Henriëtta Maria van Frankrijk
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| 1609-1669 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||
| Koningin van Engeland | ||||||
|
||||||
| Engelse koningin-moeder | ||||||
|
||||||
|
Henriëtta Maria van Frankrijk (Parijs, 25 november 1609 - Château de Colombes, 10 september 1669) was koningin van Engeland, Schotland en Ierland (13 juni 1625 - 30 januari 1649) door haar huwelijk met Karel I van Engeland. De staat Maryland (in het Latijn "Terra Mariae") werd vernoemd naar Henriëtta Maria dankzij Cæcilius Calvert, zoon van George Calvert, eerste Baron van Baltimore. Kaap Henriëtta Maria, aan de westkant van James Bay en Hudson Bay in Noord-Ontario, is ook naar haar vernoemd. Ook is het slavenschip "Henrietta Marie" naar haar vernoemd. Hier was de koninklijke familie echter niet zo blij mee.
Zij werd geboren als Henriette-Marie de France, prinses van Frankrijk. Ze was de jongste dochter van koning Hendrik IV en van diens vrouw koningin Maria de' Medici. Ze was een zuster van de toekomstige Lodewijk XIII van Frankrijk. Ze had verder nog twee oudere broers: Nicholas Henry en Gaston, hertog van Orléans. Ze had ook twee oudere zussen: Elisabeth en Christina Maria. Haar vader, Hendrik IV, werd vermoord in 1610, Henrietta was toen net 1 jaar oud. In 1617 werd haar moeder, Maria de'Medici, verbannen van het Franse Hof.
Ze werd geboren op het Louvre en kreeg een strenge rooms-katholieke opvoeding. Daardoor werd ze een onpopulaire keuze als vrouw voor de Engelse koning, met wie ze door volmacht trouwde op 11 mei 1625, kort na zijn troonsbestijging.
Inhoud |
[bewerk] Huwelijk
Op 13 juni 1625 trouwden ze voor een tweede keer, toen ze elkaar voor het eerst zagen. Het huwelijk vond plaats in de St. Augustine's Kerk in Canterbury, Kent. Tijdens de kroning van haar man op 2 februari 1626 kon zij niet worden gekroond omdat het een Anglicaanse dienst was. Aanvankelijk was hun huwelijk goed. Henriëtta Maria had veel bediendes meegenomen vanuit Frankrijk, allen rooms-katholiek. Doordat het er zo veel waren, kostte het de koning veel geld. Karel stuurde de hele hofhouding van zijn jonge vrouw terug naar Frankrijk, alleen een kapelaan en twee hofdames mocht ze bij zich houden. Medelijden met zichzelf hebbend, keek ze treurig door een raam van het paleis, hoe haar gevolg terugging naar Frankrijk. Karel was boos, en trok zijn koppige vrouw gewelddadig weg bij het raam. Karel had gedacht met een dochter van koning Filips III van Spanje te trouwen. Maar een reis naar Spanje in 1623 was mislukt. Misschien kwam het door deze teleurstelling, dat de relatie met zijn Franse bruid onnatuurlijk was. Elke keer dat ze elkaar tegenkwamen begon het koppel ruzie te maken en het kwam zelfs zover dat ze uit elkaar wilden gaan, ze zagen elkaar soms weken niet.
Henriëtta Maria kon vanaf het moment dat ze George Villiers, eerste hertog van Buckingham, zag hem niet uitstaan. George was dan ook de favoriet van de koning. Echter, nadat de hertog van Buckingham werd vermoord door John Felton in augustus 1628, werd de relatie met haar man beter en ze kregen eindelijk een band samen, een band van liefde en genegenheid. Ze weigerde haar katholieke geloof op te geven, dit vervreemdde haar van vele mensen en vooral van machtige mensen, zoals Willem Laud, die Aartsbisschop van Canterbury werd en van Thomas Wentworth, graaf van Strafford.
[bewerk] Kinderen
Karel I en Henriëtta Maria kregen negen kinderen:
- Karel Jacobus (13 maart 1629, overleden dezelfde dag), hertog van Cornwall.
- Karel (29 mei 1630 - 6 februari 1685), hij werd in 1660 koning van Engeland, Schotland en Ierland.
- Maria Henriëtte (4 november 1631 - 24 december 1660), trouwde in 1641 met Willem II van Oranje-Nassau, werd moeder van de toekomstige Engelse koning Willem III van Oranje-Nassau.
- Jacobus (14 oktober 1633 - 16 september 1701), hij werd na de dood van zijn broer, Karel, koning van Engeland, Schotland en Ierland.
- Elizabeth (29 december 1635 - 8 september 1650), stierf op jonge leeftijd.
- Anne (17 maart 1637 - 8 december 1640), stierf op jonge leeftijd.
- Catherine (29 januari 1639, overleden dezelfde dag).
- Hendrik (8 juli 1640 - 18 september 1660), stierf op 21-jarige leeftijd aan de pokken, was hertog van Gloucester.
- Henriëtte Anne (16 juni 1644 - 30 juni 1670), zij was de eerste vrouw van Filips I, hertog van Orléans. Minette zoals ze doorgaans werd genoemd stierf in 1670 onder onduidelijke omstandigheden.
[bewerk] Engelse Burgeroorlog
 Zie Engelse burgeroorlog voor het hoofdartikel over dit onderwerp. |
Henriëtta Maria begon steeds meer deel te nemen aan de nationale politiek. Ze walgde van de puriteinse landen die diplomatieke toenadering zochten met Spanje tijdens de Dertigjarige Oorlog. Toen de burgeroorlog naderde, begon ze actief te zoeken naar fondsen en steun voor haar man, maar haar concentratie op katholieke steun zoals van paus Urbanus VIII en de Fransen, maakte vele mensen in Engeland boos en het belemmerde Karels inspanning voor vrede. Ze toonde sympathie voor haar mede-katholieken, en gaf een katholieke mis in haar privékapel in Somerset House ter ere van pater Richard Blount S.J. in 1638.
In augustus 1642, toen het conflict echt begon, was Henriëtta in Europa. Ze ging door met het inzamelen van geld voor de koninklijke zaak, en kwam pas in 1643 weer in Engeland terug. Ze kwam aan in Bridlington in East Riding of Yorkshire, met bewapende legers, die de koninklijke troepen in het noorden van Engeland te hulp kwamen. Henrietta maakte van York haar hoofdkwartier. Ze bleven enkele maanden in het noorden tot ze zich bij de koning in Oxford voegde. De val van de positie van de koning dankzij de Schotse tussenkomst aan de kant van het parlement, en zijn weigering strenge regels te accepteren, dwong Henriëtta Maria te vluchten naar Frankrijk samen met haar zoons in juli 1644. Koning Karel I werd in 1649 geëxecuteerd. Henriëtta werd achtergelaten met hoge schulden en vele financiële problemen.
[bewerk] Weduwe
Ze vestigde zich in Parijs, en wees de excentrieke Sir Kenelm Digby aan als haar kanselier. Ze keerde in oktober 1660 terug naar Engeland, dat dankzij de Restauratie weer een koninkrijk was geworden, en haar oudste zoon was nu koning als Karel II. Ze leefde tot 1665 als koningin-moeder in Somerset House in Londen en keerde in 1665 permanent terug naar Frankrijk. Haar financiële problemen waren opgelost dankzij een royaal pensioen.
Henriëtta Maria stierf op 10 september 1669 op 60-jarige leeftijd in haar paleis te Colombes. Ze werd bijgezet in de koninklijke Saint-Denisbasiliek in Parijs.
