చంద్రగిరి
వికీపీడియా నుండి
| ?చంద్రగిరి మండలం చిత్తూరు • ఆంధ్ర ప్రదేశ్ |
|
 |
|
| అక్షాంశరేఖాంశాలు: (అక్షాంశరేఖాంశాలు కనుక్కోండి) | |
| టైం జోన్ | భాప్రాకా (గ్రీ.కా+5:30) |
| ముఖ్య పట్టణము | చంద్రగిరి |
| జిల్లా(లు) | చిత్తూరు |
| గ్రామాలు | 23 |
| జనాభా • మగ • ఆడ • అక్షరాశ్యత శాతం • మగ • ఆడ |
53,051 (2001) • 26807 • 26244 • 75.69 • 83.81 • 67.45 |
చంద్రగిరి, ఆంధ్ర ప్రదేశ్ రాష్ట్రములోని చిత్తూరు జిల్లాకు చెందిన ఒక మండలము.
[మార్చు] చంద్రగిరి కోట
1640లో కట్టబడిన కోట కలదు. మహామంత్రి తిమ్మరుసు జన్మస్థలం. అర్ధ చంద్రాకారంగా ఉన్న కొండ పాదభాగంలో కోటను నిర్మించడం వలన దీనిని చంద్రగిరి దుర్గం అని పిలిచే వారు ఇలా నిర్మించుట వలన కోట రక్షణ కొండ ప్రాంతమువైపుగా తగ్గగలదనీ కొండపైనుండి శత్రువుల కదలికలను దూరంనుండి గమనించుట సులభం కనుక కొండ ప్రక్కగా నిర్మించారనీ మ్యూజియంలో సమాచారముద్వారా తెలుస్తున్నది . కోట చుట్టూ దాదాపు కిలో మీటరు దృడమైన గోడకలదు ఈ గోడ నిర్మించేందుకు వినియోగించిన రాళ్ళ పరిమాణం చాలా పెద్దది దీనిని ఏనుగుల సహాయంతో నిర్మించారని తెలుస్తుంది. ఈ గోడ పొదల తుప్పల మద్య ఇప్పటికీ చెక్కు చెదరక ఉన్నది. ఈ గోడననుసరిస్తూ బయటి వైపుగా పెద్ద కందకము కలదు ప్రస్తుతము పూడిపోయిననూ అప్పటి కాలమందు ఇందులో మొసళ్ళను పెంచే వారట.
కొండ పై భాగమున ఒక సైనిక స్థావరము నిర్మించారు. వారి అవసరముల నిమిత్తము పై భాగమున రెండు చెరువులను నిర్మించి క్రింది నున్న పెద్ద చెరువు నుండి పైకి నీటిని పంపించేవారని కోటలో మ్యూజియంలోని సమాచారం ద్వారా తెలుస్తున్నది (ఇప్పటికీ కొండపైకి నీటిని పంపించుట అనేది పెద్ద మిస్టరీ. అప్పుడు పైకి పంపించేందుకు ఉపయొగించిన సాధనాలు పాడయిపోయినవి అయితే పైన చెరువులు మరియు క్రింద చెరువు ఇప్పటికీ మంచి నీటితో కనిపిస్తాయి}.
రాణీ మహల్ రెండు అంతస్తులుగానూ రాజ మహల్ మూడు అంతస్తులుగానూ ఉంది. రాణీ మహల్ చాలా వరకు పాడయిపోయినది. పురావస్తు శాఖ అధీనములోకొచ్చిన తరువాత కొంత వరకూ బాగు చేసారు. రాణీమహల్ వెనుక కొంచెం దూరంగా కోట నీటి అవసరాలకోసం ఒక దిగుడు బావికలదు దీనినుండే అంతప్పుర అవసరాలకు నీటిని సరపరా చేసే వారని తెలియ చేయబడినది. ఈ బావికి కొద్ది దూరములో మరణశిక్ష పడ్డ ఖైదీలను ఉరి తీసేందుకు ఆరు స్థంభాలు కలిగి ఉపరితలమునకు నాలుగు రింగులు ఉన్న చిన్న మండపము ఉన్నాయి. రాజమహలులో మొదటి అంతస్తును మ్యూజియంగా మార్చారు. ముస్లింపాలకులు నాశనం చేయగా మిగిలిన శిల్పాలు చంద్రగిరి వైభవాన్ని తెలిపే శాసనాలు లాంటివి ఇందులో ఉన్నాయి. రెండవ అంతస్తులో సింహాసనాలతో కూడిన అప్పటి దర్బారు లేదా సభా దృశ్యాన్ని చూడచ్చు{సింహాసనములు మొదలైనవి అప్పటివే ఉన్నాయి}.
