Pilipinas
Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya
| Motto: Makidios, Makitawo, Makikinaiyahan, ug Makibansa (For the Love of God, People, Nature, and Country) | |
| Nasodnong Awit: Lupang Hinirang (Yutang Hinigugma) | |
 |
|
| Kapital | Manila 14°35′ N 121°0′ E |
| Kinadak-ang dakbayan | Dakbayan sa Quezon |
| Opisyal nga (mga) pinulongan | Filipino (Tinagalog), Iningles1 mga pinulongan nga rehiyonal: Sinugboanon, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Winaray, Kapampangan, Pangasinense, Kinaray-a, Maranao, Maguindanao, Tausug ug Tsabakano |
| Gobyerno | Republika |
| Presidente Bise Presidente |
Gloria Macapagal-Arroyo Noli de Castro |
| Independensiya | |
| - nadeklara | sa Espanya Hunyo 12, 1898 (opisyal) |
| - giila | sa Estados Unidos Hulyo 4, 1946 |
| Arya | |
| - Katibuk-an | 300,000 km² (ika-71) |
| Populasyon | |
| - Hulyo 2005 | 87,857,473 (ika-12) |
| - Sensus sa 2000 | 76,498,735 |
| - Densidad | 276/km² (ika-27) |
| GDP (PPP) | Banabana sa 2005 |
| - Katibuk-an | $409,445 milyon (ika-25) |
| - Per capita | $4,770 (ika-107) |
| Kwarta | Piso (peso) (PHP) |
| Sona sa oras | UTC +8 (UTC+8) |
| Internet TLD | .ph |
| Kodigong pangtawag | +63 |
| 1 Ubos sa Batakan-Balaod sa 1987, Filipino maoy nasodnong pinulongan, samtang ang Filipino ug Iningles ang mga opisyal nga pinulongan.
Ang mga rehiyonal nga mga pinulongan mao ang auksilar nga opisyal nga mga pinulongan sa ilang kaugalingong mga dapit. Ang Kinatsila ug Arabiko walay opisyal nga status pero gigamit sa "boluntaryo ug opsyonal nga basis." |
|
Republika sa Pilipinas (Tinagalog: Republika ng Pilipinas; Iningles Republic of the Philippines; ug The Philippines (o Pilipinas) nailhan usab isip 'Perlas sa Sidlakang Kadagatan', maoy usa ka gawasnong, soberanong nasod sa habagatang-sidlakang Asya. Naa siya sa 1,210 km (750 mi) gikan sa dakong Asya ug may 7,107 ka isla nga nagporma sa usa ka parte sa Arkipelagong Malayo. Ang Kapupud-an sa Pilipinas, nakit-an sa mga Portuges ug mga Espanyol, kuyog nila si Kapitan Hernando de Magallanes niadtong 16 sa Marso, 1521. Pagka 27 sa Abril, 1565, ang mga kongkistador sa liderato ni Miguel Lopez de Legaspi nahiabot sa Sugbo, gikan sa Nueva Espanya, (Mehiko). Pagkahuman sa pag-establisar sa gobyerno espanyol sa Manila sa 1571, ang Isla gikuha ug gihimo nga kolonya sulod sa 300 ka tuig, sugod sa (1521 hangtod sa 1821).
Pagkahuman sa gubat alang sa kalingkawasan sa Mehiko, ang kagamhanan sa Espanya mao nay mikontrolar sa Pilipinas ug gihimo ning Probinsya sa Espanya (1821 - 1898) sulod sa 77 anyos hangtod sa 1898.
Pagka 1898, naggubat ang Espanya ug ang Estados Unidos sa Amerika aron sa pagkontrolar sa Isla. Pagkahuman sa maong gera, ang Estados Unidos sa Amerika, mao nay mikontrolar sa Isla hangtod sa 1935. Sa ika-2ng Gubat sa Kalibotan, ang Hapon miabot ug maoy nanghawod sa Kapupud-an, hangtod sa 1945, dihang gibombardiyo sa mga sundalong Pilipinhon ug Amerikanhon ang mga kampo sa mga Hapones ug nahalingkawas ang Kapupud-an.
Pagka 1946, ang Pilipinas gitagaan og "de facto", nga permanente nga Kagawasan sa 4 sa Hulyo, 1946 sa Estados Unidos sa Amerika.
Kining mga tuiga ubos sa pangagamhanan sa mga taga gawas nakaimpluwensiya pag-ayo sa kultura ug katilingban sa Pilipinas. Nailhan ang nasod sa iyang pagka Katoliko ug sa labihang pagkaimpluwensiya niini sa Kasadpanon. Usa kini sa duha ka nasod nga katoliko sa Asya: Pilipinas ug Sidlakang Timor.
Human dayon sa Ika-2ng Gubat sa Kalibotan, ang Pilipinas mao ang kinalamboang nasod sa Asya, apan sukad niadto, hinay ang kalamboan gumikan sa kagamay sa pagtubo sa ekonomiya, pangawkaw sa gobyerno sa panudlanan (pangurakot), ug neyo-kolonyal nga mga impluwensiya. Sa pagkakaron, modereyt ang pagtubo sa ekonomiya---tinabangan sa kadaghan sa mga Pilipino nga nanrabaho sa gawas ug sa 'information technology'.
