17. öldin

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

17. öldin er tímabilið frá byrjun ársins 1601 til loka ársins 1700. Venjulega er sagnfræðilega tímabilið nýöld sagt hefjast um miðja 17. öld.

[breyta] Helstu atburðir og aldarfar

Fyrsta varanlega nýlenda Englendinga í Nýja heiminum, Virginía, var skírð í höfuðið á „meydrottningunni“, Elísabetu I, og fyrsta landnemabyggðin Jamestown í höfuðið á Jakobi I. Skipið Mayflower flutti þangað pílagríma frá Plymouth árið 1621, en það var hugsanlega áður notað sem fiskiskip á Íslandsmiðum.

• Vísindabyltingin átti sér stað á tímabilinu og raunhyggja varð ráðandi í vísindum.
• Kaupauðgisstefnan var ríkjandi hugmyndafræði í viðskiptum. Verslun og iðnaður voru bundin sérréttindum sem fengust með leyfisbréfum.
• Einveldishugmyndir voru áberandi í konungsríkjum Evrópu. Lénsveldi og aðli hnignaði en ríkisvald styrktist.
• Þrjátíu ára stríðið átti sér stað í Evrópu frá 1618-1648.
• Blómaskeið sjóræningja var á seinni hluta aldarinnar, sérstaklega í Karíbahafi.
• Ottómanar ríktu yfir Miðjarðarhafi og vald Englendinga óx á Atlantshafinu, en nýlendustórveldin Spánn og Portúgal veiktust.
• Hreintrúarstefna (púritanismi) var áberandi á fyrri hluta aldarinnar, en heittrúarstefna (píetismi) á þeim síðari í löndum mótmælenda.
• Galdrafárið náði hámarki og lauk undir lok tímabilsins, en tímabilið frá 1654-1690 er oft kallað brennuöld í Íslandssögunni, þegar menn voru brenndir á báli fyrir kukl.
• Jedótímabilið, eða lénsveldi samúræja hefst í Japan árið 1603.
• Í Kína tók Mansjútímabilið við af Mingtímabilinu árið 1644.
• Upphaf upplýsingarinnar er seint á öldinni.