Internet
Wikipediamanta
Internet - inlish simipi Interconnected Networks: T'inkinakusqa llikakuna - lliw tiksimuyuntinpi antañiqiq llikakunap ancha hatun llikanmi, yawirkawan icha ankichiywan t'inkinakusqa, antañiqiqpura willakunata qunakunapaq. Tiksimuyuntinpi ima antañiqiq kay internetpi t'inkisqa kayta atinmi. Antañiqiqkunaqa willankunata "tantari qillqa" (protocol) nisqakunawanmi qunakun.
[allichay] Wiñay kawsay
Internetqa 1969 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqanakuy ministiryunpa (Pentagon nisqap) ARPANET nisqa antañiqiq llikanmantas paqarirqan. Hatun yachaywasikunas, k'uskiykuy sunturkunapas chay ARPANET nisqataqa willanakunapaqsi llamk'achirqan. Chay pachas UNIX nisqa llamk'aykuna llikatapas kururachirqan. 1982 watapiqa ARPANET TCP/IP (Transmission control protocol / Internet protocol, "karpay llanchiy tantari qillqa / t'inkinakusqa llikakuna tantari qillqa") nisqa tantari qillqatas llamk'achiyta qallarirqan. 1993 watapi WWW (Internet p'anqakunap llikan) paqariptin, internet anchata mastarikuytam qallarirqan.
[allichay] Internetpa minkankuna
- E-chaski (Iliktrun chaski): E-mail
- Karu willanakuy llika Telecommunication Network (Telnet)
- Sinru wantuy tantari qillqa: File Tranfer Protocol (FTP)
- Internet p'anqakunap llikan: World Wide Web (WWW) - Hypertext transfer protocol HTTP, Hypertext Markup Language HTML
