Jacobus I van Engeland
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| 1566-1625 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koning van Schotland | ||||||
|
||||||
| 1e opvolger voor de Engelse troon | ||||||
|
||||||
| Koning van Engeland | ||||||
|
||||||
|
Jacobus Karel (Engels: James Charles) (Edinburgh Castle, 19 juni 1566 – Theobalds Park (Hertfordshire), 5 maart 1625) was van 1567 tot 1625 als Jacobus VI koning van Schotland en van 1603 tot 1625 als Jacobus I koning van Engeland. Hij was in deze laatste hoedanigheid de eerste koning uit het Huis Stuart en de opvolger van Elizabeth I, de laatste vorst uit het Huis Tudor. Onder James werd het Elizabethaanse tijdperk dat onder zijn voorgangster, koningin Elizabeth is ontstaan, doorgezet met schrijvers zoals William Shakespeare, John Donne, Ben Jonson en Sir Francis Bacon.
Inhoud |
[bewerk] Koning van Schotland
Jacobus werd geboren op 19 juni 1566 en was een zoon van de Schotse koningin Maria I Stuart en haar man Lord Henry Stuart Darnley, beide waren achterkleinkinderen van de Engelse koning Hendrik VII.
Op 24 juni 1567, werd zijn moeder tot aftreden gedwongen, en werd hij, 13 maanden oud, als Jacobus VI tot koning van Schotland uitgeroepen. Zijn moeder vluchtte naar Engeland, waar zij 19 jaar in gevangenschap doorbracht. Zijn vader, Lord Darnley, werd kort na zijn geboorte onder mysterieuze omstandigheden gedood.
Jacobus kreeg een streng protestantse opvoeding en een gedegen theologische en klassieke scholing. In 1583 onttrok hij zich aan de invloed van de protestantse partij in Schotland en versterkte de koninklijke macht. Op de terechtstelling van zijn moeder in 1587 reageerde hij in het geheel niet, omdat hem daardoor, als achterkleinzoon van een dochter van Hendrik VII, de opvolging op de troon in het vooruitzicht werd gesteld.
Er werd gezocht naar een geschikte bruid voor Jacobus. En die vonden ze in de 14 jaar oude Deense prinses Anna van Denemarken, een dochter van de Deense koning Frederik II van Denemarken en diens vrouw koningin Sophia van Mecklenburg-Güstrow. Op 23 november 1589 traden de twee in het huwelijk in Oslo te Noorwegen. Zij kregen acht kinderen, waarvan er drie hun jeugd overleefden:
- Hendrik Frederik (19 februari 1594 - 6 november 1612), hij stierf op jonge leeftijd en was van 1603 tot 1612 de Prins van Wales.
- Elisabeth (19 augustus 1596 - 13 februari 1662), in 1613 gehuwd met Frederik V van de Palts, zij werd grootmoeder van de latere Britse koning George I
- Margaretha (24 december 1598 - maart 1600), stierf op twee-jarige leeftijd
- Karel (19 november 1600 - 30 januari 1649), trouwde met Henriëtta Maria van Frankrijk, dochter van de Franse koning Hendrik IV, werd in 1649 geëxecuteerd
- Robert (18 januari 1602 - 27 mei 1602), stierf toen hij vier maanden oud was
- Maria (8 april 1605 - 16 december 1607)
- Sophia (juni 1606)
[bewerk] Koning van Engeland
Jacobus streefde in Engeland van meet af aan naar vestiging van het absolutisme en versteviging van de positie van de staatskerk. Hij was zelf overtuigd protestant, maar op het gebied van de buitenlandse politiek voelde hij het meest voor aansluiting bij de machtige katholieke vorsten. Zie ook: Buskruitverraad.
In 1604 sloot hij vrede met Spanje, waarna hij ook naar dynastieke verbinding met katholieke machten ging streven. Het kwam tot een breuk met en ontbinding van het parlement in 1622, toen hij voorstelde om zijn tweede zoon Charles, de latere koning Karel I, te laten trouwen met prinses Maria Anna van Spanje. (Karel huwde ten slotte Henriëtta Maria van Frankrijk).
[bewerk] Politiek
Hoewel Jacobus als koning vrij populair was (al werd hij niet zo sterk geacht als zijn voorganger Elizabeth I), viel zijn politiek niet steeds in goede aarde bij het parlement en het volk, maar daar wilde James geen rekening mee houden. Het parlement wenste zich niet neer te leggen bij Jacobus' pogingen om zelf allerlei politieke beslissingen te nemen en bepaalde belastinggelden in eigen zak te steken. Ook wilde hij complete controle op de uitvoerende en de rechterlijke macht. Hij raakte daardoor in conflict met het parlement. Driemaal regeerde hij zelfs zonder parlement (1611 - 1614, 1614 - 1621 en 1622 - 1624), maar als hij in geldnood raakte moest hij steeds weer tot een compromis komen.
