Xamaica - Jamaica
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
| Jamaica Xamaica |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Xamaica é unha illa e país das Grandes Antillas, de 240 km de longo e un máximo de 80 km de ancho, situado no mar Caribe. Está a 630 km do continente centroamericano, a 150 km ao sur de Cuba e a 180 km ao oeste da illa de A Española, na que están Haití e a República Dominicana.
Índice |
[editar] Orixe etimológico
O nome da illa procede dunha conxunción do termo que empregaban os nativos zenteno ou "illa das fontes", xunto á versión inglesa, St. James, que se instaurou en 1655.
Outra teoría é a que opina que o nome provén directamente da denominación Arawak "Xaymaca". Na linguaxe dos indios Arawak, poboadores prehispánicos da illa, "Xaymaca" significa "terra de primaveras". O nome oficial da illa, Xamaica, sería froito da substitución española da X por J. Outra teoria é que Joan Cristóbal COLON I Bertran nomeásea en honra ao seu pai illa "Jaume" de Jaume colon (dos Colon de Barcelona, familia nobre e chea de mercadores, viaxeiros, inventores da táboa de cambio, etc).
Porén, Juan de la Cosa que acompaña a Colón na súa segunda viaxe a América, asenta: "una isla muy grande a que los indios llaman Jamayca, la cual halló después de andar mucho camino y le puso nombre de isla de Santiago"; a illa é identificada con a de Yamaye, da que o almirante ten noticias na súa viaxe de descubrimento, nome que figura rexistrada no seu Diario.
[editar] Historia
Os primeiros poboadores da illa foron os Arawak, procedentes de Sudamérica, que chegaron á illa entre o 1000 e o 400 adC. Crese que estes poboadores extinguíronse tras o contacto cos europeos, aínda que hai quen afirma que sobreviviron.
Xamaica foi reclamada como posesión española despois de que Cristobo Colón chegará á illa en 1494. Colón usou a illa como un miniestado para a súa familia. O almirante británico William Penn e o Xeral Venables tomaron a illa en 1655. Nos seus primeiros 200 anos de dominio británico, Xamaica converteuse no maior exportador mundial de azucre do mundo, producindo 77000 toneladas ao ano entre 1820 e 1824. Esta produtividade xamais se logrou sen a man de obra escrava traída de África.
Ao principio do século XIX, a gran dependencia na escravitude do Imperio Británico fixo que a poboación de negros na illa fose 20 veces maior que a de brancos, situación que ameazaba constantemente con revoltas e conflitos.
Tras unha serie de revoltas a escravitude foi oficialmente abolida en 1834.
No século XX, Xamaica foi gañando independencia do Reino Unido, en 1958 converteuse nunha provincia da Federación das Indias Occidentais, conseguindo a súa total independencia o 6 de agosto de 1962.
Un crecemento económico importante, de aproximadamente un 6% ao ano marcou os seus primeiros 10 anos de independencia baixo gobernos conservadores liderados polos primeiros ministros Alexander Bustamante, Donald Sangster e Hugh Shearer. Este crecemento económico viño promovido polos investimentos en bauxita, turismo, manufacturas e, en menor medida, agricultura. En 1972, un cambio de goberno fixo decaer de novo a economía chegando ao extremo de 1982 onde o PIB chegou por baixo dos niveis de 1972. A débeda externa creceu baixo as sucesivas lexislaturas de Michael Manley, acompañada de deficits fiscais, o que propiciou a imposición de medidas de austeridade do Fondo Monetario Internacional.
A economía en decadencia, o socialismo internacional de Manley, a súa amizade con Fidel Castro e o temor ao incipiente comunismo levaron a unhas eleccións apertadas entre o People's National Party e o Xamaica Labour Party, resultando vencedor este último. A crise económica continuou ata mediados dos 80, axudada polo peche das dúas principais compañías de aluminio do país e o decaimiento do turismo. A finais dos 80 a industria comezou a recuperarse, xunto ao turismo, o que propiciou unha mellora económica tras unha década de crise. O goberno electo desde 1989 impulsou reformas económicas que melloraron a situación fiscal.
Nos 70 os dous partidos políticos predominantes estaban ligados a dúas bandas rivais de Kingston, fortemente armadas. Isto, xunto ao crecente tráfico de cocaína a mediados dos 80 levou a situacións violentas. Isto levou ás guerras urbanas de Kingston desde 1990 ata a actualidade. As zonas rurais do país están libres do conflito.
A capital orixinal de Xamaica era o pobo español de Saint Catherine, a antiga capital colonial. Os españois renomearon a cidade como Santiago de la Vega. En 1655 cando os británicos tomaron a illa, a maior parte da capital foi incendiada polas tropas británicas. A cidade foi reconstruída e chamada Spanish Town, permaneceu como capital da illa ata 1872, cando Kingston converteuse na capital. aparte de todo isto, jamaica foi a primeira republica en fundarse (1623)
[editar] Política
A Constitución jamaicana, promulgada en 1962, establece un sistema de goberno parlamentario, segundo o modelo de Gran Bretaña. O primeiro ministro é o xefe do goberno. O monarca británico é o xefe do Estado e está representado por un gobernador xeral, que se nomea segundo o consello do primeiro ministro.
