Gatunek (biologia)
Z Wikipedii
Gatunek (łac. species) - zbiór, populacja złożona z osobników mających podobne cechy, przekazywane płodnemu potomstwu. Innymi słowy gatunek to jednostka biologiczna dysponująca wspólną pulą genową. Jest to także kategoria systematyczna wyższa niż podgatunek, a niższa niż rodzaj.
Suma genomów gatunku zwana pulą genową zawiera pewien zasób dostępnej gatunkowi informacji genetycznej, opisującej cechy organizmów, które do niego należą.
Gatunek to pojęcie wieloznaczne, przy czym znaczenie tego terminu bardzo zależy od kontekstu, w jakim występuje.
Spis treści |
[edytuj] Pojęcie typologiczne
.jpg/200px-Calliphora_(Blow-fly).jpg)
Wynikające z naturalnej, ludzkiej skłonności do rozdzielania istot żywych na grupy osobników podobnych i nadawania im wspólnej nazwy. W filozofii platońskiej funkcjonowało pojęcie eidos (forma, istota) odnoszące się do takiego sposobu klasyfikowania. W praktyce życia codziennego odzwierciedlało się nadawaniem nazw grupom zwierząt i roślin użytecznych lub niebezpiecznych np. pies, wilk, koza, kobra, ziemniak itd. Typologiczne nazewnictwo zależne jest od liczby i stałości cech rozpoznawanych przez obserwatora. Jared Diamond (1965) opisał bogactwo ludowych nazw plemienia Fore z Nowej Gwinei, które na 120 gatunków znanych biologom dysponuje 110 nazwami ludowymi. Przeciwstawnym przykładem jest mucha – potoczna nazwa przypisywana kilkuset, a nawet kilku tysiącom gatunków muchówek.
[edytuj] Pojęcie morfologiczne
Rozwinięcie pojęcia typologicznego określanego wyłącznie na podstawie morfologii. Zdobyte przez człowieka doświadczenie oraz rozwój nauki umożliwiły dokładniejsze analizowanie specyficznych cech poszczególnych osobników. Nadal jednak ocena czy dany osobnik należy do tego lub innego gatunku zależy od subiektywnego oszacowania badacza.
[edytuj] Pojęcie biologiczne
Mianem gatunku biologicznego określa się grupę naturalnych populacji, których osobniki swobodnie krzyżują się wzajemnie i nie mogą krzyżować się z osobnikami innych gatunków, wydając płodne potomstwo (kryterium płodnego krzyżowania). W ujęciu historycznym nie uwzględniano zmienności gatunku w przestrzeni i w czasie. Grupa ta jest jednak izolowana od innych grup populacji, a geny poszczególnych osobników przekazywane są wyłącznie w obrębie tej grupy populacji. Jedna z nowszych definicji gatunku (Mayr, 1982) mówi, że gatunek to wspólnota rozrodcza populacji, izolowana rozrodczo od innych wspólnot, która zajmuje określoną niszę ekologiczną.
[edytuj] Pojęcie ewolucyjne
Gatunek ewolucyjny (nazywany również gatunkiem chronologicznym) to hipoteza naukowa zaproponowana równolegle przez Simpsona i przez Henniga.
Simpson definiuje gatunek ewolucyjny jako linię (sekwencję populacji od przodków do potomków), która ewoluuje w oddzieleniu od innych, mając swą własną funkcję i tendencje ewolucyjne.[1]
Henning uważa, że gatunek ewolucyjny jest ograniczony przez dwa procesy specjacji (sympatryczna i allopatryczna).
[edytuj] Nazewnictwo
Zobacz więcej w osobnym artykule: Zasady tworzenia nazw systematycznych.[edytuj] Przypisy
- ↑ Simpson G.G. Principles of animal taxonomy, 1961
[edytuj] Zobacz też
agamiczny • alochroniczny • alochtoniczny • alopatryczny • amfitermiczny • antropofit • apofit • archeofit • diafit • autochtoniczny • biologiczny • bliźniaczy • celowy • charakterystyczny • chroniony • diadromiczny • dominujący • dzieworodny • endemiczny • efemerofit • epekofit • ergazjofigofit • genetyczny • ginący • graniczny • introdukowany • inwazyjny • iteroparyczny • kenofit • klimaksowy • kluczowy • kosmopolityczny • monotypowy • morfologiczny • obojętny • odbudowany • osłonowy • parapatryczny • partenogenetyczny • pionierski • poliploidalny • politypowy • pospolity • przewodni • przypadkowy • rzadki • semelparyczny • siostrzany • sympatryczny • synantropijny • synchroniczny • taksonomiczny • troficzny • typowy • wskaźnikowy • wszędobylski • wymarły • wyróżniający • zagrożony • zawleczony • zbiorowy • zwornikowy
