Woryty
Z Wikipedii
Współrzędne: 53°45'21" N 20°12'18" E
Woryty | |
Województwo | warmińsko-mazurskie |
Powiat | olsztyński |
Gmina | Gietrzwałd |
Położenie | 53° 45' 21'' N 20° 12' 18'' E |
Liczba mieszkańców • liczba ludności |
820 |
Strefa numeracyjna (do 2005) |
89 |
Tablice rejestracyjne | NOL |
Położenie na mapie Polski
|
Woryty – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Gietrzwałd.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Wieś warmińska, położona 2 km na północny zachód od Gietrzwałdu, znanego z gotyckiego sanktuarium maryjnego, położonego między Olsztynem, Olsztynkiem, Ostródą i Morągiem. Wieś liczy obecnie około 300 mieszkańców. Większość z nich pochodzi z miast, w większości dojeżdżają do pracy w Olsztynie. We wsi funkcjonują gospodarstwa rolnicze prowadzone przez rodowitych mieszkańców.
Wieś położona w pagórkowatym krajobrazie polodowcowym z licznymi jeziorami (15 w bliskiej okolicy), otoczona jest lasami i łąkami. W okolicy znajdują się również tereny podmokłe, które są pozostałością po dawnym jeziorze (osuszone). W okolicznych lasach spotkać można jelenie, dziki, lisy, zające. Nad krętą rzeką Pasłęką osiedliły się bobry (utworzono tu rezerwat bobrów nad rzeka Pasłęką). Na bagnach spotyka się czaple, żurawie, dzikie gęsi a w jeziorach: kormorany, nury, kaczki. W okolicy spotkać można orła, rybołowa, pustułkę lub kruka.
We wsi jest świetlica Ochotniczej Straży Pożarnej, która funkcjonuje również jako obiekt społeczno-kulturalny. W Worytach powstało tu Stowarzyszenie Rzeczy Zapomnianych, najpierw zainicjowane jako sąsiedzka współpraca. Zorganizowano wystawę pamiątkowych kronik, zeszytów szkolnych, urządzeń gospodarstwa domowego, mebli oraz dawnych i współczesnych zdjęć. Stary, duży dom opisany przez Wańkowicza w książce "Na tropach Smętka", to budynek zamieszkiwany kolejno przez Warmiaków, Niemców i Polaków. Dom ten został odbudowany z ruiny przez Teresę i Adama Kochanowskich. Przyjeżdżają tu ludzie z Warszawy, Amsterdamu, Paryża, Los Angeles osoby, które szukają ciszy, spokoju oraz kontaktu z przyrodą.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wieś została założona w 1345 jako typowa ulicówka). Dokument lokacyjny i pochodzi z dnia 15 lipca 1347 i był jednym z pierwszych jakie wystawiła kapituła warmińska w komornictwie olsztyńskim.
[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne
- we wsi i okolicy znajdują się liczne kapliczki przydrożne (w samej wsi aż 6).
- krzyż św. Rocha (z legendą o uzdrawianiu chorych zwierząt) oraz
- kapliczka w położona lesie, pochodząca z 1874
- szkoła polska i niemiecka to dwa zabytkowe budynki, które zostały zaadaptowane na cele mieszkalne.
- dzwonniczka, umiejscowiona przy wjeździe do miejscowości.
- ścieżka rowerowa, stanowiąca część czerwonego szlaku łączącego Gietrzwałd z Nowym Młynem.
We wsi znajduje się zabudowa charakterystyczna dla regionu Warmii. Pierwotne, historyczne budynki są zbudowane z czerwonej cegła oraz mają skośne dachy pochylone pod kątem 45 stopni, pokryte czerwoną dachówką ceramiczną. Najczęściej budynki te są ustawione kalenicami do drogi. Otwory okienne są zamknięte odcinkiem łuku, odwzorowanym w licu ściany układem cegieł.
[edytuj] Bibliografia
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi
- Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi
Siedziba gminy: Gietrzwałd
Wsie sołeckie: Biesal • Dłużki • Gronity • Guzowy Piec • Jadaminy • Kudypy • Łajsy • Łęguty • Naglady • Naterki • Parwółki • Pęglity • Rapaty • Sząbruk • Śródka • Tomaryny • Unieszewo • Woryty
Pozostałe miejscowości: Barduń • Barwiny • Cegłowo • Grazymy • Guzowy Młyn • Łęgucki Młyn • Łopkajny • Łupstych • Nowy Młyn • Podlejki • Rentyny • Salminek • Siła • Smoleń • Tomarynki • Zaskwierki • Zdrojek