John Wayne

Z Wikipedii

John Wayne

John Wayne, a właściwie Marion Robert Morrison (ur. 26 maja 1907 roku w Winterset, w stanie Iowa, zm. 11 czerwca 1979 w Los Angeles, w stanie Kalifornia) – wybitny amerykański aktor i reżyser filmowy, który zdobył popularność głównie dzięki rolom w westernach, jedna z największych legend Hollywood. Symbol amerykańskiego indywidualizmu i patriotyzmu.

[edytuj] Życiorys

Starszy syn aptekarza Clyde'a Leonarda Morrisona i Mary Alberty Brown, przyszedł na świat w rodzinie pochodzących z Irlandii i Szkocji prezbiterianów, miał młodszego brata Roberta (ur. 18 grudnia 1911, zm. 25 lipca 1970). Wraz z rodziną przeprowadził się do południowego stanu Kalifornia, gdzie założyli ranczo na pustyni Mojave. Kiedy farma hodowlana doznała niepowodzenia, rodzina przeniosła się w 1911 roku do Glendale, w stanie Kalifornia, gdzie on dostarczał leki dla jego ojca, sprzedawał gazety i miał psa airedale terriera o imieniu Duke (jego późniejsze ironiczne przezwisko "Mały Duke"). Odnosił szkolne sukcesy w piłce nożnej. Kiedy jednak nie mógł opłacić internatu w Annapolis, w stanie Maryland, udał się na stypendium piłkarskie Uniwersytetu Południowej Kalifornii, gdzie uczęszczał w latach 1925-27.

Karierę w Hollywood zaczynał jako monter dekoracji w studiu FOX pod koniec lat 20. Dorabiał także jako magazynier, kierowca, cieć i statysta. Debiutował w 1926 roku w dwóch melodramatach – Brązowa barwa Harwardu (Brown of Harvard) i Bardelys Wspaniały (Bardelys the Magnificent) oraz westernie Wielkie k i napad na pociąg (Great k & Train Robbery) u boku Toma Mixa. Jego kultowe nazwisko John Wayne stworzył w 1930 roku reżyser Raoul Walsh, przyjmując z biografii generała "Mada Anthony'ego" Wayne'a i obsadził go w swoim filmie Wielki Szlak/Droga Olbrzymów (The Big Trial, 1930). Gwiazdą stał sie dzięki roli w filmie Dyliżans (Stagecoach, 1939). Za rolę w filmie Prawdziwe męstwo (True Grit, 1969), gdzie parodiował stare westernowe schematy, zdobył Oscara w 1969. Był rekordzistą z największą ilością głównych ról, bo aż 142 na 157 filmów.

Zmarł na raka płuc i żołądka w wieku 72 lat.

[edytuj] Życie prywatne

Był trzykrotnie żonaty; z Josephine Alicią Saenz (od 24 czerwca 1933 do 25 grudnia 1945), z którą ma czworo dzieci: Michaela Anthony'ego (ur. 23 listopada 1934, zm. 2 kwietnia 2003), Patricka Johna (ur. 15 lipca 1939), Mary "Toni" Antoninę (ur. 25 lutego 1936, zm. 6 grudnia 2000) i Melindę Ann (ur. 3 grudnia 1940), z Esperanzą Baur (od 17 stycznia 1946 do 1 listopada 1954) oraz z Pilar Palette (od 1 listopada 1954 aż do jego śmierci – 11 czerwca 1979), z którą ma troje dzieci: Aissę (ur. 31 marca 1956) Johna Ethana (ur. 22 lutego 1962) i Marisę Carmelę (ur. 22 lutego 1966).

[edytuj] Ciekawostki

Miał 194 cm wzrostu.
Był wujkiem boksera i aktora Tommy'ego "The Duke" Morrisona, który wystąpił jako Tommy Gunn w filmie Rocky V (1990).
Jego nazwisko pojawia się w utworze Tout le monde francuskiego zespołu Manau:

Et si je dis western, l'écho va me répondre John Wayne
(a jeśli powiem western, echo odpowie mi John Wayne)

