George III van het Verenigd Koninkrijk
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| 1738-1820 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Prins van Wales | ||||||
|
||||||
| Koning van Groot-Brittannië en Ierland / van het Verenigd Koninkrijk | ||||||
|
||||||
| Keurvorst/koning van Hannover | ||||||
|
||||||
| Hertog van Saksen-Lauenburg | ||||||
|
||||||
|
George III Willem Frederik (Londen, 4 juni 1738 – Windsor Castle, 29 januari 1820) was van 1760 tot 1801 koning van Groot-Brittannië en Ierland en daarna tot 1820 van het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland. Voorts was hij van 1760 tot 1814 keurvorst en daarna tot 1820 koning van Hannover.
Inhoud |
[bewerk] Leven
[bewerk] Jeugd
Hij was een zoon van Frederik, Prins van Wales (de oudste zoon van George II) en prinses Augusta van Saksen-Gotha. Hij was de eerste Hannover die in Engeland geboren en getogen was. Zijn 60-jarig koningschap behoort tot de langstdurigen uit de Britse geschiedenis. Zijn regeringsperiode wordt gekenmerkt door grote veranderingen, zowel in het Britse Rijk als in Europa.
George had een moeilijke jeugd, waarin zijn geestelijke ontwikkeling geen gelijke tred hield met de emotionele. Zijn onzekerheid over zijn eigen bekwaamheden leidde tot neuroses die hem soms onvoorspelbaar en agressief maakten. Anderzijds werd de koning, zeker toen hij ouder werd, wel gewaardeerd. Hij was een aangenaam familieman, had grote interesse in cultuur en wetenschappen en ook de landbouw kon zich in zijn belangstelling verheugen.
[bewerk] Regering
George had de ambitie de bestuursvorm te zuiveren en zijn taakopvatting werd door zijn tijdgenoten ook wel gewaardeerd, maar zijn karakter belette hem verbeteringen echt door te voeren. Omdat hij veel invloed uitoefende op ministers en parlementariërs steunde die van hem afhankelijk waren werd hij ervan beschuldigd terug te willen keren naar het absolutisme. In het parlement verzetten Edmund Burke en de Whig-partij zich tegen de King's men. Buiten het parlement was dat de beweging rond John Wilkes.
Toen George III de troon besteeg, lag de politieke macht geheel in handen van de aristocratie, vooral in de grote Whig-families. Zij beheersten ook het parlement. Het Lagerhuis was eigenlijk niets anders dan een spreekbuis van de Whigpartij. George III wilde het koningschap bevrijden uit de machteloosheid waarin de kopstukken van de Whigpartij het hadden gebracht. Met deze plannen in gedachte riep hij de hulp in van graaf Bute. In 1762 benoemde hij het eerste ministerie dat hij het zijne kon noemen, met graaf Bute als premier. De onervaren koning verklaarde de oude geslepen partijleiders de oorlog en dreef hen stap voor stap terug. Op die manier schiep George een machtsbasis voor de mannen die begrip toonden voor zijn plannen (merendeels Tories) en met wie hij dientengevolge wilde regeren.
De aanvankelijke instabiliteit van het bestuur was echter vooral een gevolg van de politieke en sociale veranderingen in Engeland en de Noord-Amerikaanse kolonies. Toen de oorlog tegen de Amerikaanse kolonisten een ongunstige wending begon te nemen en de koninklijke familie in diskrediet raakte door het gedrag van de latere George IV, werd de stroom van kritiek de koning spoedig te machtig.
Onder het premierschap van William Pitt de Oudere werd de Zevenjarige Oorlog tegen de Fransen gewonnen, waarmee Groot-Brittannië alle Franse bezittingen in Noord-Amerika verwierf. De gevolgen van de oorlog waren echter desastreus op financieel gebied en de schulden liepen hoog op. Ook de kosten van het bestuur van het imperium waren enorm. Door extreme belastingheffingen droeg dit bij aan het ontstaan van de Amerikaanse revolutie en het verlies van de koloniën in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog (1775-83).
Australië moest het verlies van de Amerikaanse staten compenseren als plek waar gevangenen naartoe werden getransporteerd. In 1770 was het oostelijk deel van het eiland door James Cook opgeëist als Brits bezit. De eerste nederzetting ontstond in 1788 in Sydney.
Onder het premierschap van William Pitt de Jongere (1783-1801 en 1804-06) herstelde de financiële situatie zich en ontstond er ook weer oorlog met het revolutionaire Frankrijk (1793-1802) en later het Frankrijk van Napoleon (1803-1814).
Door de snelle technologische vooruitgang kwam ook de industriële revolutie op gang, die grote veranderingen teweeg zou brengen in het Engelse landschap en de sociale structuur. Ook de handel kwam hierdoor tot grote bloei.
Na aanneming van een tegen hem gerichte motie in het parlement verklaarde hij zich in 1782 bereid af te treden. Dit werd niet geaccepteerd, maar hij raakte wel op de achtergrond. Hij werd in feite steeds meer de gevangene van William Pitt de Jongere.
