See also ebooksgratis.com: no banners, no cookies, totally FREE.

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
Irgun Cwai Leumi - Wikipedia, wolna encyklopedia

Irgun Cwai Leumi

Z Wikipedii

Irgun Tzva'i Le'umi

ארגון צבאי לאומי

Historia
Państwo Mandat Palestyny, Izrael
Sformowanie 10 kwietnia 1931
Rozformowanie 28 września 1948
Tradycje
Kontynuacja tradycji Siły Obronne Izraela
Dowódcy
Pierwszy Avraham Tehomi
Ostatni Menachem Begin
Działania zbrojne
Wojna domowa w Mandacie Palestyny
I wojna izraelsko-arabska 1948-1949
Organizacja

Irgun Cwai Leumi (hebr. ארגון צבאי לאומי, "Narodowa Organizacja Zbrojna"), w skrócie Ecel - była żydowską nielegalną, podziemną organizacją zbrojną działającą w Brytyjskim Mandacie Palestyny w oparciu o metody terrorystyczne w latach 1931-1948, po odłączeniu się od paramilitarnej organizacji Hagana.

Spis treści

[edytuj] Przyczyny powstania

Irgun powstała z inspiracji Władimira Żabotyńskiego, który namówił grupę sympatyków do odłączenia się od Hagany i utworzenia nowej organizacji zbrojnej. Był od samego początku związany z tzw. rewizjonistycznym nurtem syjonizmu. Przyjął najbardziej radykalną formę walki z brytyjską administracją w Palestynie, która blokowała żydowską imigrację do Palestyny. W swojej działalności Irgun stosował terroryzm.

Celem działalności Irgunu było powstanie żydowskiego państwa na całości terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny, łącznie z ziemiami położonymi na wschodniej stronie rzeki Jordan. Sposobem do osiągnięcia tego celu była walka zbrojna.


Ideowym przywódcą Irgunu był Władimir Żabotyński, który powiedział: "każdy Żyd ma prawo przyjechać do Palestyny; tylko czynny odwet powstrzyma Brytyjczyków i Arabów; tylko żydowskie siły zbrojne stworzą państwo żydowskie."

Politycznym i duchowym przywódcą Irgunu był Avraham Tehomi.

[edytuj] Utworzenie Irgunu

Po arabskich zamieszkach 1929 roku, doszło do otwartej krytyki działania Hagany. Część członków Hagany uważało, że należy podjąć otwartą walkę, a nie ograniczać się jedynie do obrony osiedli i kibuców.

10 kwietnia 1931 roku część działaczy Hagany odmówiła w Jerozolimie złożenia broni w magazynie. Ci zbuntowani bojownicy zgromadzili się wokół Avrahama Tehomi. Tę nową organizację początkowo nazywano Narodowa Hagana (hebr. ההגנה הלאומית) lub Irgun Bet, Haganah Bet.

Grupa formalnie przyjęła nową nazwę Irgun dopiero w 1937 roku.


Oddziały Irgunu liczyły około 10 tys. ludzi, którzy stacjonowali w takich osiedlach jak: Yesod HaMa'ala, Mishmar HaYarden, Rosh Pina, Metula, Nahariya, Hadera, Binyamina, Herzliya, Netanya, Kfar Sava, Rishon LeZion, Rehovot i Ness Ziona. W późniejszym czasie oddział Irgunu działał także w Jerozolimie.

W 1937 roku doszło do wewnętrznego rozłamu i około 2 tys. członków powróciło do Hagany.

[edytuj] Nielegalna imigracja

Nielegalni imigranci lądują na plażach Tel Awiwu. Statek "Patria" - 22 sierpnia 1939 r.
Nielegalni imigranci lądują na plażach Tel Awiwu. Statek "Patria" - 22 sierpnia 1939 r.

Irgun prowadził szeroką działalność w kierunku rozwijania nielegalnej imigracji do Mandatu Palestyny.

Pierwszy ze statków Irgunu przypłynął do Palestyny 13 kwietnia 1937 roku, a ostatni 13 stycznia 1940 roku. Ogółem dzięki pomocy Irgunu do Palestyny dotarło około 18 tys. Żydów.

