Elizabeth I (regina Angliae)
E Vicipaedia
Elizabeth I Tudor (nata 7 Septembris 1533 Londinii; mortua 24 Martii 1603 Monti Diviti), etiam nota nomine "regina virgo" (Anglice Virgin Queen) regina Angliae et Hiberniae erat.
Index |
[recensere] Vita
[recensere] Adolescentia et Quaestio Heredis Throni
Elizabeth I nata est palatio Grenewici, filia natu minima Henrici VIII (1491 - 1547) et uxoris eius secundae Annae Bolinae (1507 - 1536). Quam cum repudiavisset maiestatis laesae damnatam, Elizabeth regni exheredata est. Modo 1543 iterum facta est heres throni decreto regnantium minorum.
Filio eius Eduardo VI (1537 - 1553) paucis post annis demortuo, soror dimidia Elizabeth Maria I (1516 - 1558) occupavit thronum. Maria maxime favens religioni Ecclesiae Catholicae Romanae Elizabeth faventem religioni Ecclesiae Anglicae ad suum fidem persuadere voluit.
Elizabeth, cum favere religioni Ecclesiae Catholicae Romanae imitaretur, tamen semper favebat Ecclesiae Anglicae. Maria non rebus gestis falsa Elisabetham in custodiam tradere iussit. Ibi verosimile amor vitae novit, Robertum Dudleium, postea Comitem Legacestriae.
Paulo post Maria Philippo II de Hispania (1527 - 1598) nupsit. Infans utriusque Angliam ad Ecclesiam Catholicam reduxisset. Sed Maria 1558 sine infantibus mortua est, nunc Elisabetha 15 Ianuarii 1559 Londinii coronata est.
[recensere] Primi Anni Reginae
Tempore illa positio in Anglia fuit tensa. Positio frugalitatis pessima fuit, Anglia bellum gessit contra Galliam et divisa quaestionibus fidei est. Elizabeth primo religionem Ecclesiae Catholicae, cui sorore faverat, religione Ecclesiae Anglicae abolevit. 1563 39 articuli Anglicani moderate reformanter scripti sunt decreti. Quo facto Elizabeth finaliter diviserat Angliam Ecclesiamque Catholicam. Cuius disceptationis causa Elizabeth a Papa Pio V (1504 - 1572) 1570 excommunicata.
Bello contra Galliam gesto atro 3 Aprilis 1559 pace Cameracesii Castelli finito positio frugalitatis Anglicae emendari potuit. Simul Iunio 1560 inimica Elizabeth, Maria de Guise Scotia hydropis causa mortua est Scotiaque reliquit foedus cum Gallia adhuc habitum. Cum Calisium expugnare non potuisset, Elizabeth decrevit se non fautura esse bellis talibus sumptuosis et 1564 praemio accepto postulationes Angliae Calisii finivit.
Pace Anglia tandem aera aliena renumerare potuit. Elizabeth avus Henricus VII (1457 - 1509) navigationis Angliae mercatorum conditionem fecerat, reginae pater Henricus VIII navigationem bellandam Angliae, cum iussu suo naves Anglicae armata armis tela longe mittentibus essent. Praefectus aerarii navigationis Elizabeth Dominus Ioannes Hawkinus (1532 - 1595) navigationem plus emendare potuit. Anglia facta est potentia marium, e. g. expulit foedus Hanseanum orientali ex Europa.
19 Maii 1568 Elizabeth reginam Scotiae pristinam Mariam Stuartam (1542 - 1587) in custodiam tradidit. Maria Stuarta Ecclesiae favit Catholicae praetereaque plena ambitionum throni Angliae. Maria capta Ecclesia Calvinistica Scotiae ecclesia facta est, 1587 Maria carnificata causa "Coniurationis Babingtonis".
Annis sequentibus divitiae Angliae auctae sunt, praeter navigationem mercatorum etiam negotio furtivo atque raptis magistri navis Anglici Francisci Draki (1540 - 1595). Dracus unus ex plurimum pugnantibus belli contra Hispaniam publice numquam coepti fuit. 1572 apud Panamam expugnavit portationem argenti Hispaniae praeter argentum etiam multum auri continentem. Praedae parte affecti sunt domus regis Angliae nobilesque pauci.
[recensere] Classis magna
Raptuum Draci carnificataeque Mariae Stuartae causa Philippus II, Hispaniae rex, bellum contra Angliam amplius auxit. Principio Aprilis 1588 classem Hispaniae (in universum 130 naves) ad invasionem Angliae misit. Philippus imprimis Angliam raptus in Oceano Atlantico finituram esse voluit; praeterea Angliam incolas Bataviae Hispanicae Ecclesiae Protestanticae adiuvare noluit. Sed classis Angliae ducibus Francisco Drako atque Domino Huardo de Effinghame Hispaniae classem in Brittanico Oceano intercipere potuit. Hispaniae classis fuit prope oppidum Gallicum Calisium ancoris eiectis, nam duci classis, Duci Medinae Sidoniae, exercitus Ducis Parmae, unius ex Philippi optimis imperatoribus, fuit tute comitandus per Oceanum Britannicum Angliam.
