Habsbourged
Diwar Wikipedia, an holloueziadur digor
An Habsbourged (alamaneg: Habsburger) a oa unan eus lignezoù galloudusañ Europa. Ren a raent war an Impalaeriezh Roman ha German eus 1438 betek 1806, war Spagn eus 1504 betek 1700, war Portugal eus 1556 betek 1640, war Impalaeriezh Aostria eus 1804 betek 1867, war Brazil eus 1822 betek 1826, war Mec'hiko eus 1864 betek 1867, war Aostria-Hungaria eus 1867 betek 1918 ha war meur a vro italian en XVIIIvet kantved hag en XIXvet kantved.
Eus Elzas e oa deuet ar familh. En un daolenn-gerentiezh skrivet e 1160 (an Acta Murensia) e vez graet "hendad an Habsbourged" eus Gountram ar Pinvidik († 973), kont Breisgau hag Elzas. War-dro 1020 e voe savet Kastell Habsbourg e Suis gant Radbot, mab-bihan da C'hountram. E 1100 e tegemeras Otto, kont Habsbourg († 1111), anv ar c'hastell evel hini al lignez.
Goude bezañ bet trec'h war Ottokar II Přemysl Bohemia e c'hounezas Rudolf Habsbourg (Rudolf I, roue Alaman) Aostria ha Stiria. Divroañ a reas da Vienna e 1278. Eus 1438 betek 1806 e renas an Habsbourged war an Impalaeriezh, ha ne oa nemet un impalaer (Karl VII a Wittelsbac'h, a renas eus 1742 betek 1745), eus ul lignez all e-pad ar prantad-se.
E 1804 e tegemeras Franz II, rener diwezhañ an Impalaeriezh Roman ha German, titl Impalaer Aostria hag e 1806 e tilezas an tron alaman da vat. E 1918, kollet ar brezel bed kentañ gant Aostria-Hungaria, e voe diazezet Republik Aostria ha lakaet an Habsbourged da guitaat ar vro.
[kemmañ] Genealogiezh
[kemmañ] Hendadoù
- Gountram ar Pinvidik († 973)
- Lanzelin Altenburg († 991)
- Radbot (* 985, † 1045), dimezet gant Ita Loren
- Werner I (* 1030, † 1096)
- Otto, kont Habsbourg († 1111)
[kemmañ] Roueed alaman hag impalaerien roman ha german eus lignez Habsbourg
- Rudolf I, roue 1273, † 1291
- Albrec'ht I, roue 1298, † 1308
- Friedric'h ar Brav, roue 1314, † 1330
- Albrecht II, roue 1438, † 1439
- Friedric'h III, roue 1440, impalaer 1452, † 1493
- Maksimilian I, roue 1486, impalaer 1508, † 1519
- Karl V, roue 1519, impalaer 1520, dilezet e dron gantañ e 1556, † 1558
- Ferdinand I, roue 1531, impalaer 1556, † 1564
- Maksimilian II, roue 1562, impalaer 1564, † 1576
- Rudolf II, roue 1575, impalaer 1576, † 1612
- Matthias, roue hag impalaer 1612, † 1619
- Ferdinand II, roue hag impalaer 1619, † 1637
- Ferdinand III, roue 1636, impalaer 1637, † 1657
- Ferdinand IV, roue 1653, † 1654
- Leopold I, roue hag impalaer 1658, † 1705
- Joseph I, roue 1690, impalaer 1705, † 1711
- Karl VI, roue hag impalaer 1711, † 1740
[kemmañ] Roueed alaman hag impalaerien roman ha german eus lignez Habsbourg-Loren
- Franz I Stephan Loren, roue hag impalaer 1745, † 1765, dimezet gant Maria-Theresia Habsbourg
- Joseph II, roue 1764, impalaer 1765, † 1790
- Leopold II, roue hag impalaer 1790, † 1792
- Franz II, roue hag impalaer 1792, dilezet e dron gantañ e 1806, † 1835
[kemmañ] Impalaerien Aostria eus lignez Habsbourg-Loren
- Franz I, impalaer 1804, † 1835 (=Franz II, roue alaman hag impalaer roman ha german)
- Ferdinand I, impalaer 1835, dilezet e dron gantañ e 1848, † 1875
- Franz Joseph I, impalaer 1848, † 1916
- Karl I, impalaer 1916, dilezet e dron gantañ e 1918, † 1922
[kemmañ] Roueed Spagn eus lignez Habsbourg ("Casa de Austria")
- Felipe I ar Brav, 1504-1506 (roue Kastilia)
- Carlos I, 1516-1556 (= Karl V, roue alaman hag impalaer Roman ha German)
- Felipe II, 1556-1598
- Felipe III, 1598-1621
- Felipe IV, 1621-1665
- Carlos II, 1665-1700
[kemmañ] Duged-veur Toskana eus lignez Habsbourg-Loren
- Francesco Stefano, 1737-1765
- Leopoldo I, 1765-1790 (=Leopold II, roue alaman hag impalaer roman ha german)
- Ferdinando III, 1790-1800, 1814-1824
- Leopoldo II, 1824-1849, 1849-1859
- Ferdinando IV, 1859
[kemmañ] Duged Modena eus lignez Habsbourg-Loren
- Francesco IV, 1814-1831, 1831-1846
- Francesco V, 1846-1848, 1849-1859
[kemmañ] Dugez Parma eus lignez Habsbourg-Loren
- Maria Luisa, 1814-1847
[kemmañ] Impalaerez Brazil eus lignez Habsbourg-Loren
- Leopoldina d'Austria, 1822-1826
[kemmañ] Impalaer Mec'hiko eus lignez Habsbourg-Loren
- Maximiliano I, 1863-1867
