Абхазія
З Вікіпедыя.
| Аҧсны
Абхазія |
||
| герб | сцяг | |
|---|---|---|
 |
 |
|
|
дэвіз: Няма |
||
| геаграфічнае месцазнаходжанне | ||
 |
||
| дата ўтварэння | ||
| дзяржаўная мова: | абхазская руская |
|
| сталіца: | Сухум | |
| прадстаўнік дзяржавы: | Аляксандр Анкваб | |
| кіраўнік дзяржавы: | Сяргей Багапш | |
| плошча: | 8 600 км² | |
| насельніцтва: | 320 000 2006 | |
| шчыльнасць насельніцтва: | 37 жых./км² | |
| грашовая адзінка: | няма (у хаду расійскі рубель | |
| часавы пояс: | EET (UTC+2) EEST (UTC+3) |
|
| гімн: | ||
| нумарныя знакі аўтамабіляў: | ||
| дамен у Інтэрнеце: | няма | |
| міжнародны тэлефонны код: | ||
| карта | ||
 |
||
Рэспу́бліка Абха́зія (Абхазія, Апсны, па-абхазску Аҧсны) - непрызнаная дзяржава ў паўночна-заходняй частцы Каўказу. Мяжуе на поўначы і захадзе з Расіяй, на ўсходзе і паўдневым усходзе - з Грузіяй, на поўдні і паўднёвым захадзе амываецца водамі Чорнага мора. Сярэдняя працягласць краіны з захаду на ўсход 160 км, з поўначы на поўдзень 54 км. Працягласць берагавой лініі складае 210 км.
Змест |
[правіць] Гісторыя
У лютым 1992 года Ваенны Савет Грузіі, які прыйшоў да ўлады ў выніку ўзброенага перавароту, прыняў рашэнне аб адмене Канстытуцыі Грузінскай ССР 1978 года і аб аднаўленні дзеяння Канстытуцыі Дэмакратычнай Рэспублікі Грузія 1921 года, у якой Абхазія як суб'ект дзяржаўна-прававых зносін не значыцца. Такім чынам, на думку абхазскага кіраўніцтва, аднаўленне Канстытуцыі Грузіі 1921 года аўтаматычна азначала незалежнасць Абхазіі.
У гэтай сувязі Вярхоўны Савет Абхазіі 23 ліпеня 1992 года вырашыў узнавіць на тэрыторыі Абхазіі дзеянне Канстытуцыі Абхазіі 1925 года, а таксама прыняць новыя сцяг і герб краіны.
14 жніўня 1992 года Грузія пачала ваенную аперацыю супраць Абхазіі, якую абхазскія афіцыйныя ўлады разглядаюць як "агрэсію". Грузінскія войскі перайшлі грузінска-абхазскую мяжу і захапілі частку абхазскай тэрыторыі, суправаджаючы свае дзеянні гвалтам над жыхарамі і знішчэннем гістарычных і культурных каштоўнасцяў. Узброеныя фармаванні Абхазіі пры дапамозе баевікоў з Расіі, розных рэгіёнаў Каўказу здолелі прыпыніць наступленне грузінскай арміі, а затым поўнасцю яе разбіць і выціснуць з усёй тэрыторыі Абхазіі 30 верасня 1993 года.
З лістапада 1993 года пры ўдзеле міжнародных пасярэднікаў праходзяць перамовы паміж Грузіяй і Абхазіяй аб урэгуляванні канфлікта. Пачаўся працэс вяртання бежанцаў. Паступова адраджаецца эканоміка, расце вытворчасць гарбаты, цытрусавых, тытуню; паспяхова развіваецца міжнародны турызм. Узнавілі работу вышэйшыя навучальныя ўстановы і навукова-даследчыя інстытуты, творчыя саюзы, тэлебачанне, кнігавыдавецтва, заснавана Акадэмія навук Абхазіі. Аднак напружанасць дагэтуль не спадае, таму што абодва бакі не змяняюць свайго прынцыповага бачання статусу Абхазіі.
24 лістапада 1994 года прынята Канстытуцыя Абхазіі, сфармаваныя органы дзяржаўнай улады і мясцовага самакіравання.
[правіць] Палітыка
Канстытуцыя Абхазіі прынятая на сесіі Вярхоўнага Савета Рэспублікі Абхазія 12 склікання 26 лістапада 1994 года, зацверджаная на рэферэндуме 3 кастрычніка 1999 года са змяненнямі і дапаўненнямі.
Дзяржаўная ўлада ў рэспубліцы ажыццяўляецца на падставе раздзялення на заканатворчую, выканаўчую і судовую. Кіраўнік дзяржавы - прэзідэнт, які выбіраецца на 5 гадоў прамым тайным галасаваннем. Прэзідэнт выбіраецца адначасова з віцэ-прэзідэнтам, які выконвае асобныя даручэнні прэзідэнта, а таксама замяшчае яго падчас немагчымасці выконваць свае абавязкі. Для ажыццяўлення агульнага кіравання выканаўчай дзейнасцю на тэрыторіі Абхазіі прэзідэнт фармуе Кабінет Міністраў Рэспублікі Абхазія, які ўзначальвае прэм'ер-міністр.