మూడవ అంతస్తులో అప్పటి కోట నమూనా ప్రజలజీవన విధానం లాంటివి మరుగుజ్జు నమూనాలు ప్రదర్శన కొరకు ఉంచారు ఇదే అంతస్తులో రాజప్రముఖుల గదులు కలవు. చాలా వరకూ పాడైన దేవాలయాలు వదిలేసి కొంత బాగున్న రాణీమహల్ మరియు రాజమహలు,వీటివెనుక ఉన్న చెరువు మొదలయినవాటిని బాగుచేసి కొంత వరకూ గార్డెన్ వేసి అన్ని చోట్లా మొక్కలు పెంచి సందర్శకులకు ఆహ్లాదంగా ఉండేలా మార్చారు. రాజమహలుకు వెనుక కాళీ ప్రదేశంలో పెద్ద ఓపెన్ దియేటర్ మాదిరిగా మార్చి దృశ్య కాంతి శబ్ధ (సౌండ్,లైటింగ్ షో) ప్రదర్శనం చేస్తారు. ఈ ప్రదర్శనకు ఇరవై ఐదు రూపాయలు సామాన్య రుసుము కలదు. నారా చంద్రబాబు నాయుడు ముఖ్యమంత్రిగా ఉన్నకాలంలో ఐదు కోట్ల రూపాయల మొత్తముతో ఈ ప్రాజెక్ట్ ఏర్పాటు చేసారు.ఈ ప్రదర్శన ద్వారా పెనుకొండ చంద్రగిరి సంస్థానాలు ఎలా నాశనమయిపోయాయో కళ్ళకు కట్టినట్లుగా లైటింగ్ ద్వారా శబ్ధాల ద్వారా వివరించబడుతుంది. ఈ ప్రదర్శన తెలుగు మరియు ఆంగ్ల బాషలందు కలదు ఆంగ్లబాషలో వాఖ్యానము అమితాబ్ బచ్చన్ స్వరంలో వినచ్చు.
[మార్చు] మండలంలోని గ్రామాలు
- అనంత గురప్పగారి పల్లి
- భీమవరం
- కొండ్రెడ్డి ఖండ్రిగ
- చిన్న రామాపురం
- శేషాపురం
- పుల్లయ్యగారిపల్లె
- ఆరెపల్లె
- నాగపట్ల
- కోటల
- రామిరెడ్డిపల్లె
- నరసింగాపురం
- మిట్టపాలెం (చంద్రగిరి మండలం)
- రెడ్డివారిపల్లె
- తొండవాడ
- సానంభట్ల
- చింతగుంట
- చంద్రగిరి
- అగరాల
- మామండూరు
- ఇత్తెపల్లె
|
|
|
|---|---|
|
పెద్దమండ్యం • తంబళ్లపల్లె • ములకలచెరువు • పెద్దతిప్ప సముద్రం • బీ.కొత్తకోట • కురబలకోట • గుర్రంకొండ • కలకడ • కంభంవారిపల్లె • యెర్రావారిపాలెం • తిరుపతి పట్టణం • రేణిగుంట • యేర్పేడు • శ్రీకాళహస్తి • తొట్టంబేడు • బుచ్చినాయుడు ఖండ్రిగ • వరదయ్యపాలెం • సత్యవీడు • నాగలాపురం • పిచ్చాటూరు • విజయపురం • నింద్ర • కె.వీ.పీ.