Taxiquistán - Тоҷикистон

Na Galipedia, a wikipedia en galego.

Ҷумҳурии Тоҷикистон
Yumjurii Toyikiston
República de Taxiquistán


Bandeira	Escudo

Lema: non ten
Himno nacional: Surudi Milli



Capital • Poboación	Dushanbe 536.000 (2000)
Cidade máis poboada	Dushanbe
Linguas oficiais	Persa, Taxiko
Forma de goberno	República
Presidente Primeiro Ministro	Emomali Rajmonov Okil Okilov
Independencia • Declarada	da Unión Soviética 9 de setembro de 1991
Superficie • Total • % auga Fronteiras Costas	Posto 92º 143.100 km² 0.3 n/d km non ten km
Poboación • Total • Densidade	Posto 100º 6.507.000 (2006 est.) 51 hab/km²
PIB (nominal) • Total • PIB per cápita	n/d n/d
PIB (PPA) • Total (2005) • PIB per cápita	Posto 145º US$ 8.810 mill. US$ 1.200. (204º)
IDH	n/d
Moeda	Somoni (TJS, `TSO`)
Xentilicio	Taxiko, -a
Fuso horario	UTC +5
Dominio de Internet	.tj
Prefixo telefónico	`+992`
Prefixo radiofónico	`EYA-EYZ`
Código ISO	762 / TJK / TJ
Membro de: ONU, OSCE, CEI, OCS
Tódolos países do mundo

Taxiquistán (Тоҷикистон) é un país de Asia Central. Tén fronteiras con Afganistán, a China, o Quirguicistán e o Usbequistán. É o único país do Turkestán ruso que non fala unha lingua turca, senón taxico, que é unha lingua persa.

[editar] Historia

[editar] Politica

O parlamento está constituido por duas camaras:

a Cámara baixa, chamada Majilisi Namoyandagon
a Cámara alta, chamada Majlisi Oli

[editar] Subdivisions

O Taxikistán está dividido en tres provincias (viloyat) e mais unha provincia autónoma (viloyatu mukhtor) :

Provincia de Sughd (Qurghonteppa)
Nohiyahei tobei Jumhurii (antigamente Karatejin, Khofarnihon)
Provincia de Khatlon (Khuxando)
Provincia autonoma do Gorno-Badakhshan (Khorugh)

Nota : a cada provincia séguelle o nome do seu centro administrativo entre parénteses.

A rexion que conten a capital Duxambé non ten estatuto administrativo de provincia.

Cada provincia está dividida en distritos, á sua vez subdivididos en xamoats, e logo en pobos.

[editar] Xeografía

[editar] Economia

O Taxikistán é o país máis pobre da ex-Union sovietica (URRS) e asi mesmo un dos máis pobres do mundo. As fontes de ingresos, ligadas á exportación do algodón e do aluminio, son precarias e fan a economía vulnerable aos mercados exteriores.

No 2000, a axuda internacional era esencial para soster os programas de rehabilitación, onde se escomeza a reintegrar aos antigos combatentes da guerra civil dentro da sociedade. A axuda internacional ten igualmente sido necesaria para limitar a queda da produción de alimentos, consecuencia dun segundo ano de seca. Mais en agosto do 2001, a Cruz Roxa anunciou o comezo da fame no Taxikistán, e apelou á axuda internacional.

[editar] Demografía

[editar] Transporte

Transporte aéreo : cf. Tajikistan Airlines.

[editar] Cultura

[editar] Datos estísticos

Poboación : 6 719 567 habitantes (Xullo 2002). 0-14 anos : 40,4% ; 15-64 anos : 54,9 % ; + 65 anos : 4,7 %
Superficie : 143 000km²
Densidade : 47 hab./km²
Fronteiras terrestres : 3 651 km (Afganistán 1 206 km, China 414 km, Quirguicistán 870 km, Usbekistán 1 161 km)
Litoral : 0 km
Extremidades de altitude : 300 m > 7 495 m
Esperencia de vida dos homes : 61,24 anos (en 2002)
Esperencia de vida das mulleres : 67,46 anos (en 2002)
Taxa de crecimento da pop. : 2,12 % (en 2002)
Taxa de natalidade : 32,99 ‰ (en 2002)
Taxa de mortalidade : 8,51 ‰ (en 2002)
Taxa de mortalidade infantil : 114,77 ‰ (en 2002)
Taxa de fecundidade : 4,23 nenos/muller (en 2002)
Taxa de migración : -3,27 ‰ (no 2002)
Independencia : 9 de setembro do 1991
Liñas de telefono : 242,100 (en 2003)
Telefonas portables : 47,600 (en 2003)
Aparatos de radio : 1,291 millón (en 1991)
Aparatos de televisión : 820 000 (en 1997)
Usuarios de Internet : 5 000 (en 2002)
Número de proveedores de Internet : 4 (en 2002)
Rutas: 29 900 km : 21 400 km pavimentadas - 8 500 km terra (en 1990)
Vias ferreas : 482 km (2001)
Vias navigables : 0 km
Número de aeroportos : 53 (en 2001)