Hawker Hurricane

Z Wikipedii

Hawker Hurricane
Hawker Sea Hurricane (2004)
Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Hawker Siddeley Company
Typ	jednomiejscowy samolot myśliwski
Konstrukcja	metalowa z częściowo płóciennym pokryciem
Załoga	1
Historia
Data oblotu	6 listopada 1935
Lata produkcji	1937 - 1944
Wycofanie ze służby	1945
Dane techniczne
Napęd	Mk I: 1 × Rolls-Royce Merlin Mk II Mk II: 1 × Rolls-Royce Merlin XX lub XXII Mk IV: 1 × Rolls-Royce Merlin Mk 24 lub 27
Moc	Mk II: 1030 KM (768 kW) Mk XX: 1280 KM (954 kW) Mk 24: 1620 KM (1208 kW)
Wymiary
Rozpiętość	12,19 m
Długość	Mk I: 9,55 m Mk II: 9,81 m
Wysokość	3,98 m
Powierzchnia nośna	Mk I: 23,97 m² Mk II: 23,93 m²
Masa
Własna	2151 kg 2569 kg
Startowa	2820 kg 3649 kg
Osiągi
Prędkość maksymalna	Mk I: 496 km/h na pułapie 3048 m Mk I: 529 km/h na pułapie 5486 m
Prędkość wznoszenia	czas wznoszenia na 3658 m 4 min 15 s, a na 9144 m 12 min 30 s (Mk I) wznoszenie początkowe 838 m/min
Pułap	10 180 m 10 850 m
Zasięg	845 km 1 480 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
8 × karabin maszynowy Browning kal. 7,7 mm (Mk I, Mk IIA) 12 × karabin maszynowy Browning kal. 7,7 (Mk IIB) 4 × działko Hispano-Suiza kal. 20 mm, 2 × działko Rolls-Royce B.F. lub Vickers Type S kal. 40 mm i 2 × karabin maszynowy Browning kal. 7,7 (Mk IIC)
Użytkownicy
Belgia, Jugosławia, Wielka Brytania

Hawker Hurricane (ang. – huragan) – brytyjski samolot myśliwski, jednomiejscowy, jednosilnikowy dolnopłat o konstrukcji metalowej z częściowo płóciennym pokryciem, zaprojektowany i produkowany przez firmę Hawker Siddeley Company. Używany na wielu frontach II wojny światowej, odegrał znaczącą rolę podczas bitwy o Anglię. Produkowany w wielu wersjach uzbrojenia i z różnymi jednostkami napędowymi. Do zakończenia produkcji w 1944 roku wyprodukowano ponad 14 tysięcy egzemplarzy wszystkich wersji lądowych Hurricane i morskich Sea Hurricane, przystosowanych do działania z pokładów lotniskowców.

Spis treści 1 Historia 2 Wersje samolotu Hurricane 2.1 Hurricane Mk I 2.2 Hurricane Mk II 2.3 Hurricane Mk III 2.4 Hurricane Mk IV 2.5 Hurricane Mk V 2.6 Sea Hurricane Mk IA 2.7 Sea Hurricane Mk IB 2.8 Sea Hurricane Mk IC 2.9 Sea Hurricane Mk IIC 2.10 Kanadyjskie Hurricane'y wersji Mk X do Mk XV

[edytuj] Historia

Samolot Hurricane został opracowany w odpowiedzi na specyfikację ogłoszoną przez Ministerstwo Lotnictwa dotyczącą konstrukcji myśliwca napędzanego nowym silnikiem Rolls-Royce PV-12. Projekt pod kierownictwem Sidneya Camma rozpoczęto na początku 1933 roku.

