Alcohol (stofklasse)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Een alcohol is in de scheikunde een organische verbinding met een C-OH groep (hydroxylgroep) er in.

De eenvoudigste alcohol is methanol, CH₃OH. De bekendste alcohol is ethanol C₂H₅OH (ook te schrijven als CH₃CH₂OH). Als in het dagelijks leven van 'alcohol' sprake is, wordt ethanol bedoeld. Methylalcohol en ethylalcohol zijn verouderde namen voor methanol en ethanol, maar ze worden nog wel eens gebruikt.

Alcoholen kunnen een reactie aangaan met carbonzuren. Er ontstaat dan een ester. Deze stoffen zijn bouwstenen voor de mens, en dus zeer belangrijk.

Andere alcoholen zijn onder andere

• propanol, CH₃CH₂CH₂OH , isopropanol, CH₃CHOHCH₃
• butanol, isobutanol
• etheenglycol, een alkaandiol
• glycerine, een alkaantriol
• polyolen als mannitol en sorbitol

Een alcohol waarin het koolstof-atoom dat de OH-groep draagt aan één ander koolstof-atoom gebonden is heet een primaire alcohol. Is het koolstofatoom aan twee andere koolstof-atomen gebonden, dan heet het een secundaire alcohol. Is het koolstofatoom aan drie andere koolstof-atomen gebonden dan spreekt men van een tertiaire alcohol.

Inhoud 1 Alcohol als oplosmiddel 2 Reacties van Alcoholen 2.1 Oxidatiereacties 2.2 Reacties met zuren

[bewerk] Alcohol als oplosmiddel

Alcoholen kenmerken zich als oplosmiddelen door een gedrag tussen lipofiele en hydrofiele middelen in - ze laten zich zowel met water als met hydrofobe stoffen goed mengen, en worden zelf minder hydrofiel naarmate het koolwaterstofgedeelte van het alcoholmolecuul groter wordt.

[bewerk] Reacties van Alcoholen

[bewerk] Oxidatiereacties

In de partiële oxidatie van alcoholen blijkt het onderscheid tussen primaire, secundaire en teriaire alcoholen belangrijk. Primaire alcoholen worden in eerste instantie tot het aldehyde en dan tot het carbonzuur met het zelfde aantal koolstofatomen (en structuur) geoxideerd, secundaire alcoholen worden tot het keton met het zelfde koolstofskelet geoxideerd. Tertiaire alcoholen worden niet geoxideerd.

[bewerk] Reacties met zuren

Met zuren worden door alcoholen esters gevormd. Esters van primaire alcoholen hebben vaak een fruitachtige geur. De reactie is een evenwichtsreactie waarbij water vrijkomt. Secundaire alcoholen reageren wel, maar minder snel. Esters van tertiaire alcoholen moeten vaak via een omweg bereid worden.