Irgun
Wikipedia(e)tik
Irgun (hebreeraz, ארגון), jatorrizko izena Irgun Zevai Leumi (ארגון צבאי לאומי Erakunde Militar Nazionala) 1930 eta 1940ko hamarkadetan zehar Britainia Handiaren mandatupean zegoen Palestinan jardun zuen talde armatu sionista da.
[aldatu] Historia
Vladimir Jabotinskyk sortu eta zuzendutako taldea izan zen, 1931n sortua Haganako zatiketa baten ondorioz. Bere helburua arabiarrek egiten zituzten ekintza terroristen aurrean erantzutea zen, bereziki 1929ko sarraskien ondoren.
Britaniarren aginte amaieran jarrera gogortu zuen, bai arabiarren eta baita britaniarren aurkako atentatu gogorrak eginez, Menajem Beginen gidaritzapean. Atentatu bortitzena Jerusalemeko King David hotelaren kontra egindakoa izan zen (kolonialismo britaniarraren gune garrantzitsuena), 1946ko uztailaren 22an; bertan 91 pertsona hil ziren, tartean 17 judu, nahiz eta Irgunek hiru aldiz leherketaren berri eman agintari britaniarrek ez baitzuten hotela hustu. Talde honek eta arabiar terroristek sortutako giroak eragin zuen Britainia Handiak Palestinako agintea uztea 1948an.
Lehen gerra arabiar-israeldarrean parte hartu zuen, besteak beste, Jafo konkistatuz eta Jerusalemgo auzo judua defendatuz. Dena dela, Deir Yassineko sarraskiak fama txarra eman zion erakundeari; arabiarren herri honetan egindako sarraskiaren ondorioz 100 arabiar hil ziren. Sarraskia beste hainbat herri palestinarretan errepikatu zen, eta horren ondorioz zenbait arabiarrek inguruko estatuetan aurkitu zuen babesa.
Gerra honetan Irgunek Israelgo armadarekin bat egin zuen 1948an, eta armak entregatu zizkion.
[aldatu] Kanpo loturak
- Irgunen historia
- Irgunen webgune ofiziala (ingelesez)
- Deir Yassini buruzko artikulua (ingelesez)
