Słoń afrykański

Z Wikipedii

Słoń afrykański
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Szczep	łożyskowce
Rząd	trąbowce
Rodzina	słoniowate
Rodzaj	Loxodonta
Gatunek	słoń afrykański
Nazwa systematyczna
Loxodonta africana
(Blumenbach, 1797)
Status ochronny
Kategoria zagrożenia (CzKGZ) EX EW CR EN VU NT LC Kategoria: narażony
Zasięg występowania
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Słoń afrykański (Loxodonta africana) – ssak z rodziny słoniowatych, największy ze współcześnie żyjących gatunków ssaków lądowych. Wcześniej uznawany jako jeden gatunek wraz z afrykańskim słoniem leśnym (Loxodonta cyclotis). Zwierzę stadne, zamieszkuje afrykańską sawannę, lasy i stepy od południowych krańców Sahary po Namibię, północną Botswanę i północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane jako zwierzęta bojowe.

Spis treści 1 Podstawowe dane 1.1 Wielkość 1.2 Rozmnażanie 1.3 Tryb życia 2 Cechy charakterystyczne 3 Środowisko życia 4 Komunikacja 5 Pożywienie 6 Rozmnażanie 7 Podgatunki 8 Poziom zagrożenia 9 Inne informacje 10 Przypisy 11 Bibliografia 12 Zobacz też

[edytuj] Podstawowe dane

[edytuj] Wielkość

• Wysokość: samiec – od 3 do 4,2 m, samica od 2,2 do 2,6 m
• Długość: samiec – od 6 do 7,5 m, samica – od 4,9 do 6,2 m
• Waga: samiec – od 4000 do 6000 kg, samica – od 2100 do 3200 kg
• Długość ciosów: do 3 m
• Ciężar ciosów: od 30 do 40 kg

[edytuj] Rozmnażanie

• Dojrzałość płciowa w wieku: 14-15 lat
• Okres godowy: cały rok
• Długość ciąży: od 20 do 22 miesięcy
• Liczba młodych: 1

[edytuj] Tryb życia

• Zwyczaje: żyje w grupach rodzinnych
• Odgłosy: głębokie chrząkanie jako stała forma komunikacji, trąbienie, gdy jest zdenerwowany
• Pożywienie: rośliny
• Długość życia: ok. 70 lat

[edytuj] Cechy charakterystyczne

• Uszy – sięgają do 1,5 m długości. Wykorzystywane są jako wachlarze do chłodzenia całego ciała.
• Trąba – służy do oddychania, wąchania, picia i "kąpieli" jak również do zbierania pożywienia i zrywania gałęzi z wyższych partii drzewa. Jest zakończona dwoma palczastymi wyrostkami.
• Zęby – tylko cztery funkcjonalne zęby długości 30 cm, po jednym z każdej strony szczęki. Mogą one odrastać nawet sześć razy.
• Ciosy (błędnie zwane kłami) – przedłużone siekacze, rosną w ciągu całego życia zwierzęcia.
• Stopy – spodnia ich strona jest miękka i delikatna, dzięki czemu zwierzę mimo olbrzymiej wagi może poruszać się bezszelestnie.
• Skóra – pomarszczona, pokryta szczątkowym owłosieniem. U młodych słoni pokryta jest rzadkimi grubymi włosami.

Słoń afrykański jest większy od swego krewniaka, słonia indyjskiego (azjatyckiego).

[edytuj] Środowisko życia

Samice i młode słonie żyją w stadzie pod przewodnictwem dorosłej samicy, z którą każdy z członków rodziny jest spokrewniony. Młode samce przeganiane są ze stada, kiedy tylko osiągną dojrzałość płciową. Zbierają się później aby prowadzić życie w grupie kawalerów. Dorosłe samce żyją samotnie, dostęp do stada mają tylko przez krótki czas, kiedy samica znajduje się w okresie rui. Pokonując nawet olbrzymie odległości stada nie oddalają się od wody. Słonie nie tylko piją chętnie, ale również uwielbiają się kąpać, najlepiej każdego wieczoru. Po kąpieli słonie obsypują swoją wilgotną skórę piaskiem. Powstała w ten sposób warstwa kurzu i błota pomaga im chronić się przed atakami gryzących owadów.

[edytuj] Komunikacja

Jeśli słonie stracą ze sobą kontakt wzrokowy w buszu, dają znać o sobie przy pomocy głębokich, chrapliwych odgłosów. Pochodzą one z nosa, gardła i trąby. Kiedy tylko słoń dostrzeże niebezpieczeństwo, informuje o tym swoich towarzyszy nagle milknąc.

