Boeroendi
Van Wikipedia
Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.
| Boeroendi | |
 |
 |
 |
|
| Officieel taol | Frans, Kirundi |
| Hoofstad | Bujumbura |
| Staotsvörm | Rippebliek |
| Staotshoof | Pierre Nkurunsiza (sins 2005) |
| Groondgebeed % water |
27.830 km² 7,8% |
| Inwuners | 6,0 miljoen |
| Munt | Boeroendese frank (BIF) |
| Tiedzaone | UTC +2 |
| Nationale fiesdaag | 1 juli |
| Volkshymne | Burundi bwacu |
| Landcode | BDI |
| TLD | .bi |
| Tillefoon | +257 |
Boeroendi (officieel (Frans) République du Burundi, (Kirundi) Republika y'u Burundi) is e land in midde-Afrika, ten zuie vaan Rwanda, t'n ooste vaan Kongo (Kinshasa) en ten weste vaan Tanzania, aon 't Tanganyikameer. Hoofstad is Bujumbura. Rwanda heet gooddeils 'n regebos-vegetatie en -klimaot.
[bewirk] Bestuurleke indeiling
Boeroendi besteit oet 17 provincies, die nao hun hoofstad verneump zien. De hoofstad Bujumbura bovedeen heet 'n eige stadsprovincie.
|
|
|
[bewirk] Demografie
Vaan de bevolking vaan Boeroendi besteit 85 percint oet Hutu's, en oongeveer twelf percint oet Tutsi's. Traditioneel hierse de Tutsi's euver de Hutu's, wat door de ganse historie tot conflikte geleid heet. Vaan de res zien de Twi, meugelek èng verwant mèt de pygmeeë, mèt ein percint de veurnaomste groop.
Twie daarde tot 80% vaan de bevolking, aofhinkelek vaan de definitie, hingk 't christendom aon, tösse de 10% en e kwart be-ofent de traditioneel religies. Oongeveer 10% is islamitisch.
[bewirk] Historie
Op ze lès in de zestiende iew woort 't oonaofhenkelek keuninkriek Boeroendi gestiech; de awwer historie is oonbekind. In 1903 woort Boeroendi, mèt Rwanda, es ei vaan de lèste len in Afrika vaanoet Tanzania gekoloniseerd door Duitsland. Nao d'n Ierste Wereldoorlog mós Duitsland 't gebeed op las vaan de Volkerboond aofstoon en in 1923 woort 't oonderdeil vaan 't Belsj mandaotgebeed Roeanda-Oeroendi. In 1962 woort Boeroendi mèt keuning Mambutsa IV aonaofhenkelek. Veer jaor later woort Mambutsa aofgezat door ziene zoon Ntare V. Datzelfde jaor nog woort heer door 'ne coup aofgezat en woort de rippebliek ingestèld. In 1972 woort de veurmaolege keuning vermaord, en dat leide tot 'ne börgeroorlog tösse de Hutu's en de Tutsi's dee door president Michel Micobero mèt groof geweld oonderdrök woort. In 1976 kaom zoe Micobero zien regering aon häör ind door 'ne coup vaan generaol Jean Baptiste Bagaza, ouch 'ne Tutsi, meh gemaoteg. Bagaza veurde gliekheid tösse Hutu's en Tutsi's in, meh woort door de jaore eweg ummer vreder. Zoe kraog in 1987 Pierre Buyoya nao 'ne nui coup de mach in Boeroendi. In 1993 sjreef heer verkezinge oet, woebij heer versloage woort door de Hutu Melchior Ndadaye. Tege häöm woort datzelfde jaor 'ne nuie staotsgreep georganiseerd en allewel tot dee mislökde woort Ndadaye wel vermaord. De spanninge lepe in 1995 oet op 'ne nui börgeroorlog, dee indegde mèt 't obbenuits installere vaan Buyoya es president en 'n veurziechtege verbetering vaan de stabiliteit. Sins 2003 is d'n Hutu Domitien Ndayizeye aon de mach.
| Len in Afrika |
|---|
| Algerieë | Angola | Benin | Boeroendi | Burkina Faso | Centraal Afrika | Comore | Djiboeti | Egypte | Equatoriaal Guinee | Eritrea | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghana | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoorkös | Kaapverdië | Kameroen | Kenia | Kongo (Brazzaville) | Kongo (Kinshasa) | Lesotho | Liberia | Libië | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanië | Mauritius | Mozambiek | Namibië | Niger | Nigeria | Oeganda | Roeanda | São Tomé en Príncipe | Seisjelle | Senegal | Sierra Leone | Soedaan | Somalië | Swaziland | Tanzania | Togo | Tsjaad | Tunesië | Westelike Sahara1 | Zambia | Zimbabwe | Zuud-Afrika |
| Aafhenkelike gebejer: Azore | Canarische eilen | Ceuta | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | Sint-Helena |
| 1. Sins 1979 door Marokko bezat. |
