Gambia

Van Wikipedia

Dit artikel is gesjreve in 't Mestreechs. 't Weurt gewaardeerd óm in dit artikel 't Mestreechs aan te hauwe of aan te gaeve welk anger dialek gebroek is.

---

De Gambia
Basisgegevens
Offesjeel taol	Ingels, Madinka, Wolof, Fula
Hoofstad	Banjul
Staotsvörm	Rippebliek
Staotshoof	Yahya Jammeh (sins 1994)
[[{{{titelhoofregering}}}]]	{{{naomhoofregering}}}
[[{{{titelhoofregering1}}}]]	{{{naomhoofregering1}}}
[[{{{titelhoofregering2}}}]]	{{{naomhoofregering2}}}
[[{{{titelhoofregering3}}}]]	{{{naomhoofregering3}}}
Religie	{{{religie}}}
Opperflaakde – % water	10.380 km² 11,5%
Inwoeners – Deechde:	1.517.000 (juli 2005) 154/km²
Euverige
Munteinheid	Dalasi (GMD)
Tiedzaone	UTC +0
Nationale fiesdaag	18 februari
Vouksleed	For the Gambia our Homeland
Web | Code | Tel.	.gm | GMB | +220

De Gambia (gewoenlik gewoen Gambia) is e land in westelek Afrika, aon de Atlantische Oceaan. 't Land besteit oet 'ne mer inkel tientalle kilometers breie strook land vaan e paar hoonderd kilometer lengde um de Gambia-reveer en weurt boete de kösstroek gans umslote door Senegal. Op e paar eilandstaote nao is de Gambia 't kleinste land vaan Afrika. Hoofstad is Banjul, meh Serekunda is väöl groeter, feitelek de einege stad vaan beteikenis in 't land.

[bewirk] Bestuurleke indeiling

Gambia is opgedeild in vief distrikte. De hoofstad Banjul vèlt daoboete en weurt gewoen es City gekinmerk. De districte zien:

• Lower River
• Central River
• North Bank
• Upper River
• Western

[bewirk] Demografie

De Gambia weurt bewoend door e groet aontal versjèllende volker, behurend bij de Niger-Kongo-A-volker, woevaan de Mandinka (42,3%) 't groetst is. Daonao volge de Fulbe, de Wolof en de Diola. Zeker 95% vaan de bevolking is moslim; 't groetste deil vaan de res weurt oetgemaak door de christene. Conflikte tösse de religies koume neet veur en in de Gambia zien zoewel christeleke es islamitische fiesdaog offesjeel.

[bewirk] Historie

De Gambia, die tot 't Riek vaan Songhai en Ghana behuurd heet, weurt veur 't iers geneump in Arabische brónne vaan oet de negende en tiende iew. Veur de Arabiere waor 't e gebeed woe ze, via 'n handelsroute door de Sahara euver Timboektoe, slaove, goud en ivoor vaandan haolde. Wie in de vieftiende iew de Portugeze bij 't land aonkaome waor 't oonderdeil vaan Mali. De Portugeze begóste hei handelsposte op te riechte en koloniseerde 't land um de reveer. Ze gaove 't de naom gambia, wat "(ruil)handel" beteikent.

In 1588 woort de kolonie aon Ingeland verkoch; oonder James I begós me vaan hoegerhaand mèt de exploitatie. Tösse 1651 en 1661 waor de Gambia in Poolse han. De achtiende iew waor 'nen tied woe-in de Ingelse en de Franse um de hiersjappij in 't gebeed strijde; bij 't Verdraag vaan Versailles (1783) kaom 't gebeed um de Gambia-reveer aon 't Vereineg Keuninkriek en de res, Senegal, aon Fraankriek. De grenze vaan allewijl laoge toen al bekaans vas.

In 1889 woort de Gambia 'n kroenkolonie. Dit bleef 't tot 't land in 1963 zelfbestuur kraog en in 1965 gans oonaofhenkelek woort. Tot 1970 waor de Gambia e keuninkriek mèt de Britse keuningin aon 't hoof, daonao woort 't 'n rippebliek. De Gambia waor ein vaan de aajdste en stabielste Afrikaanse democratieë tot in 1994 'ne coup dao 'n ind aon maakde. Sinsdeen weurt 't land dictatoriaol geregeerd.

Len in Afrika
Algerieë | Angola | Benin | Boeroendi | Burkina Faso | Centraal Afrika | Comore | Djiboeti | Egypte | Equatoriaal Guinee | Eritrea | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghana | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoorkös | Kaapverdië | Kameroen | Kenia | Kongo (Brazzaville) | Kongo (Kinshasa) | Lesotho | Liberia | Libië | Madagaskar | Malawi | Mali | Marokko | Mauretanië | Mauritius | Mozambiek | Namibië | Niger | Nigeria | Oeganda | Roeanda | São Tomé en Príncipe | Seisjelle | Senegal | Sierra Leone | Soedaan | Somalië | Swaziland | Tanzania | Togo | Tsjaad | Tunesië | Westelike Sahara1 | Zambia | Zimbabwe | Zuud-Afrika
Aafhenkelike gebejer: Azore | Canarische eilen | Ceuta | Madeira | Mayotte | Melilla | Réunion | Sint-Helena
1. Sins 1979 door Marokko bezat.