Benin

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

---

Benin
Officieel taol	Frans
Hoofstad	Porto-Novo
Staotsvörm	Rippebliek
Staotshoof	Mathieu Kérékou (sins 1996)
Groondgebeed % water	112.620 km² 1,8%
Inwuners	7,4 miljoen
Munt	CFA-frank (XOF)
Tiedzaone	UTC +1
Nationale fiesdaag	1 augustus
Volkshymne	L'aube nouvelle
Landcode	BEN
TLD	.bj
Tillefoon	+229

Benin (officieel République de Bénin) is e land in Wes-Afrika, ten zuie ligkend aon de Atlantische Oceaan, en wijer grènzend aon Togo, Burkina Faso, Niger en Nigeria. Hoofstad is Porto-Novo, meh de regering zit in Cotonou. Ander stei zien Abomey, Parakou en Djougou. Benin stoont vreuger bekind oonder de naom Dahomey.

[bewirk] Bestuurleke indeiling

Benin is ingedeild in twelf departeminte:

• Alibori
• Atakora
• Atlantique
• Bourgou
• Collines
• Donga
• Kouffo
• Littoral
• Mono
• Oueme
• Plateau
• Zou

[bewirk] Demografie

De bevolking vaan Benin is verdeild is mier es zesteg etnische grope, oonderverdeild nao taol. Oongeveer 60% huurt bij de Ewe (die e paar taole umvatte; daovaan is 't Fon de veurnaomste); wijer gif 't sprekers vaan 't Bariba, Atakora en 't Yoruba. Officieel taol is daan ouch 't Frans, wat es cultureel neutraol te book steit.

D'n islam (in 't noorde) en 't christendom (in 't zuie) zien veurnaoms religies. Me hingk evels op 't platteland nog vrij massaol de traditioneel religies aon; oongeveer de helf vaan de gans bevolking deit dit nog. De cultus vaan de voodoo kump volges gelierde oorsprunkelek oet 't riek Dahomey.

[bewirk] Historie

In de Vreugmodernen Tied oontwikkelde 't keunnkriek Dahomey ziech op 't groondgebeed vana 't modèrn Benin. Door vereuveringe vaan talloes ander stamme breide 't ziech ummer wijer oet. Vaan de vieftiende tot de achtiende iew woorte heivaandaon slaove geëxporteerd, lejer vaan euverwónne stamme, te koup gestèld door de keuning vaan Dahomey aon veural de Portugeze en de Hollenders. Die hadde kolonies aon de kös en ambieerde gein vereuvering vaan 't binneland.

Dat woort aanders wie in de negentiende iew de Franse binnevele. In deen tied veel 't riek vaan Dahomey ouch lankzaam oeterein en zoe lökden 't de Franse in 1892 't land gans te bezètte, en in 1899 deil te make vaan Frans Wes-Afrika. In 1958 woort 't land otonomie gegeve, in 1960 woort 't gaans oonaofhenkelek.

De oonaofhenkelekheid brach etnische oonrös mèt ziech mèt en de volgende twelf jaor beleefde 't land versjeie coups en intern conflicte. In 1972 greep militair Mathieu Kérékou de mach. Heer stiechde 'n marxistische staot en herneumde in 1975 't land tot Benin. In 1979 oontboond heer de militair regering en sjreef heer weer verkezinge oet; heer euverleefde evels, mèt of zoonder fraude, alle verkezinge tot heer in 1991 veraloge woort. 't Land waor inmiddels in 'n ikkenomische crisis gekoume en Kérékou had 't marxistisch systeem aof mote sjaffe. In 1996 kaom heer obbenuits aon de mach en deeskier behoolt heer die tot noe. Benin is daodoor relatief welvaorend en politiek stabiel.

Len in Afrika
Algerieë | Angola | Benin | Boeroendi | Burkina Faso | Centraal Afrika | Comore | Djiboeti | Egypte | Equatoriaal Guinee | Eritrea | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghana | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoorkös | Kaapverdië | Kameroen | Kenia | Kongo (Brazzaville) | Kongo (Kinshasa) | Lesotho | Liberia | Libië | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanië | Mauritius | Mozambiek | Namibië | Niger | Nigeria | Oeganda | Roeanda | São Tomé en Príncipe | Seisjelle | Senegal | Sierra Leone | Soedaan | Somalië | Swaziland | Tanzania | Togo | Tsjaad | Tunesië | Westelike Sahara1 | Zambia | Zimbabwe | Zuud-Afrika
Aafhenkelike gebejer: Azore | Canarische eilen | Ceuta | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | Sint-Helena
1. Sins 1979 door Marokko bezat.