Данска
Од Википедија, слободна енциклопедија
|
|||||
| Парола: нема1 | |||||
| Химна: Der er et yndigt land |
|||||
 |
|||||
| Официјален јазик: | дански2 | ||||
| Главен град: | Копенхаген | ||||
| Кралица: | Маргарета II од Данска | ||||
| Премиер: | Андерс Фог Расмусен | ||||
| Површина: - вкупно: - % вода: |
131. по големина 43.094 km² 1,6% |
||||
| Население: - вкупно (2005): - Густина: |
108. по големина 5.415.978 125/km² |
||||
| Независност: | пред 8 век | ||||
| Валута: | Круна (100 центи) | ||||
| Временска зона: | UTC +1 до +2 | ||||
| Интернет домен: | .dk | ||||
| Повикувачки број: | 45 | ||||
| 1 Мото на Кралицата: Guds hjælp, Folkets kærlighed, Danmarks styrke (македонски: Помошта на Господ, љубовта на народот, силата на Данска). 2 Ко-официјален со грендландскиот на Гренланд, и со фарскиот јазик на Фарските Острови. Германскиот е признаен како заштитен малцински јазик во областа Јужен Јиланд. |
|||||
Данска (дански:Kongeriget Danmarkе) е држава која се наоѓа во Северна Европа. Главен град на Данска е Копенхаген. Кралството Данска е најмала држава на Скандинавскиот полуостров. Таа е член на Европската унија. Данска излегува на Балтичко море и Северно море а се состои од 13 амти (amter), една самостојна градска општина и два автономни региони – Гренланд и Фарски острови.
Содржина |
[уреди] Историја
Пред населувањето на скандинавците, Данска била населена со Келтите. Најстарото данско писмо потекнува од околу 7 век кога настанала и нова рунска азбука. Најстариот град Риба, датира од 810 година. Се до 11 век, Данците биле познати како Викинзи заедно со Норвежаните и Шведите, кои во тоа време колонизирале, напаѓале и тргувале со многу делови од Европа. Многу иследувачи тврдат дека токму Викинзите се оние кои за прв пат пристигнале до Америка и дека всушност тие први ја откриле, патувајќи преку Скандинавија до Исланд преку Гренланд до Америка. Во различно време, Данска владееле со големи делови на Англија и Ирска, Норвешка, Шведска, Финска, Исланд и Франција, делови од Нормандија и Девичанските острови, делови од Балтичкото Море и денешна Германија. Сојузот со норвешка бил раскинат во 1814 година кога Норвешка влегла во сојуз со Шведска во 1905 година.
На 5 јуни 1849 година Данска станала уставна монархија. По Втората Шлесвишка војна од 1864 година, каде била принудена да и ја отстапи покраината Шлезвиг на Прусија, во Данска била прогласена политичка неутралност поради кое во текот на Првата Светска војна не учествувала. По војната и поразот на Германија, на Данска и било понудено враќање на Шлезвиг-Холштајн, но таа тоа го одбила. Во 1920 година оваа покраина и бил вратен на Данска. Во текот на Втората Светска војна, и покрај неутралноста таа била нападната од Германија во 1940 година и окупирана. По војната таа била една од основачите на НАТО а во 1973 година се приклучила кон Еврпската економска заедница покасно наречена Европска унија.
[уреди] Географија
Данска се состои од полуостровот Јиланд (Jylland) и 405 помали острови. Од нив, 323 се населени а најголеми се Селанд (Sjælland) и Фин (Fyn). Многу од островите се поврзани со мостови.
[уреди] Демографија
[уреди] Старосна структура
• 0-14 години- 18.8% (524 250 мажи и 497 683 жени)
• 15-64 години- 66.1% (1 811 787 мажи и 1 780 907 жени)
• над 65 години- 15.1% (349 458 мажи и 468 250 жени)
[уреди] Полова структура
• 0-14 години: 1,05 машки на 1 женски
• 15-64 години: 1,02 машки на 1 женски
• над 65 години: 0,75 машки на 1 женски
• Общ показател: 0,98 мъже на 1 жена
[уреди] Наталитет
• Коефициент на раѓање: 11,36 на 1 000 души
• Коефициент на смртност: 10,43 на 1 000 души
[уреди] Етнички состав
[уреди] Јазик
[уреди] Религија
• лутерани: 95%
• католици и протестанти: 3%
• муслимани: 2%
[уреди] Државно уредување
Данска по своето државно уредување претставува уставна монархија од 1849 година. Монархот е формално на чело на државата бидејќи извршната власт е во рацете на министрите. Законодавната власт ја сочинуваат владата и парламентот (познат како Фолкетинг) кои се состојат од 179 членови. Данското судство функционира независно од законодавната власт. Парламентарни избори се одржуваат на секои четири години, но премиерот има право да побара предвремени избори.
[уреди] Административна поделба
Од 1 јануари 2006 година Кралството Данска е разделено на 13 амти (amter), една самостојна градска општина и два автономни региони – Гренланд и Фарски острови. Двата автономни региона имаат пошироко самоуправување и се претставени со по две места во данскиот парламент.
• Орхус
• Борнхолм (општина)
• Ваиле
• Виборг
• Западен Шеленд
• Риба
• Рингиобинг
• Роскилд
• Северен Јутленд
• Сторстром
• Фредериксборг
• Фун
• Јужен Јутленд
[уреди] Стопанство
Данска е високо развиена како индустриски така и аграрно држава. Во производството преовладуваат мали и средни претпријатија. Најмногу организации постојат во металопреработувачката, хемиското и хранителното производство.
[уреди] Население
Населението на Данска според пописот од јули 2005 година изнсува 5 432 335 од кои 91% се данци. Официјален јазик е данскиот.
[уреди] Култура
[уреди] Надворешни врски
|
|||||
