SZON

Z Wikipedii

SZON (ros. Школa особого назначения /ШОН/ Szkoła Osobogo Naznaczenija) – pierwsza szkoła radzieckiego wywiadu zagranicznego (INO/INU/PGU), utworzona w 1938 r., następnie przemianowana na Instytut im Andropowa a po upadku Związku Radzieckiego na początku lat 90., w 1994 r. na Akademię Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej.

Spis treści 1 Utworzenie 2 Kursanci 3 Szkolenie 4 Nowa kadra 5 Zmiany 6 Źródła

[edytuj] Utworzenie

SZON, została utworzona rozkazem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych numer 00648 z 3 października 1938 r. Prawdopodobnie powodem utworzenia oficjalnej szkoły szpiegów, było brak wyszkolonej kadry wywiadowczej co było wynikiem krwawych czystek przeprowadzonych na rozkaz Józefa Stalina w szeregach bardzo doświadczonej i odnoszącej wielkie sukcesy radzieckiej społeczności wywiadowczej. (Radziecki wywiad zagraniczny działał od 1920 r., bez oficjalnej szkoły szpiegów i odnosił ogromne sukcesy, a agentów szkolono w zwykłych moskiewskich lokalach mieszkalnych należących kolejno do CzeKa OGPU i NKWD). Szkołę (SZON) ukryto w środku lasu koło miejscowości Bałaszycha, piętnaście kilometrów na wschód od Moskiewskiej obwodnicy.

[edytuj] Kursanci

Na uczniów werbowano posiadających wyższe wykształcenie członków partii i komsomołu, lub świeżo upieczonych absolwentów uniwersytetów w Moskwie, Leningradzie (dziś Sankt Petersburg), Kijowie i innych dużych miastach Związku Radzieckiego. Większość nowo przybyłych kursantów znała jedynie nędzne warunki mieszkaniowe w ciasnych i zatłoczonych miejskich blokach, w kołchozach i barakach wojskowych; w szkole uczono ich więc kulturalnego zachowania, tak by czuli się swojsko w dobrym zachodnim towarzystwie. Pokoje uczniów SZON-u miały – jak uroczyście opisują oficjalne historie – dywany, wygodne i piękne meble, gustownie dobrane obrazy na ścianach, łóżka ze świeżą pościelą i drogimi narzutami. Ponieważ kursanci nigdy nie doświadczyli prywatności i byli zdezorientowani mieszkając pojedynczo, lokowano ich w pokojach po dwóch, chociaż w szkole nie brakowało miejsca.

[edytuj] Szkolenie

Program nauczania obejmował cztery godziny nauki języków obcych dziennie, dwie godziny wykładów z rzemiosła wywiadowczego oraz wykłady z dziejów Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego (KPZR), historii, dyplomacji, filozofii, religioznawstwa i malarstwa, wszystko po to, aby (jak to określano) zapoznać kursantów z burzuazyjną kulturą Zachodu. Do regularnych zajęć należały wieczorki muzyczne, a instruktorzy z doświadczeniem życia na Zachodzie uczyli kursantów w przyspieszonym tempie burżuazyjnych manier, dyplomatycznej etykiety, modnego stylu ubierania się i generalnie dobrego smaku.

[edytuj] Nowa kadra

W ciągu pierwszych trzech lat (1938-1941) SZON, kończyło rocznie do stu dwudziestu (120) uczniów, samych mężczyzn (z wyjątkiem czterech kobiet). Najbardziej udanym uczniem z pierwszego rocznika SZON był Paweł Michajłowicz Fitin, który wcześniej pracował w wydawnictwie rolnicznym, a rok później w maju 1939 r. był już naczelnikiem wywiadu zagranicznego (INO) wówczas V Departamentu Głównego Zarządu Bezpieczeństwa Państwowego przy Ludowym Komisariacie Spraw Wewnętrznych.

[edytuj] Zmiany

Nazwę szkoły zmieniono 5 czerwca 1943 r., SZON została przekształcona w Szkołę Wywiadu (RASZ) Pierwszego Zarządu NKWD (wywiad zagraniczny). Wówczas także przedłużono program nauczania do dwóch lat, do zakończenia II wojny światowej szkołę wywiadu ukończyło ok. 200 oficerów wywiadu zagranicznego. W latach zimnej wojny szkoła nosiła kolejno nazwy – Wyższa Szkoła Wywiadu (kryptonim Szkoła Nr 101), Instytut Czerwonego Sztandaru oraz Instytut im. Andropowa, od nazwiska długoletniego przewodniczacego Komitetu Bezpieczeństwa Państwowego ZSRR (KGB) w latach 1967-1982, Jurija Andropowa. Po upadku ZSRR w 1991 r. i utworzeniu Federacji Rosyjskiej, w październiu 1994 r. szkołę przemianowano ponownie na Akademię Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej, w której szkoli się dzisiejsza elita Służby Wywiadu Zagranicznego.

[edytuj] Źródła

• Christopher Andrew, Wasylij Mitrochin – Archiwum Mitrochina, Warszawskie Wydawnistwo Literackie MUZA SA Warszawa 2001