Johan Laidoner
Z Wikipedii
Johan Laidoner (ur. 12 lutego 1884 w Viiratsi k. Viljandi, zm. 13 marca 1953 we Włodzimierzu nad Klaźmą) – jeden z twórców niepodległej Estonii, wódz naczelny Armii Estońskiej.
Pochodził z rodziny rolniczej, ukończył szkółkę parafialną w Asumaa i podstawówkę w Viljandi. W 1901 wstąpił jako ochotnik do armii rosyjskiej. Jego jednostka piechoty początkowo stacjonowała w Kownie. W 1902 wstąpił do szkoły wojskowej w Wilnie, gdzie poznał swoją przyszłą żonę – Polkę. W 1909 rozpoczął studia na Mikołajewskiej Akademii Wojskowej w Sankt Petersburgu.
Mianowany podpułkownikiem, w czasie służby w armii rosyjskiej siedmiokrotnie odznaczony rosyjskimi orderami wojennymi.
Po powrocie do ojczyzny, został dowódcą 1. Dywizji Estońskiej i Szefem Sztabu Generalnego Wojska Estońskiego, a 23 grudnia 1918 został mianowany wodzem naczelnym estońskich sił zbrojnych w stopniu generała-majora. W 1919 był inicjatorem powołania Estońskiej Akademii Wojskowej. W czasie wojny estońsko-bolszewickiej przeprowadził udaną kontrofensywę, która wyparła oddziały bolszewików z terytorium Estonii.
W 1920 został mianowany generałem-lejtnantem armii estońskiej. Po złożeniu dowództwa, był oficjalnym reprezentantem Estonii]] w Lidze Narodów. W 1925 roku z jej ramienia mediował w konflikcie iracko-tureckim o okręg Mosulu.
Na krótko powrócił do armii, by 1 grudnia 1924 stłumić inspirowany przez ZSRR pucz komunistów w Tallinnie.
W 1934 na prośbę premiera Estonii Konstantina Pätsa wprowadził rządy wojskowe, by powstrzymać przejęcie władzy przez quasi-faszystowski ruch wabsów.
17 czerwca 1940 po aneksji Estonii przez ZSRR, został aresztowany i wywieziony do radzieckiego więzienia w Kirowie, skazany w 1952 w procesie na 25 lat więzienia i przepadek całego mienia na rzecz ZSRR. Zmarł w 1953 w więzieniu nr 2 we Włodzimierzu nad Klaźmą.
Był kawalerem Krzyża Orderu Virtuti Militari V klasy, został odznaczony Orderem Polonia Restituta, w kwietniu 1939 uhonorowany Krzyżem Wielkim Orderu Orła Białego. Otrzymał tytuł rycerski od króla Wielkiej Brytanii, litewski Order Witolda Wielkiego I klasy, fiński Order Białej Róży oraz dwukrotnie francuską Legię Honorową.
Spis treści |
[edytuj] Związki z Polską
[edytuj] Osobiste i uczuciowe
W 1904 roku podczas służby w armii rosyjskiej w Wilnie poznał Polkę Marię Kruszewską, którą poślubił 30 października 1911 roku. 21 marca 1913 roku doczekali się potomka Michaela (1913-1928), po jego tragicznej śmierci adoptowali bratanka Marii Aleksego Kruszewskiego – rówieśnika Michaela Laidonera.
[edytuj] Polityczne
W 1928 roku generał Laidoner złożył oficjalną wizytę w Warszawie jako naczelny wódz Estonii. W 1930 roku stanął na czele tallińskiego Towarzystwa Estonia-Polska jako jego honorowy prezes.
W lipcu 1934 roku gościł na swojej posiadłości w Viimsi przebywającego z oficjalną wizytą w Estonii]] ministra Becka.
Uhonorowany przez władze RP Orderem Virtuti Militari V klasy oraz Orderem Polonia Restituta.
Opanował język polski w stopniu pozwalającym na swobodną konwersację.
Został pochowany w tej samej zbiorowej mogile co delegat Rządu RP na Kraj Jan Stanisław Jankowski.