Już w momencie wprowadzenia do produkcji płatowiec był technologicznie przestarzały ze względu na konstrukcję kadłuba bazującą na kratownicy z rur stalowych, zastosowanie tradycyjnych połączeń mechanicznych, takich jak przy produkcji dwupłatowców, zamiast nowocześnijeszego spawania, oraz płócienne pokrycie skrzydeł i tylnej części kadłuba (od stycznia 1939 roku skrzydła kryto blachą aluminiową). Produkowany równolegle Supermarine Spitfire był samolotem dużo bardziej nowoczesnym. Miał całkowicie metalową konstrukcję skorupową, lżejszą i mocniejszą od zastosowanej w Hurricane, za to mniej odporną na uszkodzenia pociskami.

Pomimo przewagi Spitfire'a to właśnie Hurricane, ze względu na prostotę budowy, nieskomplikowany proces technologiczny i łatwiejszą obsługę przez personel naziemny, został w 1936 roku skierowany do produkcji.

Większość Hurricane'ów powstała w wytwórni Hawker Siddely, następnie w zakładach Gloster Aircraft, a firma Austin Motor Company wyprodukowała tylko 300 maszyn tego typu. W późniejszych latach produkcja została przeniesiona do zakładów Canadian Car & Foundry Corp w Kanadzie.

[edytuj] Wersje samolotu Hurricane

[edytuj] Hurricane Mk I

Pierwsze samoloty produkcyjne Hurricane Mk I zostały dostarczone w dość krótkim czasie od podjęcia decyzji o produkcji seryjnej, bo już w grudniu 1937 roku samoloty te otrzymał 111. dywizjon. Napęd maszyny stanowił silnik Rolls-Royce Merlin Mk II lub III o mocy 1030 KM (768 kW), a uzbrojenie strzeleckie osiem karabinów maszynowych Browning kalibru .303 (7,7 mm). Samoloty pierwszej serii miały stosunkowo prostą konstrukcję, skrzydła i część kadłuba kryte płótnem oraz wyposażone były w dwułopatowe drewniane śmigło o stałym skoku. Brak było również opancerzenia i samouszczelniających się zbiorników paliwa. Od 1939 roku zaczęto stosować pokrycie z blachy duralowej i nowe metalowe śmigła marki de Havilland lub Rotol, dodano również opancerzenie.

Na początku II wojny światowej RAF posiadał około 500 egzemplarzy samolotów Hurricane Mk I, które stały się podstawowymi maszynami brytyjskiego lotnictwa myśliwskiego podczas bitwy o Francję i bitwy o Anglię. Na tym typie samolotu latał pierwszy aliancki as myśliwski, Edgar "Cobber" Kain.

Chociaż Hurricane był mało nowoczesną konstrukcją, to nadal pozostawał bardzo wartościową maszyną, zdolną stawić czoła Messerschmittom Bf 109, stanowiącym trzon niemieckiego lotnictwa myśliwskiego. Główną zaletą Hurricane'ów był bardzo dobry silnik marki Rolls-Royce, ten sam który napędzał myśliwiec Supermarine Spitfire. Turbosprężarka tej jednostki napędowej pozwalała na osiągnięcie na niższym pułapie większej mocy od silnika Daimler-Benz DB 601 w który wyposażone były Messerschmitty Bf 109, chociaż powyżej 5000 metrów DB 601A-1 miał podobne parametry jak Merlin III i XII.

Podczas bitwy o Anglię skierowano Hurricane'y do walki przeciwko bombowcom, a zadanie walki z myśliwcami wroga powierzono maszynom Spitfire. Dni Hurricane'ów w roli typowych myśliwców były już jednak policzone. Pod koniec bitwy o Anglię w 1940 roku fabryki zbrojeniowe były w stanie dostarczać wystarczającą liczbę Spitfire'ów, aby wyposażyć w nie wszystkie dywizjony myśliwskie, dlatego Hurricane'y zaczęto stopniowo przeznaczać do zadań szturmowych. Ponadto po wdrożeniu Spitfire'ów do produkcji seryjnej okazało się, że te całkowicie metalowe samoloty mogą być wytwarzane szybciej niż Hurricane'y o konstrukcji mieszanej.