[edytuj] Aktywna obrona

Hotel King David po zamachu bombowym Irgunu - zginęło blisko 90 osób, w tym Żydów, Arabów i Brytyjczyjczyków -  22 lipca 1946 r.
Hotel King David po zamachu bombowym Irgunu - zginęło blisko 90 osób, w tym Żydów, Arabów i Brytyjczyjczyków - 22 lipca 1946 r.
Arabski autobus zniszczony przez bombę Irgunu. Zginęło 7 Arabów. - 29 grudnia 1947 r.
Arabski autobus zniszczony przez bombę Irgunu. Zginęło 7 Arabów. - 29 grudnia 1947 r.

W obliczu nasilających się arabskich ataków na żydowskie osiedla, David Raziel stworzył zupełnie nowy termin: "aktywnej obrony". Nowa strategia działania Irgunu miała operać się na wyprzedzajacych atakach, które miały stanowić najlepszą obronę dla żydowskich osiedli.

Pierwsze operacje rozpoczęły się w kwietniu 1936 roku. W ich wyniku zginęło ponad 250 Arabów. Irgun kierował się zasadą "oko za oko, ząb za ząb" i zdecydowanie odpowiadał na każdy arabski atak.


W odpowiedzi na ogłoszenie w 1939 roku "Białej Księgi", Irgun zorganizował zamachy bombowe na budynki brytyjskiej administracji publicznej w Jerozolimie i Tel Awiwie oraz sabotaż na liniach kolejowych w Palestynie. We wrześniu 1939 roku, gdy wybuchła II wojna światowa, Irgun ogłosił z Haganą zawieszenie wszelkich działań przeciwko Brytyjczykom.

Jedynie Abraham Stern nie zgodził się na zawieszeni broni i uznał Wielką Brytanię za największego wroga Żydów. Założył on własną organizację - Lehi (Bojownicy Wolności).


W grudniu 1943 roku na czele Irgunu stanął Menachem Begin - urodzony na terenach Polski jako Mieczysław Biegun. Odrodził on upadającą organizację. Zorganizował grupy wojskowe i przygotował plan powstania żydowskiego przeciwko brytyjskiemu panowaniu w Palestynie. Walkę z Brytyjczykami Irgun rozpoczął 12 lutego 1944 roku, kiedy to zaatakowano brytyjskich oficerów imigracyjnych w Jerozolimie, Tel Awiwie i Hajfie.

W październiku 1944 roku Hagana przekazała Brytyjczykom informacje o 700 członkach Irgunu. Zostali oni aresztowani i deportowani do obozach dla internowanych (Latrun, następnie Erytrea, Afryka Wschodnia). Ogółem uwięziono tam 690 żydowskich działaczy.


Większe akcje Irgunu:

  • 1 listopada 1945 roku - Irgun i Lehi zaatakowały stację kolejową w Lod.
  • 27 grudnia 1945 roku - Irgunu i Lehi przeprowadziły zamach terrorystyczny na budynki brytyjskiego wywiadu w Jerozolimie i Jaffie.
  • 22 lipca 1946 roku - zamach terrorystyczny na Hotel Króla Dawida (Hotel King David), w którym mieściło się dowództwo brytyjskich wojsk w Palestynie. Pomimo telefonicznych ostrzeżeń, hotelu nie ewakuowano. Zginęło 91 osób, 45 zostało rannych. Wielu Żydów potępiło ten zamach (między innymi: Chaim Weizmann i Dawid Ben Gurion).
  • 1 marca 1947 roku - zamach terrorystyczny na brytyjski klub oficerski w Jerozolimie.
  • 27 kwietnia 1947 roku - powieszenie na rozkaz Begina dwóch porwanych żołnierzy brytyjskich. Był to odwet za wykonanie wyroku śmierci na członkach Etzel przez sąd brytyjski.
  • 9 kwietnia 1948 roku - dokonana wspólnie z Lehi, lecz w ramach Hagany masakra arabskiej wsi Deir Jassin. Zginęły 254 osoby.

