Irgun Cwai Leumi

Z Wikipedii

Irgun Cwai Leumi (hebr. ארגון צבאי לאומי, "Narodowa Organizacja Zbrojna"), w skrócie Ecel - była żydowską nielegalną, podziemną organizacją zbrojną działającą w Brytyjskim Mandacie Palestyny w oparciu o metody terrorystyczne w latach 1931-1948, po odłączeniu się od paramilitarnej organizacji Hagana.

[edytuj] Przyczyny powstania

Irgun powstała z inspiracji Władimira Żabotyńskiego, który namówił grupę sympatyków do odłączenia się od Hagany i utworzenia nowej organizacji zbrojnej. Był od samego początku związany z tzw. rewizjonistycznym nurtem syjonizmu. Przyjął najbardziej radykalną formę walki z brytyjską administracją w Palestynie, która blokowała żydowską imigrację do Palestyny. W swojej działalności Irgun stosował terroryzm.

Celem działalności Irgunu było powstanie żydowskiego państwa na całości terytorium Brytyjskiego Mandatu Palestyny, łącznie z ziemiami położonymi na wschodniej stronie rzeki Jordan. Sposobem do osiągnięcia tego celu była walka zbrojna.

Ideowym przywódcą Irgunu był Władimir Żabotyński, który powiedział: "każdy Żyd ma prawo przyjechać do Palestyny; tylko czynny odwet powstrzyma Brytyjczyków i Arabów; tylko żydowskie siły zbrojne stworzą państwo żydowskie."

Politycznym i duchowym przywódcą Irgunu był Avraham Tehomi.

[edytuj] Utworzenie Irgunu

Po arabskich zamieszkach 1929 roku, doszło do otwartej krytyki działania Hagany. Część członków Hagany uważało, że należy podjąć otwartą walkę, a nie ograniczać się jedynie do obrony osiedli i kibuców.

10 kwietnia 1931 roku część działaczy Hagany odmówiła w Jerozolimie złożenia broni w magazynie. Ci zbuntowani bojownicy zgromadzili się wokół Avrahama Tehomi. Tę nową organizację początkowo nazywano Narodowa Hagana (hebr. ההגנה הלאומית) lub Irgun Bet, Haganah Bet.

Grupa formalnie przyjęła nową nazwę Irgun dopiero w 1937 roku.

Oddziały Irgunu liczyły około 10 tys. ludzi, którzy stacjonowali w takich osiedlach jak: Yesod HaMa'ala, Mishmar HaYarden, Rosh Pina, Metula, Nahariya, Hadera, Binyamina, Herzliya, Netanya, Kfar Sava, Rishon LeZion, Rehovot i Ness Ziona. W późniejszym czasie oddział Irgunu działał także w Jerozolimie.

W 1937 roku doszło do wewnętrznego rozłamu i około 2 tys. członków powróciło do Hagany.

[edytuj] Nielegalna imigracja

Nielegalni imigranci lądują na plażach Tel Awiwu. Statek "Patria" - 22 sierpnia 1939 r.

Irgun prowadził szeroką działalność w kierunku rozwijania nielegalnej imigracji do Mandatu Palestyny.

Pierwszy ze statków Irgunu przypłynął do Palestyny 13 kwietnia 1937 roku, a ostatni 13 stycznia 1940 roku. Ogółem dzięki pomocy Irgunu do Palestyny dotarło około 18 tys. Żydów.

[edytuj] Aktywna obrona

Hotel King David po zamachu bombowym Irgunu - zginęło blisko 90 osób, w tym Żydów, Arabów i Brytyjczyjczyków - 22 lipca 1946 r.

Arabski autobus zniszczony przez bombę Irgunu. Zginęło 7 Arabów. - 29 grudnia 1947 r.

W obliczu nasilających się arabskich ataków na żydowskie osiedla, David Raziel stworzył zupełnie nowy termin: "aktywnej obrony". Nowa strategia działania Irgunu miała operać się na wyprzedzajacych atakach, które miały stanowić najlepszą obronę dla żydowskich osiedli.

Pierwsze operacje rozpoczęły się w kwietniu 1936 roku. W ich wyniku zginęło ponad 250 Arabów. Irgun kierował się zasadą "oko za oko, ząb za ząb" i zdecydowanie odpowiadał na każdy arabski atak.

