Man Adası
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Man Adası, (İngilizce: Isle of Man, Manksça: Ellan Vannin), İrlanda Denizi'nde, Britanya Adaları'nın coğrafi merkezinde ada. Bazı kaynaklarda Adam Adası olarak da anılır. Birleşik Krallık'a dahil olmamakla beraber kraliyete tabidir (İngilizce: crown dependency).
- Başkenti: Douglas (İngilizce), Doolish (Manksça)
- Nüfüsu: 80.058 (2006)
- Yüzölçümü: 572 km2
- Resmi diller: Gal Manksçası ve İngilizce
- Para Birimi: İngiliz Sterlini (GBP)
- Ortalama Ömür: 77.81 yıl (2002 tahmini)
- Kişi Başına Düşen Milli Gelir: 18.800 $ (2001 tahmini)
[değiştir] Kökenbilim
Ada günümüzdeki ismini, tarihi Mann Krallığı'ndan alır. Bir iddiaya göre Mann ismi, adayı koruduğuna inanılan Manannán mac Lir isimli Kelt deniz tanrısının adından gelir.[kaynak belirtilmeli] Mann kelimesi Eski İngilizce'de ve Eski Yüksek Almanca'da güçlü adam anlamına gelir ve yetişkin erkekleri oğlanlardan ayırmak amacıyla kullanılır.
[değiştir] Tarihçe
Man Adası, ilk kez 8. yy.da Viking yerleşkesi olarak kullanılmaya başlandı. 1079'da Godred Crovan tarafından Mann ve Adalar isimli Nors krallığı kuruldu. 1266'da Norveç Kralı IV. Magnus tarafından Perth Antlaşması uyarınca İskoçya'ya bırakıldı. 14. yy.da İngiliz hakimiyetine girdi ve 1765'de Birleşik Krallık'a bağlandı.
[değiştir] Yönetim
Man Adası içişlerinde bağımsız, dış işlerinde Birleşik Krallık'a bağlıdır. Birleşik Krallık Kraliçesi II. Elizabeth aynı zamanda Man Adası'nın devlet başkanıdır. Kraliçenin adada kullanılan unvanı "Lord of Man"dir (Man'in Efendisi). Bu unvan her iki cinsiyet için de kullanılabilir. Bununla birlikte BK ve Hindistan kraliçesi Victoria, "Lady of Man" (Man'in Hanımefendisi) unvanını kullanmayı yeğlemiştir. Adanın yönetimi devlet başkanının vekili konumundaki valiye (İngilizce: Lieutenant Governor) bağlıdır.
Man Adası Avrupa Birliği üyesi değildir ancak AB ile yapılan antlaşmalar uyarınca sınırlı şekilde mal dolaşımına izin verilmektedir.
Man adası kuyruksuz kedisi ile meşhurdur. Bu kedilerin neden kuyruksuz olduğuna dair bir çok yerel efsane vardır.
Almanya • Arnavutluk • Andorra • Avusturya • Azerbaycan1 • Belçika • Beyaz Rusya • Birleşik Krallık • Bosna-Hersek • Bulgaristan • Çek Cumhuriyeti • Danimarka • Ermenistan2 • Estonya • Finlandiya • Fransa • Güney Kıbrıs Rum Yönetimi2 • Gürcistan1 • Hırvatistan • Hollanda • İrlanda • İspanya • İsveç • İsviçre • İtalya • İzlanda • Karadağ • Kazakistan1 • Kosova • Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti2 • Letonya • Lihtenştayn • Litvanya • Lüksemburg • Macaristan • Makedonya Cumhuriyeti • Malta • Moldova • Monako • Norveç • Polonya • Portekiz • Romanya • Rusya1 • San Marino • Sırbistan • Slovakya • Slovenya • Türkiye1 • Ukrayna • Vatikan • Yunanistan
Bağımlı veya Özerk bölgeler
Abhazya1 • Acaristan1 • Agrotur ve Dikelya • Åland • Cebelitarık • Dağlık Karabağ1 • Faroe Adaları • Guernsey • Jersey • Kırım • Man Adası • Nahçıvan1
1 Bir kısmı Asya'da.2 Tamamen Asya'da. Ancak siyâsî ve tarihî nedenlerle Avrupa'da kabul edilir.