У 1994-2004 годзе прэзідэнтам Абхазіі быў Уладзіслаў Ардзінба, у 2004 годзе на гэты пост быў абраны Сяргей Багапш.
Парламент - аднапалатны Народны Сход - складаецца з 35 дэпутатаў і выбіраецца на 5 гадоў шляхам прамога галасавання.
Вышэйшым органам судовай улады з'яўляецца Вярхоўны Суд. Гаспадарчыя справы разглядае Арбітражны Суд. Сябры гэтых, а таксама судоў ніжэйшай інстанцыі і Генеральны Пракурор прызначаюцца Парламентам па прапанове Прэзідэнта.
[правіць] Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел
Рэспубліка Абхазія складаецца з 6 гістарычных зямель: Садз, Бзып, Гума, Дал-Цабал, Абжуа, Самырзакан. Але згодна з адміністрацыйным падзелам яна падзяляецца на 7 раёнаў (што сімвалізуе сем зорак на дзяржаўным сцязе): Гагрскі, Гудауцкі, Сухумскі, Гульрыпшскі, Ачамчырскі, Ткварчальскі, Гальскі. У Абхазіі 7 гарадоў (Сухум, Гагра, Гудаута, Новы Афон, Ачамчыра, Ткварчал, Гал), 5 пасёлкаў гарадскога тыпу (Цандрыпш, Пицунда, Бзып, Мюсэра, Гульрыпш) і 512 вёсак.
[правіць] Геаграфія
Горы займаюць 64% тэрыторыі краіны - Галоўны Каўказскі, Бзыбскі, Гагрскі, Чхалцкі, Кадорскі храбты і іх атрогі. Вышэйшая кропка 4046 м. над у.м. (г. Дамбай-Ульген). На поўдні тэрыторыі знаходзяцца пагоркі і нізіны. У Абхазіі знаходзяцца вядомыя карставыя пячоры - Нова-Афонская, Снежная, пячора на хр. Арбаіка - найбольш глыбокая ў свеце (1860 м.).
Асноўныя карысныя выкапні: поліметалічныя, свінцова-цынкавыя, сярэбраныя і ртутныя руды, каменны вугаль, барыт, даламіт, запасы экалагічна чыстай пітной вады, мінеральныя і тэрмальныя воды. Шырока распаўсюджаны сыравіна для прамысловасці будаўнічых матэрыялаў.
Рачная сетка складаецца з кароткіх і паўнаводных рэк Псоў, Бзыб, Гуміста, Кадор, Алдзга, Інгур і інш.
Глебы горныя падзолістыя, таксама распаўсюджаны (ў асноўным на поўдні) чырваназёмы і жаўтаземы.
Лясамі пакрыта звыш 55% тэрыторыі (дуб, бук, граб, каштан, піхта, елка), на ўзбярэжжы субтрапічная расліннасць.
Клімат вільготны, субтрапічны, сярэдняя тэмпература студзеня на ўзбярэжжы +4...+7 градусаў па Цэльсію, у гарах ад +2 да -2, у ліпені адпаведна +22 і +24 градуса па Цэльсію.
У Абхазіі шмат вельмі абароненых прыродных тэрыторыяў. Найбольш буйныя - Рыцынскі нацыянальны парк, Псхускі запаведнік, Гумісцінскі запаведнік, Піцунда-Мюсэрскі запаведнік.
[правіць] Эканоміка
Развіццё прамысловасці вызначана геаграфічным становішчам і кліматычнымі рэсурсамі. Найбольш развіты страва-смакавая (гарбатная, тытунёвая, вінакурная, кансервавая), дрэваапрацоўчая, хімічная, вуглездабываючая галіны прамысловасці.
Сельская гаспадарка спецыялізуецца на вырошчванні гарбаты, тытуню, цытрусавых, эфірамаслічных (тунг).
Адной з галоўных галін абхазскай экономікі з'яўляецца турыстычная галіна. Шырока вядомыя курорты Гагра, Гудаута, Піцунда, Новы Афон штогод фармуюць адну з асноўных крыніц прыбыткаў у абхазскім бюджэце.
Транспартная галіна ўключае ў сябе чыгуначныя і шасейныя магістралі, марскія порты - Сухум, Ачамчыра. На тэрыторыі Абхазіі размешчана два аэрапорты - Бабышэра і Бамбоўра.
[правіць] Дэмаграфія
Колькасць насельніцтва прыкладна 320 тысяч чалавек. Апошні перапіс праводзіўся ў 1989 годзе. Пражываюць абхазы, армяне, рускія, грузіны, эстонцы, немцы, палякі і г.д. Гарадское насельніцтва складае больш за 50%.
[правіць] Рэлігія
Сярод вернікаў пераважаюць праваслаўныя (Руская Праваслаўная Царква)
[правіць] Культура
Асноўны артыкул: Культура Абхазіі
