Sinugboanon
Gikan sa Wikipedia, ang gawasnong ensayklopedya
| Sinugboanon (Cebuano) | |
|---|---|
| Gisulti sa: | Pilipinas |
| Rehiyon: | Tunga-tungang Kabisay-an ug amihanan ug kasadpang Mindanao |
| Tanang nagsulti: | Unang pinulongan: 18 milyon Ikaduhang pinulongan: 10 milyon (est.) |
| Ranggo: | 62 |
| Genetic nga klasipikasyon: | Austronesyano Malayo-Polinesyano |
| Status Opisyal | |
| Opisyal nga pinulongan sa: | - |
| Regulated by: | - |
| Mga Kodigo sa Pinulongan | |
| ISO 639-1 | - |
| ISO 639-2 | ceb |
| ISO 639-3 | ceb |
| Tan-awa usab: pinulongan – Talaan sa mga pinulongan | |
Ang Binisayang Sinugboanon (o Cebuano) usa sa mga Binisayang pinulongan sa Pilipinas. Gisulti kini sa Tunga-tungang Kabisay-an ug sa amihanan ug kasadpang Mindanao. Mga 20,000,000 ka tawo (sumala sa Ethnologue) ang tigsulti niini.
Mga sulod |
[usba] Mga tingog
Ang Binisayang Sinugboanon anaa'y napulo'g pito ka patingog:p, t, k, ʔ (pinapiit nga pahunong), b, d, g, m, n, ng, s, h, w, l, r, y, ug j (gisulat usab nga gy kn dy). Ang mga katingog nga u' ug o mga alopono, nga ang u kanunay nga gigamit sa sinugdan sa silabiko, ug ang o kanunay kon sa awitan. Apan naa'y mga dili lakip niini ingon sa kamatuoran ug hangtúd. Ang e orihinal nga sa pipila lamang ka mga pulong sama sa "babaye", "dayeg", "gane", ug "pangadye" ug sa mga awitan silaiko sa e ang alopono sa i sa kataposang silabiko. Sa pag-abot sa Kinatsila daghan pa'ng mga pulong ang napuno. Ang pagkabundak usa usab ka tiglahi sa mga pulong, mao nga ang dápit lahi sa dapít. Ang mga patingog nga [d] ug [r] mga alopono kaniadto apan dili magkapuli, sama sa kabungtoran [gikan sa bungtod] nga mao ang tukma ug dili *kabungtodan ug tagadiha [gikan sa diha] ug dili *tagariha.
[usba] Batadila
[usba] Pulingalan
Ang mga pulingalan mausab ang awitan sa persona, numero, ug kaso.
Ang upat ka mga kaso mao ang nominatibo, pagpanag-iyang giuna, pagpanag-iyang giulahi ug obliko.
| Absolutibo | Pangpanag-iya₁ (Giulahi) |
Pangpanag-iya₂ (Giuna) |
Obliko | |
|---|---|---|---|---|
| 1ng tawo pang-usa | ako, ko, (ta kon ang giingnan ka o mo) | nako, ko | ako, akoa | kanako, nako |
| ika-duhang tawo pang-usa | ikaw, ka | nimo, mo | imo, imoha | kanimo, nimo |
| ika-tulong tawo pang-usa | siya | niya | iya, iyaha | kaniya, niya |
| 1ng tawo pangdaghan inklusibo | kita, ta | nato | ato, atoa | kanato, nato |
| 1ng tawo pangdaghan eksklusibo | kami, mi | namo | amo, amoa | kanamo, namo |
| ika-duhang tawo pangdaghan | kamo, mo | ninyo | inyo, inyoha | kaninyo, ninyo |
| ika-tulong tawo pangdaghan | sila | nila | ila, ilaha | kanila, nila |
[usba] Demonstratibong Pulingalan
|
|
Absolutibo | Ergatibo/Obliko | Lokatibo | Eksistensyal |
|---|---|---|---|---|
| Kinadul-an sa nagtabi | kini* | niini | dinhi, diri | ania, dia |
| Kinadul-an sa gitabian | kana | niana, ana | diha, dira | anaa |
| Layo sa duha | kadto, kato | niadto | didto | atua, aduna |
Mamahimo usab nga:
- (*)kiri, kari, kani
[usba] Tan-awa Usab
- Akademiya sa Dilang Bisaya
- Karaang pulong Sinugboanon
- Talaan sa mga Sinugboanong balayan sa Internet
[usba] Impormasyon sa Gawas
- Ang report sa Ethnologue bahin sa Sinugboanon
- Estandardisasyon sa Binisaya
- Cebuano Study Notes ni Tom Marking
 |
Kini nga artikulo usa ka saha. Makatabang ka sa Wikipedya pinaagi sa pagpuno niini. |
