Mołdawska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka

Z Wikipedii

Mołdawska Autonomiczna Socjalistyczna Republika Radziecka (mołd. i rum.: Republica Autonomă Socialistă Sovietică Moldovenească, ros.: Молдавская Автономная Советская Социалистическая Республика) - republika autonomiczna z składzie Ukraińskiej SRR, należącej do Związku Radzieckiego. Istniała w latach 1924 - 1940.

Spis treści 1 Powstanie Mołdawskiej ASRR 2 Stolica Mołdawskiej ASRR 3 Ludność 4 Język urzędowy 5 Historia 6 Likwidacja Mołdawskiej ASRR 7 Lata 90. i secesja Naddniestrza 8 Zobacz też:

[edytuj] Powstanie Mołdawskiej ASRR

Mołdawską ASRR utworzono 12 października 1924 r. Wyodrębnienie tej republiki miało być wstępem do przyłączenia w przyszłości Besarabii - części terytorium Rumunii, która do czasów I wojny światowej należała do Cesarstwa Rosyjskiego.

Wstępem do utworzenia Mołdawskiej ASRR było wyodrębnienie z terytorium Ukraińskiej SRR Mołdawskiego Obwodu Autonomicznego (6 marca 1924 r.).

[edytuj] Stolica Mołdawskiej ASRR

Oficjalną stolicą Mołdawskiej ASRR było "czasowo okupowane miasto Kiszyniów", natomiast władze rezydowały w Bałcie (obecnie leżącej na terytorium Ukrainy). W 1929 r. siedzibę władz przeniesiono do położonego w bardziej "mołdawskiej" części kraju Tyraspola.

[edytuj] Ludność

Ludność Republiki stanowili głównie Ukraińcy (46%) i Rumuni (Mołdawianie) (32%). W chwili powstania kraj ten zamieszkiwało 545.500 ludzi, zaś powierzchnia wynosiła 8,1 tys. km².

Z powodu ucieczki części ludności do Rumunii proporcje ludnościowe nieco się zmieniały, i tak w 1929 r. na 572.300 mieszkańców Ukraińcy stanowili 48,5%, Mołdawianie - 30,1%, a Rosjanie i Żydzi - po 8,5%. Gęstość zaludnienia wynosiła 69 os./km²., a ludność miejska stanowiła 13% populacji.

[edytuj] Język urzędowy

Językami urzędowymi kraju były: rosyjski, ukraiński oraz język mołdawski. Ten ostatni powstał z przyczyn politycznych właśnie w Mołdawskiej ASRR, na podstawie używanego w Besarabii dialektu języka rumuńskiego. Określenie dialektu mianem języka miało na celu wyodrębnienie narodowości mołdawskiej i tym samym zapobieżenie ewentualnym próbom zjednoczenia kraju z resztą Rumunii, co miało mieć znaczenie zwłaszcza po spodziewanej aneksji rumuńskiej Besarabii. Do zapisu języka mołdawskiego od 1930 r. stosowana była cyrylica.

[edytuj] Historia

Dzieje Republiki zbliżone są do losów całego Związku Radzieckiego. Pod rządami komunistów całkowicie rolniczy kraj został częściowo uprzemysłowiony. W latach 30., podobnie jak w całym ZSRR w Mołdawskiej ASRR miała miejsce kolektywizacja, i wynikające z niej represje i prześladowania. W roku 1931 r., w ramach walki z kułakami władze wysiedliły z terenów Mołdawskiej ASRR do Kazachstanu ok. 2.000 rodzin. Tysiące ludzi, przez graniczny Dniestr, uciekły z kraju do sąsiedniej Rumunii. 23 lutego 1932 r. w wiosce Olăneşti zastrzelono 40 "kułaków", co odbiło się szerokim echem w prasie europejskiej. W latach 1932 - 1933, na skutek kolektywizacji, podobnie jak w sąsiedniej Ukraińskiej SRR i niektórych innych rejonach ZSRR miał miejsce tzw. Hołodomor - klęska głodu, która pociągnęła za sobą liczne ofiary śmiertelne (w całym ZSRR 4 - 10 mln., na terenie Mołdawskiej ASRR zapewne kilkadziesiąt tysięcy).

[edytuj] Likwidacja Mołdawskiej ASRR

W 1940 r., po przyłączeniu do ZSRR rumuńskiej Besarabii zlikwidowano Mołdawską ASRR i utworzono w jej miejsce Mołdawską Socjalistyczną Republikę Radziecką (2 sierpnia 1940 r.), w skład której weszła większość przejętych od Rumunii terenów, oraz ok. połowy (4.163 km² z 8.100 km²) ziem dotychczas wchodzących w skład Mołdawskiej ASRR. Pozostałe tereny, leżące na wschodzie kraju, zamieszkane w znacznej większości przez Ukraińców, zostały wcielone w skład Ukraińskiej SRR (w tym pierwsza, nieoficjalna stolica kraju - Bałta).

[edytuj] Lata 90. i secesja Naddniestrza

W 1991 r., po ogłoszeniu niepodległości przez Mołdawską Socjalistyczną Republikę Radziecką, która przyjęła nazwę Republiki Mołdawii, wschodnie tereny tego kraju, dawniej wchodzące w skład Mołdawskiej ASRR ogłosiły niepodległość jako Mołdawska Republika Naddniestrza. Stolicą tego nieuznawanego na arenie międzynarodowej państwa została dawna faktyczna stolica Mołdawskiej ASRR - Tyraspol. Mimo starań rządu Mołdawii, próby przywrócenia władzy mołdawskiej nad terytorium Naddniestrza nie powiodły się, głównie z powodu popierania separatystów przez władze Rosji.

[edytuj] Zobacz też:

• Naddniestrze
• Mołdawska Socjalistyczna Republika Radziecka
  • Republika Mołdawii

 To jest tylko zalążek artykułu związanego z historią, Mołdawią i ZSRR. Jeśli możesz, rozbuduj go.