Religion

Test an lenga piemontèisa

[modìfica] Etimologìa

Dal latin religiō, religiōn-, fòrse da religāre, lighé, gropé strèit, coleghé (l'òm e la divinità).

[modìfica] Ël sust ëd la paròla

• Compless ëd crëdense, pràtiche, at dë divossion (rit), valor, istitussion, còdes ëd condòta etc. che a manifesto l'arconossiment ëd la gent d'un prinsìpi superior, an particolar dla divinità, Fé. La religion a l'ha pijait vàire forme an diferente colture e person-e.
  • Religion monoteìsta, politeìsta, animìsta.
  • Pratiché la religion.
• Pietà, religiosità, timor dë Dé.
  • A-i é pi nen ëd religion! [për dì chë a manca dël tut ël rispet për ij valor, le tradission etc.].
• Compless dij dògma, dij precet, dle sirimònie che a son ëd pertinensa ëd n'organisassion religiosa stòrica determinà. Confëssion religiosa
  • Mostré, prediché, osservé, lassé la/na religion.
  • Religion catòlica, evangèlica, ebràica, maumetan-a, Religion dla famija, dla patria, dël travaj, e via fòrt.
• Soagn, rispet, divossion për cheicòsa o quajdun che as chërd sacrà.
• Sentiment ëd sacralità ò 'd santità ispirà d'un leugh; ancant, sugestion.

Ël bzògn religios as manifesta an minca coltura an forma esteriorisà con rit ch'a l'han valor sossial e ch'a peudo avèj un contnù étich e filosòfich.

Bele s'a l'é franch mal fé dé na definission completa, as peul disse che religion a l'é l'adesion a chèich ëspiegassion dl'esistensa e a chèich valor, giudicà assolù, për dé sust a la vita. An d'àotre paròle a l'é la rispòsta che mincadun as dà a le domande: Chi i son-ne? Da 'nté ch'i ven-ne? 'Ndoa chi vad-ne? Che sust a l'ha mia vita?

A-j son doe stra possibij për risponde, ch'a dan orìgin a doi tipo ëd religion.

[modìfica] Religion naturaj

L'òm a serca d'arzòlve con la rason uman-a le chestion che l'esistensa a jë smon: an formoland soe ipòtesi e an dovrand sò rasonament l'òm a riva, se a-i riess, a trové dë spiegassion e ëd valor convincent për soa vita. Parèj a nasso le religion naturaj. Esempi ëd religion naturaj a son: budism, taoism, vàire filosofìe, ateism.

[modìfica] Fé o religion arvelà

L'òm a aceta d'avèj fiusa an chèich magìster stimà a l'aotëssa d'arzòlve ël problema dël sust ëd la vita. Arlongh dla stòria vàire ëd costi magìster a son presentasse coma portavos (profeta) d'ën Dé. Ant ës cas sì as parla ëd fé o religion arvelà. Col ch'as dis profeta për esse chërdù a smon dle garansie ch'a testimònio për chiel, parèj d'event miracolos o ëd predission d'aveniment dl'avnì. Le religion arvelà pì conossùe e spantià a son, ant l'ordin ëd soa aparission ëstòrica, l'ebraism, ël cristianésim, l'islam.

Vàire religion (naturaj o arvelà ch'a sio) a adoto ëd test sacrà andova ch'a cheujo an tut ò an part sò credense e prinsipi.

[modìfica] Rispartission dle religion

Le religion as divido dzortut antra monoteìsta e politeìsta:

1. Monoteìsm
   • Cristianésim
     • Catolicèsim
     • Ortodossìa oriental
     • Protestantèsim
       • Adventista
       • Baptista
       • Calvinìsm
       • Metodism
       • Pentecostalìsm
     • Autri grop
       • Mormon
       • Testimòni ëd Gèova
       • Unitarian
   • Islam
     • Islam sunnita
     • Islam wahhabita
     • Islam shiita
   • Giudaìsm
     • Giudaìsm ortodòss
     • Giudaìsm arformà
   • Fé bahà'i
2. Politeìsm
   • Animìsm
   • Budism
     • Zen
   • Confucianèsim
   • Induìsm
   • Neopaganèsim
   • Panteìsm
   • Satanìsm
   • Taoism
   • Wicca
   • Zoroastrìsm
3. Posission crìtiche
   • Agnosticism
   • Ateism
   • Umanésim