[bewerk] Intellectuele belangstelling
De koning wordt gezien als een van de meest intellectuele en geleerde vorsten die ooit op de Engelse troon hebben gezeten. Jacobus was een getalenteerd schrijver en publiceerde verscheidene boeken in het Latijn. Ook vertaalde hij werken, o.a. uit het Frans. Op zijn gezag ontstond ook de beroemde Bijbel van 1611, 'the Authorized (of: King James) version'.
[bewerk] Homoseksualiteit
Er zijn altijd speculaties geweest over de vermeende homoseksualiteit van de koning. Veel moderne historici twijfelen hier niet aan, en ook in Jacobus' tijd deden voortdurend geruchten de ronde. Hij gaf hier zelf ook aanleiding toe, gezien zijn keuze van mannelijke metgezellen. Zijn relatie als jongeman met zijn leeftijdgenoot Esmé Stuart, Seigneur d'Aubigny, graaf van Lennox, werd door de Schotse kerkelijke leiders gekritiseerd en Lennox werd gedwongen Schotland te verlaten. In de jaren '80 kuste James in het openbaar Francis Stewart Hepburn, graaf van Bothwell. Toen Jacobus de Engelse troon besteeg deed dan ook de volgende grap de ronde: Rex fuit Elizabeth: nunc est regina Jacobus (Elizabeth was koning: nu is Jacobus onze koningin). Hij was kennelijk niet altijd verstandig in zijn keuze van mannelijke partners en wist zijn favorieten behoorlijk te begunstigen, zoals Robert Carr, die het van page tot graaf van Somerset wist te brengen. Zo verging het ook de latere graaf van Buckingham: Jacobus noemde George Villiers zijn 'vrouw' en zichzelf Villiers' 'man'. Vooral Villiers kreeg veel invloed bij de koning.
[bewerk] Overlijden
Jacobus stierf in 1625 aan ouderdomsziekten en is begraven in Westminster Abbey. Nadat George Villiers op 23 augustus 1628 was vermoord, werd hij aan Jacobus' rechterhand begraven. Een andere van zijn favorieten werd aan de andere zijde begraven. Zijn zoon Karel I volgde hem op.
| Koningen van Schotland |
|---|
|
Kenneth I • Donald I • Constantijn I • Aedh • Eochaid • Giric • Donald II • Constantijn II • Malcolm I • Indulf • Dubh • Culen • Kenneth II • Constantijn III • Kenneth III • Malcolm II • Duncan I • Macbeth • Lulach • Malcolm III • Donald III • Duncan II • Donald III • Edmund • Edgar • Alexander I • David I • Malcolm IV • Willem I • Alexander II • Alexander III • Margaretha • Jan • Robert I • David II • Robert II • Robert III • Jacobus I • Jacobus II • Jacobus III • Jacobus IV • Jacobus V • Maria I • Jacobus VI • Karel I • Karel II • Jacobus VII • Maria II • Willem II • Anna |
Engeland: Alfred de Grote • Eduard de Oudere • Athelstan • Edmund I de Geweldige • Edred • Edwy • Edgar de Vreedzame • Eduard de Martelaar • Ethelred • Sven Gaffelbaard • Edmund II Ironside • Knoet de Grote • Harold I Hazenvoet • Hardeknoet • Eduard de Belijder • Harold II Godwinson • Edgar Ætheling • Willem I de Veroveraar • Willem II Rufus • Hendrik I Beauclerc • Stefanus • Mathilde • Hendrik II • Richard I Leeuwenhart • Jan zonder Land • Hendrik III • Eduard I Longshanks • Eduard II • Eduard III • Richard II • Hendrik IV Bolingbroke • Hendrik V • Hendrik VI • Eduard IV • Eduard V • Richard III • Hendrik VII • Hendrik VIII • Eduard VI • Jane Grey • Maria I • Elizabeth I • Jacobus I • Karel I • Karel II • Jacobus II • Willem III en Maria II • Willem III • Anna
Groot-Brittannië: Anna • George I • George II • George III
Verenigd Koninkrijk: George III • George IV • Willem IV • Victoria • Eduard VII • George V • Eduard VIII • George VI • Elizabeth II
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina James I of England op Wikimedia Commons.
|