[edytuj] Hurricane Mk II

Firma Rolls-Royce cały czas ulepszała swój silnik Merlin i już na początku wojny w 1940 roku rozpoczęto produkcję najnowszego modelu Merlin XX. Nowa jednostka napędowa była wyposażona w dwustopniową turbosprężarkę, umożliwiającą zmianę prędkości obrotowej przez pilota w zależności od pułapu lotu. Na pułapie powyżej 6000 metrów należało przestawić sprężarkę na wysokie obroty i pełne doładowanie ("FS ratio" – Full Supercharge), a na mniejszych pułapach na wolniejsze obroty średniego doładowania ("MS ratio" – Moderate Supercharge), dzięki czemu mniejsza moc silnika była potrzebna do jej napędzania. Dzięki zastosowaniu takiego rozwiązania znacznie polepszyły się parametry samolotu na każdym pułapie, umożliwiając osiągnięcie chwilowej mocy silnika na poziomie 1280 KM (954 kW).

Chociaż wzrastała produkcja myśliwców Spitfire postanowiono zainstalować silnik Merlin XX także w samolocie Hurricane. Maszyna została oblatana 11 czerwca 1940 roku, a już w sierpniu weszła do uzbrojenia pod nazwą Hurricane Mk II, później znany jako Mk IIA Seria 1.

Firma Hawker prowadziła badania nad ulepszeniem uzbrojenia strzeleckiego przez wprowadzenie działek. Pierwsze próby polegały na zamontowaniu dwóch działek przeciwlotniczych Oerlikon kalibru 20 mm w gondolach pod skrzydłami, ale ze względu na zbyt małą pojemność magazynków bębnowych zrezygnowano z tego rozwiązania. Kolejną próbę podjęto montując cztery działka Hispano Mk II kalibru 20 mm, po dwa pod każdym skrzydłem, ale masa takiego zestawu znacząco obniżała parametry samolotu. Dopiero wprowadzenie silnika Merlin XX zapewniającego odpowiednie osiągi przy obciążeniu czterema działkami umożliwiło utrzymanie produkcji Huricane'a i wprowadzenie nowej wersji maszyny oznaczonej jako Hurricane Mark IIA Seria 2 uzbrojonej albo w cztery działka Hispano, albo w dwanaście karabinów maszynowych Browning. Ponadto zastosowano nowe śmigło o nieco lepszych parametrach.

W kwietniu 1941 roku zbudowano wersję Mark IIB, a w czerwcu Mark IIC z nieznacznie zmodyfikowanymi skrzydłami. Samoloty tego typu były zdolne do przenoszenia 113 kg lub 226 kg bomb, a później także doczepienie dodatkowego zbiornika paliwa. Zmieniło się również zastosowanie maszyn, które miały wykonywać zadania myśliwsko-bombowe, dlatego czasami nazywano je Hurribomber.

Samoloty Hurricane Mk II używane do zadań wsparcia z powietrza, walki z czołgami, w warunkach gdy bombardowanie było prawie niemożliwe, okazały się zbyt słabo uzbrojone. Rozwiązaniem okazały się dwa działka kalibru 40 mm i dwa karabiny maszynowe Browning używane do oznaczania celu dla działek.

Taką konfigurację uzbrojenia przetestowano po raz pierwszy na przebudowanej maszynie Mk IIB, wykonując pierwszy lot 18 września 1941 roku. Na tej podstawie zbudowano na początku 1942 roku samolot Hurricane Mk IID wyposażony dodatkowo w opancerzenie kabiny pilota, chłodnicy i silnika. Uzbrojenie stanowiły działka Rolls-Royce z zapasem 12 sztuk amunicji, które wkrótce zamieniono na działka Vickers S z zapasem 15 sztuk amunicji.

Wkrótce wprowadzono kolejną modyfikację skrzydeł oznaczając nową wersję samolotu z tymi skrzydłami początkowo jako Hurricane Mk IIE, jednak po dostarczeniu pierwszych 250 maszyn, ze względu na duży zakres zmian, zmieniono oznaczenie na Mk IV.

