Josef Trumpeldor
Z Wikipedii
| Josef Trumpeldor יוסף טרומפלדור Иосиф Трумпельдор |
|
 Trumpeldor w 1917 r. |
|
| Urodzony | 1 grudnia 1880 Piatigorsk, Imperium Rosyjskie |
| Zmarł | 1 marca 1920 Tel Hai, Brytyjski Mandat Palestyny |
Josef Trumpeldor, hebr. יוסף טרומפלדור, ros.: Иосиф Трумпельдор (ur. 1 grudnia 1880, zm. 1 marca 1920) – syjonistyczny aktywista, znany z współudziału w organizacji Legionu Żydowskiego walczącego po stronie Brytyjczyków w czasie I wojny światowej i z pomocy w imigracji żydowskiej do Palestyny.
Spis treści |
[edytuj] Wczesne lata
Urodził się w Piatigorsku w Rosji. Jego ojciec, Wulf Trumpeldor, weteran Wojny Kaukaskiej, jako "użyteczny Żyd" otrzymał prawo osiedlenia się poza obszarem wyznaczonym dla Żydów (Черта оседлости). Josef Trumpeldor uczył się na dentystę, ale w 1902 roku wstąpił na ochotnika do rosyjskiej armii. W czasie wojny rosyjsko-japońskiej brał udział w bitwie o Port Arthur, podczas której stracił lewą rękę, dostał się do niewoli, a także został odznaczony czterokrotnie za odniesione rany. To sprawiło iż stał się najwięcej razy odznaczanym żydowskim żołnierzem w Rosji. W 1906 roku stał się pierwszym Żydem w armii carskiej, który uzyskał oficerskie szlify.
[edytuj] I wojna światowa
W 1911 roku wyemigrował do Palestyny, wówczas części imperium ottomańskiego, przez pewien czas mieszkając w kibucu Degania. Gdy wybuchła I wojna światowa, wyjechał do Egiptu, gdzie wraz z Władimirem Żabotyńskim stworzył ideę Legionu Żydowskiego. Tzw. Korpusy Mułów Syjonu powstały w 1915, stając się pierwszymi regularnymi oddziałami całkowicie żydowskimi od blisko 2 tysięcy lat. Trumpeldor brał udział w bitwie o Gallipoli, gdzie został ranny w ramię. Legion Żydowski pozostał tam przez całą kampanię, a potem został rozwiązany, krótko po przemieszczeniu żołnierzy do Wielkiej Brytanii.
[edytuj] Polityczna działalność
Po powrocie do Rosji w 1918, Trumpeldor założył organizację młodzieżową HaHalutz, przygotowującą imigrację do Palestyny (alija). Potem sam wrócił do Palestyny, będącą już brytyjskim terenem mandatowym. Trumpeldor był jednym z założycieli tamtejszego ruchu syjonizmu socjalistycznego.
[edytuj] Śmierć i upamiętnienie
W 1920 roku, młodzieżowa organizacja paramilitarna Haszomer Hacair poprosiła Trumpeldora o pomoc w zorganizowaniu obrony osad żydowskich w północnej Galilei. Trumpeldor zgodził się i został dowódcą obrony Tel Hai. Tam zginął w czasie potyczki z Arabami. Po śmierci stał się symbolem żydowskiej samoobrony, a dzień jego pamięci, 11 Adar, jest obchodzony corocznie w Izraelu. Szczególnie popularne stały się jego ostatnie słowa: "Nieważne, dobrze jest umrzeć za nasz kraj (Ein davar, tov lamut be'ad artzeinu)". Został uznany za bohatera zarówno przez lewicowych, jaki i prawicowych syjonistów. Syjoniści rewizjonistyczni jego imieniem nazwali swój ruch młodzieżowy, Betar, podczas gdy lewicowy Haszomer Hacair upamiętnia Trumpeldora jako bohatera ruchu kibucowego. Miasto Kiryat Szmona ("Miasto Ośmiu") nazwane tak zostało na cześć Trumpeldora i jego siedmiu towarzyszy, którzy zginęli podczas obrony Tel Hai.
