Perang Dingin
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Mardika mawi basa Jawi
Perang Dingin iku sebutan kanggo sawijining periodhe nalika dumadi konflik, kategangan, lan kompetisi antarané Amérika Sarékat (sarta sekutu-sekutuné disebut Blok Kulon) lan Uni Sovyet (sarta sekutu-sekutuné disebut Blok Wétan) sing dumadi antarané taun 1947—1991. Persaingan kekaroné dumadi ing manéka warna bidang: koalisi militer; idéologi, psikologi, lan telik sandhi; militer, industri, lan pangembangan tèknologi; pertahanan; lomba nuklir lan senjata; lan akèh manèh. Sing diwedèni, perang iki bakal kapungkasan kanthi perang nuklir, sing akiré ora dumadi. Istilah "Perang Dingin" dhéwé dikenalaké ing taun 1947 déning Bernard Baruch lan Walter Lippman saka Amérika Sarékat kanggo nggambaraké hubungan sing dumadi ing antarané kaloro negara adhikuwasa kasebut.
Sawisé AS lan Uni Sovyèt sekuton lan kasil ngancuraké Nazi Jerman, kaloro pihak béda pendhapat ngenani priyé cara sing trep kanggo mbangun Éropah pascaperang. Sakwéné sapérangan dhékade sabanjuré, saingan antarané kekaroné nyebar metu Éropah lan ngrambah ing saindhenging donya nalika AS mbangun "pertahanan" marang komunisme kanthi mbentuk sapérangan aliansi karo sapérangan negara, utamané karo negara ing Éropah Kulon, Timur Tengah, lan Asia Kidul-Wétan.
Sanajan kaloro negara adhikuwasa iku ora tau perang sacara langsung, nanging konflik ing antarané kaloroné sacara ora langsung wis njalari sapérangan perang lokal kaya Perang Korea, invasi Sovyèt marang Hungaria lan Cekoslovakia lan Perang Vietnam. Asil saka Perang Dingin kalebu (saka sapérangan kaca tingal) kadiktatoran ing Yunani lan Amérika Kidul. Krisis Rudal Kuba uga akibat saka Perang Dingin lan Krisis Timur Tengah uga wis dadi luwih kompleks amarga Perang Dingin. Dampak liyané yaiku kapérangé Jerman dadi rong bagéyan yaiku Jerman Kulon lan Jerman Wétan sing dipisahaké déning Tembok Berlin. Nanging ana uga wektu-wektu ing ngendi kategangan lan pasaingan ing antarané kaloroné susut. Perang Dingin wiwit rampung ing taun 1980-an nalika Pamimpin Uni Sovyèt Mikhail Gorbachev ngluncuraké program réformasi, perestroika lan glasnost. Sacara konstan, Uni Sovyèt kelangan kakuwatan lan kakuwasaané marang Éropah Wétan lan pungkasané dibubaraké ing taun 1991.
Bab lan Paragraf |
[sunting] Sajarah
[sunting] Latar wingking
Tekané lan kakuwatané Nazi Jerman meksa pasukan Sekutu Kulon lan pasukan Sovyèt manunggal kanggo ngadhepi. Priye waé, wiwit awal aliansi antarané Uni Sovyèt, negara komunis sepisanan ing donya, Amérika Sarékat, negara kapitalis paling sugih ing donya, lan Britania Raya, karaaan paling gedhé ing donya, diwernani déning silih ora percaya lan tekanan idéologi.
[sunting] Perang Dingin kabagi ing 5 éra wektu :
1947–1953 | 1953–1962 | 1962–1979 | 1979–1991 | 1985–1991
[sunting] Kedadèan sing ana hubungané karo perang dingin
- Perang Vietnam
- Perang Korea
- Perang Sovyet-Afganistan
- Perang sipil Kamboja
- Perang sipil Angola
- Perang sipil Yunani
- Krisis Kongo
- Runtuhé Tembok Berlin
- Révolusi Hongaria
- Krisis Iran
- Krisis misil Kuba
[sunting] Sing kalibat Perang Dingin
- NATO
- Pakta Warsawa
- Gerakan Non-Blok
- Républik Rakyat Tiongkok
- Sekutu Amérika Sarikat sanjabané NATO
- Sekutu Uni Sovyet sanjabané Pakta Warsawa
[sunting] Pirsanana uga
- Kakaisaran Sovyet
Artikel punika taksih tulisan rintisan (stub). Sinten kémawon ingkang kersa mbenakaken, sumangga kémawon.
