Abxazía
Wikipedia'dan
Abxazía Réspublikası (Abxazça: Аҧсны Аҳәынҭқарра, Urısça: Республика Абхазия, Görceçä: აფხაზეთის ავტონომიური რესპუბლიკა)
|
Eçtälek tezmäse |
[üzgärtü] Taríx
“Abxazía” süze Abxaz telendä “can ile” añlata.
[üzgärtü] Borınğı Taríx
6-9. BÉQ yözlär: Kolxa (Colchis) patşalığı
63 BÉQ yıldan: Egrisi patşalığı
Yunannar Suxumnı (Dioscurias) nigezlilär
1. yözdän Roman İmperisendä
4. yözdän Bízantía İmpreisendä
6. yözdä Xristianlıqnı qabul itälär
9. yözdän İmereti patşalığında
16. yözdän Ğosman İmperisendä, Íslamnı qabul itälär
annan soñ Görcestan çigendä
[üzgärtü] Räsäy çigendä
1801. yıldan Görcestan Urıs İmperise çigendä
1829.-1864. yıllarda Abxazía Räsäy çiklärenä kerä
1864.-1878. yıllarda Möslim Abxazlar Törkiägä küçälär
1931. yıldan Stalin Abxazíanı “görceläşterä”.
1956. yılda “görceläşterü” tuqtala.
[üzgärtü] Abxazía suğışı
1989. yılda Tbilisi millätçeläre mitinglilär
1992. yılnıñ 26. Febräldä Görcestanda yaña qanunnamanı qabul itälär, wä anıñ buyınça Abxazíanıñ ayırım xoquqları bulmí. Abxazlar üz bäysezlegen íğlan itälär.
1992. yılda Görcestan ğäskärläre Abxazíanıñ zur öleşen alalar
1993. yılda Abxazlar Suxumnı alalar, Görecestan ğäskärlären tar-mar itälär.
1994. yıldan birle Abxazíadağı xäläte Millätlär Berläşmäse küzätü astında alına.
[üzgärtü] Xäzerge Abxazía
1994. yılda Abxazía üz bäysezlege turında yaña íğlannamasın qabul itä
1996. yıldan Abxazíağa qarşı íqtísadí çiklänülär kertelä
[üzgärtü] Säyäsät
[üzgärtü] İdärä büleneşe
- 7 rayon:
- 1 şähär: Suxum
[üzgärtü] Cäğräfiä
Qawqazda, Qara Diñgezdä urnaşqan. Kürşelär: tönyaqta Rüssiä, könçığışta Görecestan. Abxazída Suxum, Gadauta, Gagra, Yaña Afon kurortları, Ritsa küle urnaşqan.
[üzgärtü] Íqtísad
1996. yılnıñ Ğínwarınnan birle íqtísadí çiklänülär kertelä.
[üzgärtü] Xalıq
Millätlär: Abxazlar, Urıslar, Görcelär.
1989. yılda - 500,000 tiräse keşe yäşi, 48% Görcelär (Megrellär), 17% Abxazlar. Milli “tazartudan” soñ Abxazíada 250,000 keşe yäşi wä soñğı waqıtta keşe sanı 100,000nän töşte.
[üzgärtü] Din
Milli din bularaq Íslam sanala.