[bewerk] Laatste jaren en dood
In 1788 werd duidelijk dat de geestvermogens van de koning afnamen. Als gevolg hiervan werd hij uiteindelijk in 1811 van zijn taken ontheven. Zijn zoon trad op als regent, tot de koning in 1820 overleed. Hij was toen inmiddels doof en blind geworden en was zijn geestelijke vermogens volledig kwijt. Tegenwoordig nemen sommigen aan dat dit ziektebeeld veroorzaakt werd door porfyrie, een erfelijke ziekte waaraan George mogelijk leed.
Over deze periode in zijn leven gaat ook de film The madness of King George, waarin gesuggereerd wordt dat hij vergiftigd is door zijn zoon. In de film wordt hij behandeld door een arts met voor die tijd een vreemde handelswijze, want hij behandelde de koning als een normale patiënt. In de film geneest de koning van zijn vergiftiging door deze behandeling, nog voordat zijn zoon het regentschap krijgt toegewezen. De premier komt in de film overigens juist over als beschermer van de koning en zijn zoon als een slecht persoon. Ook de tv-serie Blackadder (Blackadder III) gaat over deze periode.
George III werd begraven in Windsor. Zijn oudste zoon volgde hem op als George IV.
[bewerk] Huwelijk en kinderen
In 1761 trouwde de koning met prinses Sophia Charlotte (1744-1818), de jongste dochter van Karel, hertog van Mecklenburg-Strelitz. Zij kregen de volgende kinderen:
- George August Frederik (12 augustus 1762 -26 juni 1830), hij werd in 1811 prins-regent en na de dood van zijn vader in 1820 koning. Hij trouwde in 1795 met Caroline van Brunswijk.
- Frederik August (16 augustus 1763 - 5 januari 1825), gehuwd met prinses Frederika van Pruisen (1767-1820), dochter van koning Frederik Willem II van Pruisen
- Willem Hendrik (21 augustus 1765 - 20 juni 1837), hij werd na de dood van zijn oudste broer, koning. Hij huwde met Adelheid van Saksen-Meiningen op 11 juli 1818.
- Charlotte Augusta Mathilda (29 september 1766 - 5 oktober 1828), gehuwd met Frederik I van Württemberg (1754-1816)
- Eduard August (2 november 1767 - 23 januari 1820), gehuwd met Victoria van Saksen-Coburg-Saalfeld (1786-1861), dochter van hertog Frans van Saksen-Coburg-Saalfeld, hij werd vader van koningin Victoria.
- Augusta Sophia (8 november 1768 - 22 september 1840), prinses Augusta bleef ongehuwd.
- Elisabeth (22 mei 1770 - 10 januari 1840), gehuwd met landgraaf Frederik VI van Hessen-Homburg (1769-1829).
- Ernst August (5 juni 1771 - 18 november 1851), hij werd na de dood van zijn broer Willem, koning van Hannover. Hij trouwde met Frederika van Mecklenburg-Strelitz.
- Augustus Frederika (27 januari 1773 - 21 april 1843), gehuwd met Augusta Murray (1768-1830) en met hertogin Cecilia Laetitia Underwood (1785-1873).
- Adolf Frederik (24 februari 1774 - 8 juli 1850), trad in het huwelijk met Augusta van Hessen-Kassel.
- Maria (25 april 1776 - 30 april 1857), gehuwd met haar neef Willem van Gloucester (1776-1834), zoon van Willem van Gloucester en Maria Walpole.
- Sophia Matilda (2 november 1777 - 28 mei 1848), volgens sommigen gehuwd met generaal Thomas Garth (1744-1829).
- Octavius (23 februari 1779 - 3 mei 1783), hij stierf op jonge leeftijd.
- Alfred (22 september 1780 - 20 augustus 1782), ook prins Alfred stierf op jonge leeftijd.
- Amalia (7 augustus 1783 - 2 november 1810), Amalia stierf op 27-jarige leeftijd.
Engeland: Alfred de Grote • Eduard de Oudere • Athelstan • Edmund I de Geweldige • Edred • Edwy • Edgar de Vreedzame • Eduard de Martelaar • Ethelred • Sven Gaffelbaard • Edmund II Ironside • Knoet de Grote • Harold I Hazenvoet • Hardeknoet • Eduard de Belijder • Harold II Godwinson • Edgar Ætheling • Willem I de Veroveraar • Willem II Rufus • Hendrik I Beauclerc • Stefanus • Mathilde • Hendrik II • Richard I Leeuwenhart • Jan zonder Land • Hendrik III • Eduard I Longshanks • Eduard II • Eduard III • Richard II • Hendrik IV Bolingbroke • Hendrik V • Hendrik VI • Eduard IV • Eduard V • Richard III • Hendrik VII • Hendrik VIII • Eduard VI • Jane Grey • Maria I • Elizabeth I • Jacobus I • Karel I • Karel II • Jacobus II • Willem III en Maria II • Willem III • Anna
Groot-Brittannië: Anna • George I • George II • George III
Verenigd Koninkrijk: George III • George IV • Willem IV • Victoria • Eduard VII • George V • Eduard VIII • George VI • Elizabeth II