Mga sulod |
[usba] Politika
[usba] Lugar ug Mga Rehiyon
[usba] Mga bag-ong dakbayan
- Meycauayan, Bulacan, Bulacan
- Navotas
- San Juan
- Baybay, Leyte
- Bogo, Cebu
- Catbalogan, Samar
- Tandag, Surigao del Sur
- Lamitan, Basilan
- Borongan, Eastern Samar
- Tayabas, Quezon
- Tabuk, Kalinga
- Bayugan, Agusan del Sur
- Batac, Ilocos Norte
- Mati, Davao Oriental
- Guihulngan, Negros Oriental
- Cabadbaran, Agusan del Norte
- El Salvador, Misamis Oriental
- Carcar, Cebu
[usba] Heyograpiya
[usba] Ekonomiya
[usba] Mga Opisyal nga Pinulongan
Filipino (Tinagalog) ang pugsanong gihimong nasodnong pinulongan. Duha ang pugsanong gihimong opisyal nga pinulongan: Iningles ug Filipino (Tinagalog) (ug sa una, Espanyol. Adunay kapin sa 170 ka pinulongang lumad sa tibuok kapupud-an. Napulog duha niini mga nanag-unang pinulongan sa mga rehiyon: Sinugboanon, Tinagalog, Ilokano, Hiligaynon, Bikol, Winaray, Kapampangan, Pangasinan, Kinaray-a, Maguindanao, Maranao, Tausug ug Chabacano
[usba] Kultura
Ang kultura sa Pilipinas naimpluwensiya sa daghang nasod gikan sa Europa (Espanya), Latino America (Mehiko), Estados Unidos sa Amerika, Tsina, Islam, Hinduismo, etc.
Ang kustombre ug tradisyonales sa Pilipinas naimpluwensiyahan sa mga Espanyol.
[usba] Relihiyon
Mga Katoliko ang kadaghanan sa Pilipinas (83 porsento); Protestante (9 porsento); Islam (5 porsento); Budismo ug Hinduismo (3 porsento). Dunay mga 560 Ortodokso.[1]
[usba] Literatura
[usba] Tan-awa Usab
[usba] Dugang Impormasyon
[usba] Mga panid nga opisyal sa gobyerno
- www.gov.ph - Ganghaan sa Kagamhanan sa Pilipinas
- www.op.gov.ph - Buhatan sa Presidente
- www.senate.gov.ph - Senado
- www.congress.gov.ph - Kongreso
- www.supremecourt.gov.ph - Korte Suprema
- www.comelec.gov.ph - Komisyon sa mga Pinili-ay (COMELEC)
- www.dfa.gov.ph - Departamento sa Kalihokang Panglangyaw
- www.wowphilippines.com.ph - Departamento sa Turismo
- www.afp.mil.ph - Armadong Kusog sa Pilipinas
[usba] Mga panid sa sumat
- Philippine Daily Inquirer at GMA News
- ABS-CBN News
- Philippine Star
- The Manila Bulletin Online
- [1] Bisaya Magasin
- The Manila Times Online
- Sun Star Network Online
- The Daily Tribune Online
- Malaya Online
- Today Online
- Kabayan Online
[usba] Uban pang panid
- CIA World Factbook - Philippines
- Tanikalang Ginto -
- LookSmart - Republic of the Philippines
- Open Directory Project - Philippines
- Yahoo! - Philippines
- Yahoo! News Full Coverage - Philippines
- WebQuartet.com -
- Yehey.com -
- Philippines Travel Info ug Blog
- ManilaMail
- Philippine Directory
- Philippines Hotel & Resort
- Ang Ingles nga bersiyon ning maong panid mahimo mong mahubad ngadto sa Binisayang Sinugboanon.
Template:Asya
| Mga Rehiyon ug Lalawigan sa Luzon | |
| Rehiyon sa Ilokos: | Ilocos Norte | Ilocos Sur | La Union | Pangasinan |
| Lupot sa Cagayan: | Batanes | Cagayan | Isabela | Nueva Vizcaya | Quirino |
| Tunga-tungang Luzon: | Aurora | Bataan | Bulacan | Nueva Ecija | Pampanga | Tarlac | Zambales |
| CALABARZON: | Batangas | Cavite | Laguna | Quezon | Rizal |
| MIMAROPA: | Marinduque | Occidental Mindoro | Oriental Mindoro | Romblon |
| Bicol: | Albay | Camarines Norte | Camarines Sur | Catanduanes | Masbate | Sorsogon |
| Adm. Rehiyon sa Cordillera: | Abra | Apayao | Benguet | Ifugao | Kalinga | Mountain Province |
| Metro Manila: | Walay lalawigan |
| Mga Rehiyon ug Lalawigan sa Kabisay-an | |
| Kasadpang Kabisay-an: | Aklan | Antique | Capiz | Guimaras | Iloilo | Negros Occidental | Palawan |
| Tunga-tungang Kabisay-an: | Bohol | Negros Oriental | Siquijor | Sugbo |
| Sidlakang Kabisay-an: | Biliran | Sidlakang Samar | Leyte | Amihanang Samar | Samar | Habagatang Leyte |
 |
Kini nga artikulo usa ka saha. Makatabang ka sa Wikipedya pinaagi sa pagpuno niini. |
