Háskóli

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Háskóli er menntasofnun þar sem fer fram æðri menntun og vísindalegar rannsóknir. Námsgráður sem veittar eru í háskólum eru í grófum dráttum á þremur stigum: baccalaureus gráður (t.d. B.A. og B.S. gráður eða sambærilegar gráður) eru gráður veittar að loknu grunnnámi; meistaragráður (magister gráður) eru veittar að loknu eins eða tveggja ára framhaldsnámi; og að lokum eru doktorsgráður veittar að loknu umfangsmiklu rannsóknatengdu framhaldsnámi en doktorsgráða er æðsta námsgráða sem veitt er.

Kennaraháskóli er háskóli sem hefur það hlutverk að mennta kennara fyrir grunn- og framhaldsskólastig.
Listaháskóli er skóli á háskólastigi sem býður einkum upp á menntun í listgreinum á borð við leiklist og tónlist.
Tækniháskóli er háskóli sem útskrifar aðallega tæknifræðinga og verkfræðinga.
Viðskiptaháskóli er skóli sem undirbýr nemendur aðallega fyrir starf í viðskiptalífinu.

[breyta] Íslensk og erlend hugtakanotkun

Íslenska orðið „háskóli“ er notað jafnt um alla skóla á háskólastigi. Á öðrum tungumálum er oft gerður greinarmunur annars vegar á þeim skólum á háskólastigi þar sem einungis eða að langmestu leyti fer fram kennsla á grunnstigi eða á afar takmörkuðu sviði (svo sem tæknivísindum eða viðskiptum) og hins vegar á skólum þar sem kennsla fer fram í flestum greinum vísinda, bæði á grunn- og framhaldsstigi og rannsóknarstarfsemi er öllu umfangsmeiri.

Á ensku er t.a.m. gerður greinarmunur á „college“ og „university“, þar sem „college“ er skóli á háskólastigi, sem veitir námsgráður einkum á grunnstigi, ef til vill á takmörkuðu sviði (sbr. t.d. viðskiptaháskóla eða „business college“) en orðið „university“ er notað um háskóla þar sem kenndar eru allar helstu greinar vísinda, veittar eru námsgráður á framhaldsstigi og rannsóknarstarfsemi er venjulega töluvert meiri en í þeim skólum sem teljast vera „college“.

Sams konar greinarmunur endurspeglast meðal annars í norsku orðunum „høyskole“ („høgskole“ á nýnorsku) og „universitet“, dönsku orðunum „højskole“ og „universitet“ og sænsku orðunum „högskola“ og „universitet“.

Af þessum sökum hefur verið lagt til að kalla íslenska háskóla sem samsvara „university“ eða „universitet“ rannsóknarháskóla en láta öðrum skólum eftir orðið „háskóli“. Háskóli Íslands væri þá prýðilegt dæmi um rannsóknarháskóla en Kennaraháskóli Íslands, Listaháskóli Íslands og Háskólinn á Bifröst væru venjulegir háskólar.