Kura domowa
Z Wikipedii
| Kura domowa | |
 kura |
|
| Systematyka | |
| Domena | eukarioty |
| Królestwo | zwierzęta |
| Typ | strunowce |
| Podtyp | kręgowce |
| Gromada | ptaki |
| Podgromada | Neornithes |
| Nadrząd | neognatyczne |
| Rząd | grzebiące |
| Rodzina | kurowate |
| Gatunek | kur bankiwa |
| Podgatunek | kura domowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Gallus gallus domesticus | |
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|
Kura domowa (Gallus gallus domesticus) - ptak hodowlany z rodziny kurowatych, hodowany na całym świecie. W środowisku naturalnym nie występuje. Uważa się, że stanowi formę udomowioną kura bankiwa (Gallus gallus), lecz nie wyklucza się domieszki innych gatunków południowoazjatyckich kuraków (zarówno żyjących, jak i wymarłych). Udomowienie miało prawdopodobnie miejsce w III tysiącleciu p.n.e. w Indiach. Około 1000 p.n.e. kury hodowano już w Chinach, a ok. 500 p.n.e. w Egipcie i Europie, w tym w Polsce (odnaleziono kości kur podczas wykopalisk w Biskupinie). W tym okresie w Chinach prowadzono już sztuczne wylęganie. Jak wykazały badania, ówczesne kury przypominały dzisiejsze kury bezrasowe, lecz miały lepiej rozwinięte skrzydła. Badania dowodzą, że kury potrafiły kiedyś latać (20 mln lat temu), lecz w wyniku ewolucji i zwężenia kości lędźwiowo-prostych, oraz udomowienia straciły tę możliwość. Kury mogą żyć nawet do 40 lat, zaś samce zazwyczaj nie dożywają 15 roku życia.
Spis treści |
[edytuj] Typy użytkowe kur
Wyróżnia się blisko osiemdziesiąt ras skupionych w kilku grupach o różnorodnych zastosowaniach.
[edytuj] Kury nieśne lekkie
Są to stosunkowo lekkie ptaki – masa ciała w wieku 20 tygodni wynosi u samic 1,20-1,60 kg, u samców 1,70-2,45 kg. Mają szeroką miednicę i przylegające do ciała pióra. Na drobnej głowie posiadają silnie rozwinięte przydatki głowowe, które umożliwiają wczesną identyfikację płci. Charakteryzuje je wczesne opierzanie, niewielkie zużycie paszy i wysoki wskaźnik zapłodnienia. Do ujemnych cech zalicza się dużą płochliwość i skłonność do podfruwania. Kury znoszą jaja średnio do 12 roku życia.
Dojrzałość płciową osiągają w wieku 5-7 miesięcy, nieśność rozpoczynają w wieku 140-150 dni, koguty rozpoczynają dojrzewanie w 12 tygodniu życia, zaś pełną dojrzałość somatyczną uzyskują w 40 tygodniu. U kur brak instynktu kwoczenia, nie wysiadują jaj. Samce kur nieśnych cechuje duży temperament, na jednego samca przeznacza się ok. 14 samic. Nieśność kształtuje się w granicach 230-320 jaj rocznie, masa jaja w granicach 54-66 g. Rasy te pojawiły się po raz pierwszy w basenie Morza Śródziemnego.
W Polsce do najpopularniejszych zestawów hodowlanych kur nieśnych należą:
- Linie produkcyjne niosek o białej skorupie (powstałe wskutek krzyżowania rodów rasy Leghorn)
Lohmann White (Lohmann Indian River, Niemcy), Hissex White (Eurybrid, Holandia), Starcross 288 (Hubbard ISA, Francja), Hy-Line W77 (Hy-Line International, USA)
- Linie produkcyjne niosek o brązowej skorupie:
Astra S (IŻ OBD Ferma Hodowlana Kur Nieśnych), Messa 445, Messa 443 (Ośrodek Hodowli Zarodowej Mienia Sp. z o.o.), Hissex Brown (Eurybrid, Holandia), Lohmann Brown (Lohmann Indian River, Niemcy), Starcross 566, Shaver 579 Brown, ISA Brown (Hubbard ISA, Francja), Hy-Line Brown (Hy-Line International, USA), Tetra SL, Tetra H (Babolna Tetra KFG, Węgry), ISA Brown (Francja), Bovans Goldline (Hendrix Poultry Breeds, Holandia)
W Polsce, Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i krajach Dalekiego Wschodu konsumenci preferują jaja o brązowych skorupach.
