sztandar, Przegląd Socjalistyczny oraz Sprawę Robotniczą. W latach 1893-1905 na emigracji (Szwajcaria, Niemcy), chłonął nowinki tamtejszej myśli socjaldemokratycznej. Uczestnik rewolucji 1905-1907. Po rewolucji przebywał w Niemczech, gdzie przyłączył się do lewego skrzydła SPD. W 1918 zdecydowanie sprzeciwiał się odzyskaniu przez Polskę niepodległości uważając, że jedynym sposobem rozwiązania kwestii narodowej jest przeprowadzenie rewolucji socjalistycznej oswabadzającej proletariat i narody uciskane spod panowania, zarówno militarnego jak i ekonomicznego, mocarstw światowych. W 1919 r. współtwórca Międzynarodówki Komunistycznej, 1920 postawiony przez Lenina na czele Tymczasowego Komitetu Rewolucyjnego Polski w Białymstoku. 1922 szef Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Przygotował program WKP(b) w zakresie dotyczącym rolnictwa. Zmarł w trakcie pobytu wczasowego we Włoszech.
Publikacje naukowe i ideologiczne: Fizjokratyzm w dawnej Polsce (1896), Stosunki ekonomiczno-społeczne na ziemiach zaboru pruskiego (1903), Polskie programy burżuazyjne w kwestii rolnej (1908).
Imieniem Marchlewskiego nazwano po 1926 roku polski obwód autonomiczny na Ukrainie (tzw. Marchlewszczyzna, obecnie Dowbysz) oraz Komunistyczny Uniwersytet Mniejszości Narodowych w Moskwie. Po 1945 roku był patronem wielu ulic, szkół (m. in. Szkoły Partyjnej przy KC PZPR) i placów na terenie Polski - jego imię nosiła obecna aleja Jana Pawła II w Warszawie. Jego imię nosiły też Zakłady Celulozowo Papiernicze we Włocławku.
[edytuj] Wydawniczy epizod Juliana Marchlewskiego
W emigracyjnym etapie życia Marchlewskiego nie sposób pominąć pobytu w Monachium i jego działalności wydawniczej. Wraz z przyjacielem Aleksandrem Israelem Helphandem (Parvusem), w czerwcu 1902 r. założył przedsiębiorstwo wydawnicze Dr J. Marchlewski und Co. Verlag Slavischer und Nordischer Literatur. Parvus lokując swe pieniądze stał się właścicielem i kierownikiem firmy, natomiast Marchlewski wziął na siebie planowania wydawnicze, kontakty z autorami, tłumaczami, ilustratorami i drukarniami.
Jednym z pierwszych, do których zwrócił się Marchlewski z ofertą wydawniczą był Stefan Żeromski - wydał jego "Popioły" w oryginale i przekładzie niemieckim, "Rozdziobią nas kruki, wrony" w przekładzie. Korespondował również z Kazimierzem Przerwą Tetmajerem i Maksymem Gorkim.
Utrzymywał także kontakty z zachodnimi i polskimi księgarzami: Gebethnerem i Wolffem w Warszawie, Bernardem Połonieckim we Lwowie.
Wraz z wybuchem rewolucji 1905 roku Parvus rzucił się w wir polityki, przestając interesować się wydawnictwem[1] Wyjechał do Rosji i pozostawił Marchlewskiego z nieuregulowanymi płatnościami. 6 grudnia 1905 r. Wydawnictwo Dr J. Marchlewski und Co. zostało zlikwidowane, przejęła je firma Etzold und Co.
W ciągu lat 1903 i 1904 Marchlewski wydał ok. 50 tytułów, głównie w języku niemieckim, polskim i rosyjskim.
Brat Leona Marchlewskiego.
Przypisy
- ↑ Parvus był organizatorem eksterytorialnego przejazdu Lenina ze Szwajcarii przez Niemcy do Rosji w marcu/kwietniu 1917 r. i pozostając w neutralnym Sztokholmie pośredniczył w roku 1917 w zagranicznym ( niemieckim) finansowaniu partii bolszewików.