Iussu Draki pauci naves ardentes navigati sunt ad directionem Hispaniae classis. Hispaniis ancorae inferendae fuerunt, ut effugerent naves ardentes, itaque defensores Anglici nunc pugnare contra Hispanios potuerunt. Anglici, quod eorum naves fuerunt leviores et celeriores Hispanicis, classi Hispaniae magis obesse potuerunt quam Hispanici Angliae classi. Sic nominatum proelium maris Gravelinis in universum finitum est iniudicatum. Hispanici, quod ancoras intulerant Ducemque Parmae itaque comitari non potuerunt, Medina Sidonia iuxta litora Scotiarum navigare decrevit, ut illa via venirent Hispaniam Lusitaniamque. Sed via Hispaniae classis venit in tempestatem magnam 60 paene naves aut demittentem aut in litora Hiberniae appellentem. Interim etiam multi milites Angliae mortui sunt.
[recensere] Anni Seri Reginae
Cum classis Hispaniae clade maiore affecta esset, tamen proelium decretorium non fuit, quod Hispanici naves pensissimas, fundamenta regni Hispanici in America, conservaverant. Classis magna Angliae itaque 1589 Hispaniam Lusitaniamque navigavit ad naves ceteras Hispaniae demittendas, Philippum e Lusitania expellendum et classem Hispaniae argentum continentem intercipiendam. Haec Angliae classis ducibus Drako atque Domino Ioanne Norri sine effectu fuit, milia militum mortui sunt morbis gravibus. Itaque temptatio Anglica invasionis admodum fuit sine effectu Philippusque classem Hispaniae iterum auxit. Qua de causa Hispaniae classis nunc multo fortior fuit quam fuerat anno 1588 ter argenti portationes faciens Angliae classem multis proeliis aliis vincens. Anno 1595 et Drakus et Hawkinus mortui sunt. Anno eodem Hispanici duce Domino Carolo de Amesquita efficaciter pedem posuerunt in Angliam occidam prope Pencancem multaque oppida Anglica usserunt.
Belli illius causa Elisabetha colonias novas Angliae in septemtrionali America condere non potuit. Angliae exspectandus Iacobus I (1566 - 1625) rex finiens bellum contra Hispaniam contracto Londinii anno 1604 et condens 1607 coloniam primam prope Iacobi Oppidum (Anglice Jamestown) fuit.
1593 Hibernia Hugh O'Neill pugnam coepit sanguineam contra Anglicos. Bellum tum incipiens crudelissimum, maxime sumptuosum et Angliae plenum amissionum maximarum, itaque auctoritas Elizabeth apud incolas valde est minuta. Bellum etiam origo fuit aeris alieni novi Angliae. Sic Elizabeth vendendae fuerunt multae possessiones regis.
Etiam memoranda est coniuratio Essexae reginam senem valde offendens finitaque 1601 carnificato Duce. Bellum Hiberniae 1603 potuit finiri, eodem quoque anno regina mortua est. Successor Elizabeth factus est Iacobus VI, rex Scotiae, Mariae Stuartae filius.
[recensere] Considerationes Seriores
Cum bellaret contra Hispaniam Hiberniamque et positio frugalitatis Anglicae esset non bona, Elizabeth I tamen origo fuit annorum efficacum Angliae. Ea 44 annos regente Anglia natio facta est fortior et, cum classis Hispaniae usque ad 1650 maneret classis fortissima, tamen classis Angliae seri saeculi decimi et sexti fuit origo seriorum Angliae nautarum fortissimorum.
Elizabeth etiam musicam, artem docentem, literaturam adiuvavit. Tempus Shakespearis, theatri civilis atque Franci Baconis; cives Angliae industrie divitiis affecti sunt mercatura artificioque postulationes suas pertinentes ad et rationem rei publicae gerendae et cultum perficientes. Praeterea Elizabeth Ecclesiam suam ab auctoritate Romae solvere et sic lubricusum pertinentem ad religionem finire potuit.
Consultores politici imprimis erant Gulielmus Cecilius de Burghley filiusque eius Robertus, Francus Walsingham; annis seris comes Essexiae auctoritatem magnam possessit.
Traditur reginam non ductam in matrimonium habuisse plures amantes: Robertum Dudleium, Comitem Legacestriae; Ducem de Alencon; Robertum Devereux, Comitem Essexia; Dominum Christopherum Hattonem; Thomasium Heneagem; Eduardum de Vere, Comitem Ossoniae; Dominum Gulielmum Pickeringem; Dominum Walterum Raleighem. Sed ipsa affirmavit se sepulturam esse virginem et amantem unicum suum esse Angliam. Sic reminiscitur nomine "Virgin Queen", virgo regina.
[recensere] Nexus externi
- Ratio rei publicae gerendae prima Elisabethae (Anglice.)
- Ratio rei publicae gerendeae Elisabethae (Anglice)
- Res multae fortasse sciendae de Elisabetha I (Anglice)
- William Camden, Annales Rerum Gestarum Angliae et Hiberniae Regnante Elizabetha (Latine et Anglice)
[recensere] Fontes
- F. Chamberlain (Ed.): The Sayings of Queen Elizabeth, New York 1923 (Latine: Dicta Elisabethae reginae)
- G. B. Harrison (Hrsg.): Die Briefe der Königin Elisabeth I. von England, Wien 1938 (Latine: Epistulae Elisabethae Angliae reginae)
- J. B. Black: The Reign of Elizabeth, 2. Ed. Oxford 1959 (Latine: Elisabethae regnum)
- P. Collinson: The Elizabethan Puritan Movement, London 1967 (Latine: Motus Puritanorum Elisabetha regente)
- G. Lottes: Elisabeth I. Eine politische Biographie, Göttingen 1981 (Latine: Elisabetha I. Eius vita pertinens ad rationem rei publicae gerendae)
| Antecessor: Maria I |
Index Regum Britanniae 1558–1603 |
Successor: Iacobus I |
