Literatuur
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Het woord literatuur (ook wel litteratuur of (de) letteren) heeft verschillende, dicht bij elkaar liggende betekenissen. De ruimste is dat literatuur de verzameling is van alle teksten, zowel geschreven als in mondelinge vorm.
Literatuur wordt ook wel in een enge betekenis gebruikt, waarbij zij tegenover lectuur is gesteld. In die zin zou literatuur de hoge, elitaire vorm en lectuur de lage, populairdere vorm van teksten aanduiden. Waar literaire auteurs vaak een boodschap willen overbrengen, en dat op een artistieke wijze willen doen, zijn schrijvers van lectuur gericht op het schrijven van teksten die vooral ter ontspanning gelezen worden. Toch is wat tot de literaire canon gerekend wordt slechts een consensus en kunnen auteurs van wie het werk in een eerdere periode nog tot literatuur werd gerekend uit deze canon verdwijnen, en andersom ook.
Behalve aan erkende literaire tekstsoorten zoals gedichten, poëzie en toneel kunnen ook aan andere tekstsoorten literaire eigenschappen worden toegeschreven. Enkele voorbeelden: filmteksten, prozateksten die geheel of gedeeltelijk zijn verzonnen (bijvoorbeeld de roman), proza dat verwijst naar waargebeurde verschijnselen en personen (onder meer de brief, het essay en de autobiografie) en stripverhalen. Literaire eigenschappen worden beschreven in het artikel over een aan literatuur verwante term: bellettrie.
Literatuur zou je daardoor als volgt kunnen definiëren: een verzameling teksten die door de smaakmakende gemeenschap als waardevol wordt beschouwd en volgens die gemeenschap bijzondere kenmerken heeft. Het blijft natuurlijk de vraag wie die "smaakmakende gemeenschap" precies is - veelal is dit een diffuus geheel van personen die samen het literaire veld uit maken. Het betreft dus literatuurwetenschappers, recensenten, critici, schrijvers, opiniemakers, uitgevers, journalisten, mediafiguren, studenten, samenstellers van schoolboeken, leden van literaire jury's, enzovoort. Dit literaire veld is uiteraard steeds in beweging (het verandert voortdurend) en onderling verdeeld. Zo verandert de literaire canon die door de werkzaamheden van het veld tot stand komt doorheen de tijd.
Ook niet-literaire teksten kunnen literaire eigenschappen hebben - het onderscheid literatuur-lectuur is immers zeer arbitrair. Het betreft eerder een continuüm, geen zwart-wittegenstelling. Zo blijft van veel schrijvers onduidelijk of ze nu wel of niet tot de literatuurproducenten kunnen worden gerekend. Een voorbeeld hiervan is Godfried Bomans, door velen als literair schrijver beschouwd, maar ook door velen weer niet.
De term wordt ook gebruikt om een coherente verzameling van werken die een bepaalde eigenschap gemeen hebben aan te duiden, bijvoorbeeld: vakliteratuur, de Duitse literatuur of een zogenaamde literatuurlijst.
De studie van de literatuur wordt letterkunde of literatuurwetenschap genoemd.
[bewerk] Zie ook
- Portaal:Literatuur
- Literatuur van A tot Z
- Canon (cultuur)
- Secundaire literatuur
- Literatuurwetenschap
- Literaire strip
[bewerk] Literatuur
- H. van Gorp en R. Ghesquiere: Lexicon van literaire termen, Martinus Nijhoff, Groningen, 1998.