Konflikty między pojedynczymi osobnikami rozstrzygane są na ogół w sposób pokojowy. Zwierzę stojące niżej w hierarchii stada ustępuje zazwyczaj stojącemu wyżej, kiedy tylko dostrzeże, że ten wykonuje niebezpieczne gesty, takie ja zwijanie trąby czy wzbijanie tumanów kurzu. W takich chwilach można też usłyszeć charakterystyczne dla słoni trąbienie. Gesty te wykonywane są także dla odstraszenia przeciwnika.

[edytuj] Pożywienie

Słonie są wyłącznie roślinożerne. Pożerają różnego rodzaju trawy, liście, mniejsze gałęzie i konary oraz owoce. Nieliczne zęby, jakie posiadają słonie, wykorzystywane są do rozdrabniania pożywienia, Jeżeli słoń straci wszystkie zęby na raz, nie może jeść i ginie z głodu. Dzieje się tak najczęściej w 70. roku życia.

Dzienne zapotrzebowanie pokarmowe u większych osobników przekracza 200 kg. Zapotrzebowanie na wodę sięga 190 l w ciągu dnia. Dziennie słoń wydala ok. 80-90 kg kału.

[edytuj] Rozmnażanie

Słonie osiągają dojrzałość płciową w wieku 14-15 lat. Zaloty polegają na wykonywaniu gestów wskazujących na rodzącą się więź pomiędzy samcem, a samicą, podczas których zwierzęta pieszczą się trąbami. Z reguły po 22 miesiącach rodzi się jedno młode słoniątko. Mierzy ono ok. 85 cm i waży ok. 110 kg.

Słoniątko karmione jest przez matkę przez dwa lata, lub czasami dłużej. Po urodzeniu się następnego słoniątka, starsze z nich staje się pełnoprawnym członkiem rodzinnego stada. Samica rodzi młode zazwyczaj raz na cztery lata. Otoczona jest najczęściej dwoma lub trzema młodymi w różnym wieku, od noworodków po ośmioletnie lub dwunastoletnie.

[edytuj] Podgatunki

Wyróżnia się dwa podgatunki słonia afrykańskiego: słoń afrykański stepowy (Loxodonta africana oxyotis) i słoń afrykański sawannowy (Loxodonta africana africana). Trzeci z podgatunków, słoń afrykański leśny (Loxodonta cyclotis), został niedawno uznany za odrębny gatunek, co potwierdzają najnowsze badania genetyczne tych zwierząt^[1].

[edytuj] Poziom zagrożenia

Największym zagrożeniem dla słoni jest człowiek. Słonie są zagrożone w wyniku niszczenia środowiska i kłusownictwa. Zabijanie dla kości słoniowej, skór i mięsa, nierzadko dla sportu doprowadziło do spadku populacji słoni z kilku milionów do 700 tys. osobników w 1989. Obecnie słoń afrykański jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES). W październiku 1989 roku został wprowadzony zakaz wszelkiego handlu kością słoniową, złagodzony w czerwcu 1997.

[edytuj] Inne informacje

• Słonie afrykańskie są uważane za zwierzęta obdarzone wysoką inteligencją. Mózg słonia waży ok. 6000 g (czterokrotnie więcej niż mózg człowieka).
• Przeciętna długość życia słonia wynosi około 65-70 lat w stanie dzikim i do 80 lat w niewoli. Notowano przypadki słoni osiągających ponad 80 lat.
• Najstarsze skamieliny słoni afrykańskich pochodzą ze środkowego pliocenu.
• Mimo, że słoń afrykański jest właściwie zwierzęciem sawanny, potrafi przystosować się do innych warunków, dzięki czemu może żyć na obszarach położonych na południe od Sahary. Osiedla się jednak tylko tam, gdzie znajdują się źródła wody pitnej i miejsca do kąpieli.
• Trąba słonia liczy 40 000 mięśni, czyli więcej niż całe ciało człowieka.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Genetic Evidence for Two Species of Elephant in Africa

[edytuj] Bibliografia

• Edward Osborne Wilson: Socjobiologia. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s.c., 2001. ISBN 83-7150-682-1. 
• Encyklopedia zwierząt od A do Z.

[edytuj] Zobacz też

• kość słoniowa
• ogród zoologiczny
• parki narodowe Afryki
• słoń bojowy
• słoń indyjski