[edytuj] Hurricane Mk III

Wersja Mk III samolotu Hurricane różniła się od wersji Mk II silnikiem Merlin budowanym przez wytwórnię Packard, który próbowano zastosować zamiast oryginalnego, którego dostawy były niewystarczające. Ze względu na zwiększenie produkcji silników w firmie Rolls-Royce zaniechano jednak tej modyfikacji.

[edytuj] Hurricane Mk IV

Ostatnia wersja samolotu, w której zastosowano poważne zmiany konstrukcyjne. Modyfikacji uległy skrzydła - dodano możliwość przenoszenia dwóch bomb, dwóch działek Vickers S kalibru 40 mm lub ośmiu pocisków rakietowych RP-3. Zmieniono również jednostkę napędową na mocniejszą Merlin 24 lub Merlin 27 o mocy 1620 KM (1208 kW) wyposażoną w filtr przeciwpyłowy do działań w warunkach pustynnych.

Samoloty Hurricane Mk IV były używane podczas walk w Europie do początku 1944 roku kiedy zastąpiono je nowocześniejszymi Hawker Typhoon. Powodem wymiany maszyn były zbyt niskie osiągi Hurricane'ów przy przenoszeniu pocisków rakietowych i związane z tym duże niebezpieczeństwo zestrzelenia przez artylerię przeciwlotniczą wolno latających maszyn.

[edytuj] Hurricane Mk V

Dwa samoloty Hurricane Mk V powstały po przebudowie maszyn Mk IV, wyposażonych w silnik Merlin 32 napędzający czterołopatowe śmigło. Ze względu na zastąpienie Hurricane'ów w roli samolotów szturmowych przez maszyny Hawker Typhoon, produkcję zakończono wycofując je z linii frontu.

Samoloty Hurricane mimo wycofania ze służby w Europie, pełniły nadal rolę myśliwców na Bliskim i Dalekim Wschodzie. Maszyny tego typu odegrały również znaczącą rolę podczas obrony Malty.

[edytuj] Sea Hurricane Mk IA

Hurricane Mk I zmodyfikowany do wersji Hurricat, który był przenoszony na statkach handlowych typu CAM (skrót od Catapult Armed Merchantman – ang. statek handlowy wyposażony w katapultę) i wystrzeliwany z niego w razie zagrożenia z powietrza. Samolot taki nie miał możliwości powrotu na statek i mógł lądować tylko na zwykłym lotnisku jeśli znajdował się wystarczająco blisko lądu, w przeciwnym razie pilot wyskakiwał w maszyny na spadochronie i był podejmowany z wody przez załogę statku.

Do zadań Hurricat stosowano wysłużone maszyny z dywizjonów myśliwskich.

[edytuj] Sea Hurricane Mk IB

Wersja samolotu Hurricane Mk I wyposażona zarówno w uchwyty do katapulty jak i hak do liny hamującej umożliwiający start i lądowanie na okrętach typu MAC (skrót od Merchant Aircraft Carrier – ang. statek handlowy – lotniskowiec). Statki tego typu, będące dużymi jednostkami handlowymi wyposażonymi w krótki pokład startowy używano od października 1941 roku.

[edytuj] Sea Hurricane Mk IC

Maszyna typu Mk I używana od lutego 1942 roku, wyposażona w uchwyty do katapulty, hak do liny hamującej i skrzydła samolotu Hurricane Mk IIC z czterema działkami.

[edytuj] Sea Hurricane Mk IIC

Używane na lotniskowcach, wyposażone w morską aparaturę radiową i hak do lądowania. Silnik RR Merlin XX.

[edytuj] Kanadyjskie Hurricane'y wersji Mk X do Mk XV

W kanadyjskich zakładach Canadian Car & Foundry Corp. wyprodukowano ponad tysiąc maszyn Hurricane w następujących wersjach:

• Hurricane X: 490 egzemplarzy
• Hurricane XI: 150 egzemplarzy
• Hurricane XII: 398 egzemplarzy