[editar] Organización territorial
Xamaica está dividida en tres condados e 14 parroquias:
- Condado de Surrey no leste, que consta das parroquias:
- Kingston
- Portland
- Saint Andrew
- Saint Thomas
- Condado de Middlesex no centro, que consta das parroquias:
- Clarendon
- Manchester
- Saint Ann
- Saint Catherine
- Saint Mary
- Condado de Cornwall no oeste, que consta das parroquias:
- Hanover
- Saint Elizabeth
- Saint James
- Trelawny
- Westmoreland
[editar] Xeografía
A illa está composta principalmente por terreo montañoso rodeado dunha pequena franxa de costa. As cidades adóitanse establecer nesta chaira costeira.
O clima en Xamaica é tropical, adoita ser cálido e húmido, aínda que nas zonas de montaña pode ser algo máis fresco.
A pesar da súa situación, no medio do Mar Caribe, non sofre con tanta frecuencia os furacáns como as súas illas veciñas. Isto débese principalmente ao vento orixinado nas súas montañas, que os desvía.
[editar] Economía
- Artigo principal: Economía de Xamaica
Xamaica é un importante centro turístico rexional, cuxo peso económico creceu nos anos 90 coa axuda de substanciosos investimentos estranxeiros. A súa economía céntrase ademais de en o turismo, na produción de azucre e na extracción de bauxita, industria que xa non se alimenta exclusivamente de capital estranxeiro, posto que en 1974 o país comprou accións ás principais extractoras.
A actividade agraria dedícase ao cultivo de produtos para a exportación, como o café, o tabaco, a banana e a cana de azucre; e para o consumo autóctono. Ademais é un tradicional produtor de pementa. Entre as actividades industriais predominan a transformación de produtos agrarios, a fabricación de cemento, de fertilizantes, de derivados do petróleo e a industria téxtil. No entanto, todas estas riquezas non reverten igualitariamente sobre a poboación, xa que Xamaica está historicamente dominada por unhas poucas familias adiñeiradas.
[editar] Demografía
Os xamaicanos son na súa maioría descendentes de africanos (90%), pero hai tamén brancos (10%) (na súa maioría descendentes de ingleses e de estadounidenses anglosaxóns). O idioma oficial e máis falado é o inglés. Tamén hai idiomas criollos. O español é lingua de pouco menos de 5000 persoas.
[editar] Cultura e Relixión
A pesar de ser un país pequeno, Xamaica é rica en cultura, e famosa nese aspecto no ámbito global.
Os xéneros musicais ska, reggae, rocksteady, dub, dancehall, ragga e ragga jungle, foron todos concibidos en Xamaica. Poida que a música máis popular sexa o reggae, con todo e os seus diferentes estilos e mesturas, dub, dance hall, raggas, raggamufin, early reggae ou reggae roots, dada a coñecer a grande escala polo xamaicano Bob Marley, aínda que é ben sabido que o primeiro destes generos foi o ska, "pai" dos seguintes, atribúese a creación deste xero a "The Skatalites" ou "The Ska-Talites" aínda que historicamente as músicas da illa eran o Mento, o Ghost e o Calypso(como en Trindade e Tobago).
A Crenza mais seguida, é o Movemento Rastafari, considerada ultimamente como unha relixión e modelo de vida. Un dos iconos de devandita crenza, foi o mesmo Cantante Bob Marley; o cal é apreciado como un profeta para o pobo xamaiquino.
[editar] Deporte
En 1998 a selección xamaicana de fútbol participou por primeira vez nunha Copa Mundial de Fútbol, en Francia '98. Compartiu o grupo H xunto a Arxentina, Croacia e Xapón. Perdeu os seus primeiros dous partidos, con Croacia 1 a 3, e logo con Arxentina 0 a 5. Finalmente, gañoulle por 2 a 1 ao seleccionado xaponés. Habendo gañado só 3 puntos, non conseguiu avanzar á seguinte rolda. Logo disto non puido volver disputar outra Copa do Mundo.
Por outra banda en 2005, Asafa Powell conseguiu establecer, en probas de atletismo, o marca do mundo dos 100 metros lisos. A súa marca foi de 9 segundos e 77 décimas.
Xamaica nos Xogos Olímpicos
[editar] Ligazóns externas
- Government of Jamaica páxina do goberno, en inglés.
| Países do mundo | Caribe |
| Antiga e Barbuda - Bahamas - Barbados - Cuba - Dominica - Rep. Dominicana - Granada - Haití - Saint Kitts e Nevis - San Vicente e Granadinas - Santa Lucía - Trinidade e Tobago - Xamaica |
| Países con estatus especial no Caribe Aruba (Holanda) | Antillas Holandesas (posesións de Holanda) |