W odpowiedzi na ogłoszenie w 1939 roku "Białej Księgi", Irgun zorganizował zamachy bombowe na budynki brytyjskiej administracji publicznej w Jerozolimie i Tel Awiwie oraz sabotaż na liniach kolejowych w Palestynie. We wrześniu 1939 roku, gdy wybuchła II wojna światowa, Irgun ogłosił z Haganą zawieszenie wszelkich działań przeciwko Brytyjczykom.

Jedynie Abraham Stern nie zgodził się na zawieszeni broni i uznał Wielką Brytanię za największego wroga Żydów. Założył on własną organizację - Lehi (Bojownicy Wolności).

W grudniu 1943 roku na czele Irgunu stanął Menachem Begin - urodzony na terenach Polski jako Mieczysław Biegun. Odrodził on upadającą organizację. Zorganizował grupy wojskowe i przygotował plan powstania żydowskiego przeciwko brytyjskiemu panowaniu w Palestynie. Walkę z Brytyjczykami Irgun rozpoczął 12 lutego 1944 roku, kiedy to zaatakowano brytyjskich oficerów imigracyjnych w Jerozolimie, Tel Awiwie i Hajfie.

W październiku 1944 roku Hagana przekazała Brytyjczykom informacje o 700 członkach Irgunu. Zostali oni aresztowani i deportowani do obozach dla internowanych (Latrun, następnie Erytrea, Afryka Wschodnia). Ogółem uwięziono tam 690 żydowskich działaczy.

Większe akcje Irgunu:

• 1 listopada 1945 roku - Irgun i Lehi zaatakowały stację kolejową w Lod.
• 27 grudnia 1945 roku - Irgunu i Lehi przeprowadziły zamach terrorystyczny na budynki brytyjskiego wywiadu w Jerozolimie i Jaffie.
• 22 lipca 1946 roku - zamach terrorystyczny na Hotel Króla Dawida (Hotel King David), w którym mieściło się dowództwo brytyjskich wojsk w Palestynie. Pomimo telefonicznych ostrzeżeń, hotelu nie ewakuowano. Zginęło 91 osób, 45 zostało rannych. Wielu Żydów potępiło ten zamach (między innymi: Chaim Weizmann i Dawid Ben Gurion).
• 1 marca 1947 roku - zamach terrorystyczny na brytyjski klub oficerski w Jerozolimie.
• 27 kwietnia 1947 roku - powieszenie na rozkaz Begina dwóch porwanych żołnierzy brytyjskich. Był to odwet za wykonanie wyroku śmierci na członkach Etzel przez sąd brytyjski.
• 9 kwietnia 1948 roku - dokonana wspólnie z Lehi, lecz w ramach Hagany masakra arabskiej wsi Deir Jassin. Zginęły 254 osoby.

[edytuj] W państwie Izrael

28 maja 1948 roku rząd nowo powstałego państwa Izrael wydał rozkaz powołujący do życia izraelską armię - Siły Obronne Izraela (Cewa Hagana LeIsrael, w skrócie Cahal), do których miały przystąpić wszystkie żydowskie grupy zbrojne walczące w Palestynie.

Irgun nie podporządkowywał się pod rozkazy nowego rządu i prowadził samodzielną działalność. Na potrzeby własnych oddziałów sprowadzono dostawy broni i amunicji. Z tego powodu, w czerwcu 1948 roku Dawid Ben Gurion nakazał zatopić statek "Altalena", zakupiony przez Irgun. Statek przewoził nowych imigrantów i broń. Ecel zażądał od izraelskiego rządu, aby 20% tej broni pozostało w jej wyłącznej dyspozycji i nie trafiło do powstającej armii. Ecel był gotowy siłą bronić rozładunku. Rząd nie chcąc dopuścić do istnienia różnych formacji zbrojnych w Izraelu, zdecydował się na zatopienie statku. Zginęło prawie 100 osób na pokładzie.

Pojedyncze bataliony Irgunu walczyły jako odrębne formacje w ramach izraelskiej armii aż do 20 września 1948 roku, kiedy to zostały oficjalnie rozwiązane. Ich członkowie ochotniczo wstąpili do formacji izraelskiej armii.

[edytuj] Dowódcy

Przypisy

[edytuj] Zobacz też:

• Lehi
• Hagana