[edytuj] W państwie Izrael

28 maja 1948 roku rząd nowo powstałego państwa Izrael wydał rozkaz powołujący do życia izraelską armię - Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana LeIsrael, w skrócie Cahal), do których miały przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie.

Irgun nie podporządkowywał się pod rozkazy nowego rządu i prowadził samodzielną działalność. Na potrzeby własnych oddziałów sprowadzono dostawy broni i amunicji. Z tego powodu, w czerwcu 1948 roku Dawid Ben Gurion nakazał zatopić statek "Altalena", zakupiony przez Irgun. Statek przewoził nowych imigrantów i broń. Ecel zażądał od izraelskiego rządu, aby 20% tej broni pozostało w jej wyłącznej dyspozycji i nie trafiło do powstającej armii. Ecel był gotowy siłą bronić rozładunku. Rząd nie chcąc dopuścić do istnienia różnych formacji zbrojnych w Izraelu, zdecydował się na zatopienie statku. Zginęło prawie 100 osób na pokładzie.


Pojedyncze bataliony Irgunu walczyły jako odrębne formacje w ramach izraelskiej armii aż do 20 września 1948 roku, kiedy to zostały oficjalnie rozwiązane. Ich członkowie ochotniczo wstąpili do formacji izraelskiej armii.

[edytuj] Dowódcy

Irgun Commanders
  • Naczelny Dowódca 1937-1940: Zeev Żabotyński
  • 1931-1937: Avraham Tehomi
  • 1937: Robert Bitker [1]
  • 1937-1938: Moshe Rosenberg [2]
  • 1938-1941: David Raziel[3]
  • 1941-1943: Jaakov Meridor
  • 1943-1948: Menachem Begin

Przypisy

  1. Jewish Virtual Library
  2. Etzel Internet
  3. Raziel został aresztowany przez Brytyjczyków 19 maja 1939 r.Etzel Internet. Zastąpił go Kalai, którego aresztowano 31 sierpnia 1939 r.[1]

[edytuj] Zobacz też:


aa - ab - af - ak - als - am - an - ang - ar - arc - as - ast - av - ay - az - ba - bar - bat_smg - bcl - be - be_x_old - bg - bh - bi - bm - bn - bo - bpy - br - bs - bug - bxr - ca - cbk_zam - cdo - ce - ceb - ch - cho - chr - chy - co - cr - crh - cs - csb - cu - cv - cy - da - de - diq - dsb - dv - dz - ee - el - eml - en - eo - es - et - eu - ext - fa - ff - fi - fiu_vro - fj - fo - fr - frp - fur - fy - ga - gan - gd - gl - glk - gn - got - gu - gv - ha - hak - haw - he - hi - hif - ho - hr - hsb - ht - hu - hy - hz - ia - id - ie - ig - ii - ik - ilo - io - is - it - iu - ja - jbo - jv - ka - kaa - kab - kg - ki - kj - kk - kl - km - kn - ko - kr - ks - ksh - ku - kv - kw - ky - la - lad - lb - lbe - lg - li - lij - lmo - ln - lo - lt - lv - map_bms - mdf - mg - mh - mi - mk - ml - mn - mo - mr - mt - mus - my - myv - mzn - na - nah - nap - nds - nds_nl - ne - new - ng - nl - nn - no - nov - nrm - nv - ny - oc - om - or - os - pa - pag - pam - pap - pdc - pi - pih - pl - pms - ps - pt - qu - quality - rm - rmy - rn - ro - roa_rup - roa_tara - ru - rw - sa - sah - sc - scn - sco - sd - se - sg - sh - si - simple - sk - sl - sm - sn - so - sr - srn - ss - st - stq - su - sv - sw - szl - ta - te - tet - tg - th - ti - tk - tl - tlh - tn - to - tpi - tr - ts - tt - tum - tw - ty - udm - ug - uk - ur - uz - ve - vec - vi - vls - vo - wa - war - wo - wuu - xal - xh - yi - yo - za - zea - zh - zh_classical - zh_min_nan - zh_yue - zu -