Glycerine

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Glycerol
Structuurformule en molecuulmodel
Structuur van glycerol
Algemeen
Molecuulformule	C₃H₅(OH)₃
IUPAC	1,2,3-propaantriol
Andere namen	glycerol; glycerine ; trihydroxypropaan
Molmassa	92,11 g/mol
SMILES	OCC(O)CO
CAS-nummer	56-81-5
EG/EINECS/ELINCS	200-289-5
PubChem	753
Beschrijving	visceuze vloeistof
Vergelijkbaar met	ethanol, glycol
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
LD₅₀ (ratten)	(oraal) 12600 mg/kg (intraperitoneaal) 4420 mg/kg (subcutaan 100 mg/kg (intraveneus) 5566 mg/kg
LD₅₀ (konijnen)	(oraal) 27000 mg/kg (huid) >10000 mg/kg
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vloeistof
Kleur	kleurloos
Dichtheid	1,2613 g/cm³
Smeltpunt	20 °C
Kookpunt	290 °C
Vlampunt	160 °C
Dampdruk	< 0,1 Pa
Brekingsindex	1,469 (589 nm, 20 °C)
Thermodynamische eigenschappen
Δ_fH^o_g	-577,9 kJ/mol
Δ_fH^o_l	-669,6 kJ/mol
S^o_{l, 1 bar}	206,3 J/mol·K
Nutritionele eigenschappen
Type additief	zoetstof
E-nummer	E422
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar)

Glycerine of glycerol is de eenvoudigste drievoudige alcohol en wordt in de oleochemie gemaakt door hydrolyse van plantaardig of dierlijk vet of olie. Deze biologische vetten zijn drievoudige esters van glycerine met drie vetzuurketens. Glycerine is onder andere een bijproduct van de zeepfabricage en van biodiesel productie.

[bewerk] Eigenschappen

Glycerine is een vloeistof met een hoge viscositeit. De stof is kleurloos, reukloos en smaakt zoet. De stof is niet giftig en oplosbaar in water. De stof komt van nature in het menselijk lichaam voor, het wordt gebruikt bij de synthese van triacylglycerolen en fosfolipiden. Bij afbraak van deze stoffen komt glycerol vrij. Vrij glycerol wordt ook gebruikt in de gluconeogenese.

[bewerk] Toepassingen

[bewerk] Medisch

De stof wordt in medische preparaten gebruikt, om een vergladdend of verzachtend effect te bereiken. Zo wordt het toegepast in hoestdranken en zetpillen. Als glycerine reageert met salpeterzuur, ontstaat Nitroglycerine, een stof die onder andere gebruikt wordt voor de symptomatische behandeling van hartpijn (angina).

[bewerk] Persoonlijke verzorging

Glycerine wordt als vochtvasthoudend middel gebruikt in cosmetica, bijvoorbeeld tandpasta, mondwaters, shampoo, handcrème en zeep.

[bewerk] Voeding

Glycerine wordt in de voeding gebruikt als oplosmiddel of zoetmaker, bijvoorbeeld in snoep, gebak en margarine. Het is een toegestane stof met als E-nummer 422.

[bewerk] Speelgoed

In bellenblaas zit glycerine om mooie grote bellen te blazen.

[bewerk] Industrie

Glycerine vindt industriële toepassingen als weekmaker in kunststoffen en als antivries. Door een chemische reactie met een mengsel van geconcentreerd salpeterzuur en zwavelzuur (nitreerzuur) ontstaat nitroglycerine, de basis van dynamiet. Ook wordt het gebruikt als basis voor polyolen, die weer een componenent van polyurethaan zijn.

[bewerk] Glycerinedrama

In 1996 overleden 60 kinderen op Haïti door met antivries (etheenglycol) vervuilde glycerine die door het Nederlandse bedrijf "Vos" uit Alphen aan den Rijn was geleverd. De glycerine was afkomstig uit China en werd in Haïti verwerkt in hoestdrank. Het bedrijf wist dat de glycerine ongeschikt was voor menselijke consumptie. De leiding van het bedrijf werd niet strafrechtelijk vervolgd, maar er volgde een schikking met het Openbaar Ministerie van € 200.000.^[1]

Op 6 maart 2004 besloot het ministerie van Buitenlandse Zaken om een half miljoen euro aan de nabestaanden van de overleden kinderen te doneren. Zij kregen gedurende twee jaar een bedrag van 200 euro per maand.