పురం • నారాయణవనం • వడమలపేట • తిరుపతి గ్రామీణ • రామచంద్రాపురం • చంద్రగిరి • చిన్నగొట్టిగల్లు • రొంపిచెర్ల • పీలేరు • కలికిరి • వాయల్పాడు • నిమ్మన్నపల్లె • మదనపల్లె • రామసముద్రం • పుంగనూరు • చౌడేపల్లె • సోమల • సదుం • పులిచెర్ల • పాకాల • వెదురుకుప్పం • పుత్తూరు • నగరి • కార్వేటినగరం • శ్రీరంగరాజపురం • పాలసముద్రం • గంగాధర నెల్లూరు • పెనుమూరు • పూతలపట్టు • ఐరాల • తవనంపల్లె • చిత్తూరు • గుడిపాల • యడమరి • బంగారుపాలెం • పలమనేరు • గంగవరం • పెద్దపంజని • బైరెడ్డిపల్లె • వెంకటగిరి కోట • రామకుప్పం • శాంతిపురం • గుడిపల్లె • కుప్పం |
 |
|
|
|
|---|---|
| అనంత గురప్పగారి పల్లి · భీమవరం · కొండ్రెడ్డి ఖండ్రిగ · చిన్న రామాపురం · శేషాపురం · పుల్లయ్యగారిపల్లె · ఆరెపల్లె · నాగపట్ల · కోటల · రామిరెడ్డిపల్లె · నరసింగాపురం · మిట్టపాలెం (చంద్రగిరి మండలం) · రెడ్డివారిపల్లె · తొండవాడ · సానంభట్ల · చింతగుంట · చంద్రగిరి · అగరాల · మామండూరు · ఇత్తెపల్లె · ముంగిలిపట్టుకొత్తపల్లె · కల్రోడుపల్లె · పనపాకం · దోర్ణకంబాల · గంగుడుపల్లి |
|
|
|
|---|---|
| కొసమల · మెళియాపుట్టి · గంగరాజపురం · సుర్జిని · బాగాడ · రాయికొల · మార · కొడుకోలిగాం · సంతోషపురం · గోకర్ణపురం · రామచంద్రపురం · గొప్పిలి · కరజాడ · ముక్తాపురం · చోమపురం · కె.మర్రిపాడు · మురుకుంటిభద్ర · జర్రిభద్ర · నండవ · జగన్నాధపురం · జాదుపల్లి · కోటూరు · బురడా రామచంద్రాపురం · చిన్నపెద్ద కొత్తూరు · మర్రిపాడు (c) · పెద్దపద్మాపురం · దుర్బలపురం · వసంధర · మకనపల్లి · సిరియకండి · సుందరాడ · చింతపల్లి · పుల్లంగినేరుడులోవ · ఆంజనేయపురం · పడ్డ · దబరు · దీనబంధుపురం · గేదలపోలూరు · దబ్బగూడ · జోడూరు · అర్చనపురం · సవరజాదుపల్లి · రంగడుఘాటి · మరిదికోట · తూముకొండ రామచంద్రపురం · పరశురాంపురం · పెద్దమడి · చీపురుపల్లి · పులసార · సజ్జనపురం · చుద్దబ · కేరసింగి · చిన్నసున్నాపురం · గొద్ద · నాయుడు పోలూరు · రొంపి · అంపురం · ముత్యానిబొంతు · నెలబొంతు · చంద్రగిరి · గొట్టిపల్లి · పెద్దకెదరి · హద్దివాడ · వెంకటపురం · బండపల్లి · ఛా ప ర |
|
|
|
|---|---|
| ముల్కనూర్ · దుబ్బగూడెం · మద్ది వంచ · చంద్రగిరి · రాంపురం · బుద్ధారం · గార్ల · సెరిపురం · గోపాలపురం · పోచారం · పుల్లూరు |