[edytuj] Filmografia

1926 Bardelys the Magnificent – Strażnik
1926 Brown of Harvard – Gracz z Yale z numerem 35
1926 Great k & a train robbery, The – Extra
1927 Annie Laurie – Facet w tle
1927 The Drop Kick – Gracz USC
1928 Four Sons – Extra
1928 Hangman's House – Widz na wyścigu koni
1928 Mother Machree – Extra
1929 Arka Noego (Noah's Ark) – Extra
1929 The Black Watch – Dodatkowa rola
1929 The Forward Pass – Extra
1929 Salute – Bill
1929 Speakeasy – Facet w tle
1929 Words and Music – Pete Donahue
1930 Born Reckless – Extra
1930 Cheer Up and Smile – Bit Part
1930 Droga olbrzymów (The Big Trail) – Breck Coleman
1930 Men Are Like That – Porucznik Bob Denton
1930 Rough Romance – Drwal
1931 The Deceiver – Thorpe (ciało)
1931 Girls Demand Excitement – Peter Brooks
1931 Maker of Men – Dusty Rhodes
1931 Rywale (Range Feud) – Clint Turner
1931 Three Girls Lost – Gordon Wales
1932 Cień Orła (Shadow of the Eagle) – Craig McCoy
1932 Hollywood Handicap
1932 The Hurricane Express – Larry Baker
1932 Lady and Gent – Buzz Kinney
1932 Prawo dwóch pięści (Two-Fisted Law) – Duke
1932 Tajemnica kopalni złota (Haunted Gold) – John Mason
1932 Teksaski cyklon (Texas Cyclone) – Steve Pickett
1932 That's My Boy – Gracz w football
1932 Ujarzmij go, kowboju (Ride Him, Cowboy) – John Drury
1932 Wielka galopada (The Big Stampede) – John Steele
1933 Baby Face – Jimmy McCoy
1933 Central Airport – Drugi pilot, we wraku
1933 College Coach – Gracz
1933 Człowiek z Monterey (The Man From Monterey) – Kapitan John Holmes
1933 Gdzieś w Sonorze (Somewhere in Sonora) – John Bishop
1933 His Private Secretary – Dick Wallance
1933 Jeźdźcy przeznaczenia (Riders of Destiny) – Sandy Saunders
1933 The Life of Jimmy Dolan – Smith
1933 Sagebrush Trail – John Brant
1933 Telegraficzny szlak (The Telegraph Trail) – John Trent
1933 The Three Musketeers – Tom Wayne
1934 Błękitna stal (Blue Steel) – Szeryf John Carruthers
1934 Człowiek z Utah (The Man from Utah) – John Weston
1934 Granica Bezprawia (The Lawless Frontier) – John Tobin
1934 Nad niebem Arizony ('Neath the Arizona Skies) – Chris Morrell
1934 Poza szlakiem (The Trail Beyond) – Rob Drew
1934 Randy Rides Alone – Randy Bowers
1934 The Star Packer – John Travers
1934 Szczęśliwy Teksańczyk (The Lucky Texan) – Jerry Mason
1934 West of the Divide – Ted Hayden (Gat Ganns)
1935 Lawless Range – John Middleton
1935 Poranny jeździec (The Dawn Rider) – John Mason
1935 Pustynny szlak (Desert Trail) – John Scott
1935 Rajski kanion (Paradise Canyon) – Agent Federalny John Wyatt
1935 Tęczowa dolina (Rainbow Valley) – John Martin
1935 Terror w Teksasie (Texas Terror) – Szeryf John Higgins
1935 Westward Ho – John Wyatt
1936 Conflict – Pat
1936 Król Pecos (King of the Pecos) – John Clayborn
1936 The Lawless Nineties – John Tipton
1936 The Lonely Trail – Kapitan John Ashley
1936 Sea Spoilers – Bob Randall
1936 Szlak Oregonu (The Oregon Trail) – John Delmont
1936 Wiatry pustkowia (Winds of the Wasteland) – John "Johny" Blair
1937 Adventure's End – Duke Slade
1937 California Straight Ahead – Biff Smith
1937 I Cover the War – Bob Adams
1937 Idol of the Crowds – Johny Hanson
1937 Urodzony dla Dzikiego Zachodu (Born to the West) – Dare Rudd
1938 Overland Stage Raiders – Stony Brooke
1938 Pals of the Saddle – Stony Brooke
1938 Red River Range – Stony Brooke
1938 Santa Fe Stampede – Stony Brooke
1939 Allegheny Uprising – Jim Smith
1939 Dyliżans (Stagecoach) – Ringo Kid
1939 Nocni jeźdźcy (The Night Riders) – Stony Brooke
1939 Nowa granica (New Frontier) – Stone Brooke
1939 Three Texas Steers – Stony Brooke
1939 Wyoming Outlaw – Stony Brooke
1940 Czarny oddział (Dark Command) – Bob Seton
1940 The Long Voyage Home – Ole Olsen
1940 Seven Sinners – Porucznik Dan Brent
1940 Three Faces West – John Phillips
1941 Dama z Luizjany (Lady from Louisiana) – John Reynolds
1941 Lady for a Night – Jackson Morgan
1941 A Man Betrayed – Lynn Hollister
