Warszawa Gdańska

Z Wikipedii

Warszawa Gdańska

Dane podstawowe
Liczba peronów	3
Liczba krawędzi peronowych	5
Kasy	czynne
Oznaczenie Kurs'90	243
Przejście nadziemne	brak
Przejście podziemne	nieczynne
Historia
Poprzednie nazwy	Dworzec Nadwiślański Dworzec Kowelski Warschau Danziger Hbf
Linie przechodzące przez stację
Linia 20. Warszawa Główna Towarowa - Warszawa Praga
Linia 509. Warszawa Główna Towarowa - Warszawa Gdańska
Położenie
Położenie stacji na mapie Warszawy

Nieużywany peron dworca przy ślepym torze-bocznicy we wrześniu 2003. W tle budowa centrum handlowego Arkadia

Dworzec Kowelski, 1877

Warszawa Gdańska – jeden z dworców kolejowych w Warszawie. Obiekt znajduje się przy ul. Słomińskiego, dojazd zapewniają liczne linie autobusowe i tramwajowe, a także metro (stacja Dworzec Gdański).

Stacja jest ważnym elementem Warszawskiego Węzła Kolejowego i obsługuje połączenia regionalne, np. do Nasielska, Chotomowa, Legionowa.

[edytuj] Historia

Pierwszy dworzec w tym miejscu został wybudowany w latach 1878-1880, w związku z budową Kolei Nadwiślańskiej. Budynek o konstrukcji drewnianej (ze względu na sąsiedztwo Cytadeli Warszawskiej) pierwotnie funkcjonował pod nazwą Główny Dworzec Kolei Nadwiślańskiej. Na początku XX wieku zmienił nazwę na Dworzec Kowelski. Zniszczony został w sierpniu 1915 roku podczas wycofywania się Rosjan z Warszawy. Jeszcze w trakcie I wojny światowej na miejscu dworca stanął prowizoryczny, również drewniany Dworzec Gdański. Obok dworca osobowego od początku funkcjonowała rozrządowa stacja towarowa, obsługująca pobliskie tereny przemysłowo-składowe za pośrednictwem sieci bocznic.

W latach 1932-1939 został wybudowany Dworzec Główny, który – jak sama nazwa wskazuje – stał się najważniejszym dworcem stolicy. Mimo to jeszcze długo po II wojnie światowej Dworzec Gdański używany był jako dworzec dalekobieżny, będąc m.in. przystankiem dla pociągów tranzytowych między Związkiem Radzieckim a Zachodem - obsługiwał wówczas połączenia zagraniczne z Moskwą, Leningradem, Berlinem, Paryżem, Ostendą, Pragą i Wiedniem. W 1975 wybudowano Warszawę Centralną, a Dworzec Gdański w coraz większym stopniu zyskiwał charakter podmiejski, obsługując zelektryfikowaną w 1972 roku linię do Nasielska i Tłuszcza przez Legionowo. W tym okresie z dworca korzystały średnio 52 pociągi osobowe na dobę. Obecnie ruch osobowy jest nieco mniejszy, a stacja towarowa całkowicie zaniechała działalności - większość bocznic i torów odstawczych zlikwidowano, a tereny po nich są stopniowo zabudowywane (powstało tu m.in. duże centrum handlowe Arkadia).

Kolejne budynki Dworca Gdańskiego nie miały więcej szczęścia od pierwszych. Przedwojenny dworzec (a właściwie zespół baraków szumnie zwany dworcem) spłonął w 1945 roku, specjalnie zniszczony przez Niemców. Nowy i jak na owe czasy nowoczesny budynek według projektu S. Kallera powstał w latach 1958-1959, będąc pierwszym stałym budynkiem dworcowym w powojennej Warszawie. Ten z kolei uległ zniszczeniu wskutek pożaru w 1984 roku i został odbudowany po kilku latach z pewnymi zmianami (m.in. dodano jedną kondygnację). Obecnie rozważa się wyburzenie dotychczasowego dworca i zastąpienie go centrum handlowym z częścią dworcową, na wzór dworca Warszawa Wileńska. Ma to związek ze zmianą charakteru okolicy, która w coraz większym stopniu zabudowywana jest przez osiedla mieszkaniowe i obiekty komercyjne.

[edytuj] Ciekawostki

Dworzec Gdański jest jedynym dworcem w Warszawskim Węźle Kolejowym, który jak dotąd nie posiada typowych, wysokich na 96 cm peronów w stanie czynnym i w związku z tym nie może obsługiwać niektórych typów pociągów podmiejskich spotykanych w Warszawie (np. 14WE).
W 2003 roku na I linii metra warszawskiego otwarto stację Dworzec Gdański, która do 2008 roku ma zostać połączona z peronami Dworca Gdańskiego nowym przejściem podziemnym prowadzącym w kierunku Żoliborza. Ma to być pierwszy w mieście węzeł przesiadkowy tego typu, łączący kolej z metrem i innymi środkami komunikacji miejskiej.
W czasie likwidacji Getta warszawskiego hitlerowcy wywozili Żydów do obozów zagłady głównie z terenu stacji towarowej Warszawa Gdańska, z bocznicy przy tzw. Umschlagplatz. Obecnie w tym miejscu znajduje się pomnik.
Podczas powstania warszawskiego na terenach wokół dworca toczyły się ciężkie walki. Oddziały Obwodu Żywiciel usiłowały dwukrotnie (nocami 19/20 i 21/22 sierpnia 1944 roku) przebić się w kierunku Starówki, jednak nie udało im się to z powodu dużych strat - obrona niemiecka (wspomagana m.in. przez pociąg pancerny) okazała się zbyt silna.
W 1968 roku, po wydarzeniach marcowych do wyjazdu z Polski zostało zmuszonych wielu polskich obywateli (głównie Żydów). Odjeżdżali oni właśnie z Dworca Gdańskiego. Znajduje się tam obecnie tablica upamiętniająca ten fakt z cytatem z Henryka Grynberga: "Tu więcej zostawili po sobie niż mieli".