Pnina Frymer-Greenspan

Z Wikipedii

Pnina Frymer-Greenspan, z domu Papier (ur. 1923 w Nowym Dworze Mazowieckim) - żydowska działaczka ruchu oporu w getcie warszawskim, jedna z ostatnich żyjących uczestniczek powstania w getcie warszawskim.

[edytuj] Biografia

Pnina urodziła się w Nowym Dworze Mazowieckim, jako ostatnia z siedmiorga rodzeństwa. Jej ojciec posiadał własny wóz oraz konie i pracował jako tragarz towarów. Pnina w rodzinnym mieście ukończyła żydowską szkołę podstawową. Jesienią 1939 roku przeniosła się z rodziną do Warszawy, ale wczesną wiosną 1941 roku powróciła do Nowego Dworu, gdzie zamieszkała w getcie na Pisakach. Pracowała w pobliskim Modlinie przy wycince drzew. W czerwcu 1941 roku przeniosła się do Legionowa, potem do Warszawy, gdzie zamieszkała u brata Dawida. Jej rodzice, dziadek, siostra i brat Zygmunt trafili do obozu w Pomiechówku. We wrześniu 1941 roku do getta warszawskiego przyjechała jej matka i brat Zygmunt. Pnina i jej dwóch braci pracowało w szopie Landaua przy ulicy Gęsiej.

W czasie powstania walczyła w odziałach Żydowskiej Organizacji Bojowej. 9 maja wraz z grupą około 30 bojowców została wyprowadzona kanałami przez Kazika Ratajzera. 10 maja, Pnina wraz z innymi powstańcami wyszła z kanałów przy ulicy Prostej i została wywieziona podstawioną ciężarówką do lasku w Łomiankach pod Warszawą. Do lipca 1944 roku walczyła w partyzantce w lasach wyszkowskich. Następnie wróciła do Warszawy, gdzie ukrywała się w mieszkaniu na ulicy Rakowieckiej 24 wraz z Jankiem Bialikiem, Chaną Fryszdorf-Kryształ i Dowem Szniperem.

Gdy wybuchło powstanie warszawskie właścicielka kazała im opuścić mieszkanie, przypadkiem znaleźli się w grupie Polaków prowadzonej na Gestapo. Pninie udało się przejść na stronę powstańców, ale ci posądzali ją że jest szpiegiem, za co trafiła do więzienia. Podczas przesłuchania uwierzył jej oficer znający nazwisko jej brata. Zwolniono ją lecz kazano zamieszkać u rodziny żydowskiej i kontrolowano. Przebywała tam do końca powstania. Po spotakniu komendanta z lasów wyszkowskich, dostała mundur i została łączniczką w grupie Armii Ludowej. Po zakończeniu powstania ukrywała się z kilkoma innymi bojowcami do czasu wyzwolenia. W marcu 1945 roku wyjechała z Polski, a po pół roku przebywania w Rumunii, dotarła do Palestyny, gdzie mieszka do dnia dzisiejszego.

W 2002 roku wypowiedziała się na temat listu otwartego Marka Edelmana do "palestyńskich partyzantów", krytykując porównanie między żydowskimi bojownikami z getta, a palestyńskimi terrorystami. W 2003 roku jako jedna z ostatnich uczestniczek brała udział w obchodach 60. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim. Wzięła udział w izraelskim filmie dokumentalnym „Ostatni żydowscy powstańcy” z 2006 roku. Uczestniczyła w obchodach 65. rocznicy wybuchu powstania w getcie warszawskim w kwietniu 2008 roku.

[edytuj] Źródła

• Anka Grupińska: Po kole. Rozmowy z żydowskimi żołnierzami, Warszawa 1991, ISBN 83-70014-75-5
• Artykuł „Prezydent odznaczył "kustoszów pamięci"” (15.04.2008) w internetowym serwisie informacyjnym www.wprost.pl
• Artykuł Pawła Kośmińskiego o filmie „Ostatni żydowscy powstańcy” w ramach Żydowskich Motywów na IV Międzynarodowy Festiwal Filmowy
• Artykuł „Marek Edelman na MFF "Żydowskie motywy"” w internetowym serwisie informacyjnym wiadomości.onet.pl (inf. wł., Irmina Dąbrowska /10.05.2007 12:10)
• Informacje o liście otwartym Marka Edelmana w Magazynie Internetowym „Forum Żydzi-Chrześcijanie-Muzułanie” (21.08.2002/MT)
• Opis filmu „Ostatni żydowscy powstańcy” na stronie teleman.pl