1941 The Shepherd of the hills – Młody Matt
1942 Latające tygrysy (Flying Tigers) – Kapitan Jim Gordon
1942 Pittsburgh – Charles "Pittsburgh" Markham/Charles Ellis
1942 Reunion in France – Pat Talbot
1942 W starej Kalifornii (In Old California) – Tom Craig
1942 Zdobywcy (The Spoilers) – Glennister
1942 Zdradzieckie skały (Reap the Wild Wind) – Kapitan Jack Stuart
1943 Dama ryzykuje (A Lady Takes a Chance) – Duke Hudkins
1943 Wojny drapieżców (In Old Oklahoma) – Dan Somers
1944 The Fighting Seabees – Wedge Donovan
1944 Olbrzym w siodle (Tall in the Saddle) – Rocklin
1945 Dakota – John Devlin
1945 Płomień Barbary Coast (Flame of Barbary Coast) – Duke Fergus
1945 Powrót do Bataan (Back to Bataan) – Pułkownik Joseph Madden
1945 They Were Expendable – Porucznik "Rusty" Ryan
1946 Without Reservations – Rusty Thomas
1947 Anioł i złoczyńca (Angel and the Badman) – Quirt Evans
1947 Tycoon – Johnny Munroe
1948 Fort Apache – Kapitan Kirby York
1948 Rzeka Czerwona (Red River) – Thomas Dunson
1948 Trzej ojcowie chrzestni (3 Godfathers) – Robert Marmaduke Sangster Hightower
1948 Wake of the Red Witch – Kapitan Ralls
1949 Ona nosiła żółtą wstążkę (She Wore a Yellow Ribbon) – kapitan Nathan Cutting
1949 Piaski Iwo Jimy (Sands of Iwo Jima) – Sierżant John M. Stryker
1949 Strzelec z Kentucky (The Fighting Kentuckian) – John Breen
1950 Rio Grande – Porucznik Pułkownik Kirby Yorke
1951 Operacja Pacyfik (Operation Pacific) – Por. Kom. Duke E. Gifford
1952 Big Jim McLain – Jim McLain
1952 Spokojny człowiek (The Quiet Man) – Sean Thornton
1953 Hondo – Hondo Lane
1953 Island in the Sky – Kapitan Dooley
1953 Trouble Along the Way – Steve Williams
1954 Noc nad Pacyfikiem (The High and the Mighty) – Dan Roman
1955 Chiński szlak (Blood Alley) – Kapitan Tom Wilder
1955 Morski pościg (The Sea Chase) – Kapitan Karl Ehrlich
1955 Rookie of the Year – Mike Cronin
1956 The Conqueror – Temujin (Genghis Khan)
1956 Poszukiwacze (The Searchers) – Ethan Edwards
1957 Jet Pilot – Pułkownik Jim Shannon
1957 Legend of the lost – Joe January
1957 Skrzydła orłów (The Wings of Eagles) – Frank W. 'Spig' Wead
1958 The Barbarian and the Geisha – Townsend Harris
1959 Konnica (The Horse Soldiers) – Pułkownik John Marlowe
1959 Rio Bravo – John T. Chance
1960 Alamo (The Alamo) – David Crockett
1960 Złoto Alaski (North to Alaska) – Sam McCord
1961 W kraju Komanczów (The Comancheros) – Capt. Jake Cutter
1962 Człowiek, który zabił Liberty Valance'a (The Man Who Shot Liberty Valance) – Tom
1962 Hatari! – Sean Mercer
1962 Jak zdobywano Dziki Zachód (How the West Was Won) – Generał William Tecuseh Sherman
1962 Najdłuższy dzień (The Longest Day) – Porucznik Colonel Benjamin Wandervoort
1963 McLintock! – George Washington McLintock
1963 Rafa Donovana (Donovan's Reef) – Michael Patrick "Guns" Donovan
1964 Świat cyrku (Circus World) – Matt Masters
1965 Opowieść wszech czasów (The Greatest Story Ever Told) – Centurion
1965 Synowie Katie Elder (The Sons of Katie Elder) – John Elder
1965 Wojna o pokój (In Harm's Way) – Admirał Rockwell Torrey
1966 Cast a Giant Shadow – Generał Mike Randolph
1966 El Dorado – Cole Thornton
1967 Wóz Pancerny (The War wagon) – Taw Jackson
1968 Hellfighters – Chance Buckman
1968 Zielone berety (The Green Berets) – Pułkownik Mike Kirby
1969 Niezwyciężeni (The Undefeated) – Pułkownik John Henry Thomas
1969 Prawdziwe męstwo (True Grit) – Szeryf Reuben J. 'Rooster' Cogburn
1970 Chisum – John Simpson Chisum
1970 Rio Lobo – Pułkownik Cord McNally
1971 Wielki Jake (Big Jake) – Jacob "Wielki Jake" McCandles
1972 Kowboje (The Cowboys) – Will Anderson
1973 Rabusie pociągów (The Train robbers) – Lane
1973 Synowie szeryfa (Cahill U.S. Marshal) – J.D. Cahill
1974 Detektyw McQ (McQ) – Detektyw Por. Lon McQ
1975 Brannigan – Porucznik Jim Branningan z policji w Chicago
1975 Rooster Cogburn – Rooster Cogburn
1976 Rewolwerowiec (The Shootist) – John Bernard Brookes