[edytuj] Kury mięsne
Pochodzą z Azji, gdzie do dziś w stanie dzikim żyją ich przodkowie. Cechuje je wysoka masa ciała (u kogutów przekraczająca nieraz 5 kg), dobry rozwój mięśni oraz niska nieśność. Ze względu na słabe parametry rozrodcze, w celu uzyskania brojlerów krzyżuje się je z rasami ogólnoużytkowymi.
[edytuj] Kury ogólnoużytkowe
Powstały ze skrzyżowania śródziemnomorskich kur nieśnych z ciężkimi kurami azjatyckimi. Mają łączyć cechy obu tych grup i w zależności od rasy przeważają cechy jednego bądź drugiego typu. Masa kogutów to 3 do 4 kg, a kur 2,2-3 kg. Nieśność w granicach 130-160 jaj rocznie. Mają z reguły silny instynkt kwoczenia.
[edytuj] Kury amatorskie
- bojowce - rasy hodowane ze względu na swoją siłę i agresywność. Niektóre koguty mają po kilka ostróg na nodze. Używane do walk kogutów.
- kury karłowate - jedyna prawdziwie karłowata rasa to bantamki - masa 500 - 800 g, krótkie nogi, bardzo duży ogon i bardzo niską nieśność, co sprawia, że trudno je hodować. Ich pochodzenie nie jest pewne. Ceni się je jako doskonałe nasiadki podsuwając im jaja takich ptaków jak bażanty, przepiórki czy kuropatwy. Pozostałe rasy z tej grupy to potomkowie ras z innych grup, u których wystąpił defekt hormonalny. Ze względu na niski ciężar miały przez długi czas jedynie zastosowanie ozdobne. Obecnie ze względu na duży stosunek masy jaj do masy kury (odpowiednio ok. 35g i 1 kg) karłowate nioski są hodowane w celu pozyskiwania masy jajecznej z ich jaj.
- kury zniekształcone - kury z utrwalonymi zniekształceniami kośćca lub upierzenia. Zazwyczaj hodowane w celach ozdobnych:
- kury bezogonowe - brak u nich kręgów ogonowych.
- kury czubate - kostny guz na głowie sprawia, że pióra układają się w charakterystyczny czub.
- kury krótkonogie - nastąpiło u nich skrócenie niektórych kości długich, nie posiadają umiejętności grzebania, co pozwala na trzymanie ich jako ptaków ozdobnych w ogrodach.
- kury o anormalnym upierzeniu - występują u nich takie zmiany jak: bardzo długie sterówki (np. u kogutów rasy feniks dochodzą do 6 m długości), kury gołoszyje z nagą szyją, kury jedwabiste - bez haczyków w piórach, stąd wyglądają jakby pokrywało je miękkie futro.
Osobną grupę stanowią kury bezrasowe - są to ptaki hodowane przez wiele stuleci w prymitywnych warunkach bez określonego kierunku selekcji. Obecnie często krzyżowane z kurami rasowymi w celu podniesienia jakości mieszańców (efekt utrzymuje się jednak tylko przez kilka pokoleń). Kury bezrasowe charakteryzuje duża zmienność ubarwienia oraz wygląd najbardziej zbliżony do kur ogólnoużytkowych. Ich nieśność rzadko przekracza 100 jaj, które znoszą zazwyczaj na wiosnę i jesienią. Ich zalety to natomiast duża wytrzymałość oraz umiejętność wyszukiwania pokarmu, nieraz daleko od kurnika. Te zalety to w dużej mierze wynik doboru naturalnego.
[edytuj] Rasy kur
| A-B | C-M | N-Z |
|---|---|---|
|
|
|
