Franciszek Lilpop

Z Wikipedii

Franciszek Lilpop (ur. 30 października 1870 w Warszawie, zm. 20 października 1937 w Warszawie) - polski architekt.

Był synem Edwarda i Marii Karoliny z Wernerów. Do szkoły średniej, którą ukończył w 1886 roku, uczęszczał w Rydze; w tymże roku wstąpił na wydział architektury tamtejszej Politechniki oraz przyjęty został do polskiej korporacji akademickiej Welecja. Po ukończeniu w 1894 r. studiów, w 1895 r. rozpoczął pracę zawodową w Warszawie u architekta Józefa Dziekońskiego; niedługo później założył własną pracownię. W 1899 stanowisko głównego projektanta objął architekt Karol Jankowski, z którym w 1903 r. zawiązali spółkę pod nazwą "Biuro Architektoniczne Franciszek Lilpop i Karol Jankowski".

Wśród licznych opracowań i realizacji firmy szereg stanowi osiągnięcia wybitne w architekturze polskiej. Za czołowe dzieło modernizmu w Polsce uznany został, zaprojektowany w ich pracowni, gmach o szkielecie żelbetowym - Dom Towarowy Braci Jabłkowskich w Warszawie. Z późniejszych prac pozycję wybitną osiągnęły w Warszawie:

• Zakład wychowawczy i Kościół św. Stefana SS Nazaretanek,
• Instytut Aerodynamiczny Politechniki Warszawskiej,
• Dom Spółdzielczości Rolniczej im. Stefczyka.

Spośród innych prac na wyróżnienie zasługują:

• Szkoła Rontalera w Warszawie,
• Gospoda i ambulatorium przy kopalni "Niemce" w Zagłębiu Dąbrowskim,
• Sanatorium w Rudce,
• Dom Zakładów Gazowych w Warszawie, Kredytowa 3,
• Instytut Higieny Dziecięcej w Warszawie, Litewska 8,
• Kościół i plebania w Małkini,
• Składy towarowe i biura Tow. Akc. "L. Spiess i Syn" w Warszawie, Daniłowiczowska 16, o ciekawej modernistycznej elewacji,
• domy mieszkalne w Warszawie: Aleja Róż 8 i 10, Aleja Armii Wojska Polskiego 8, Wspólna 35, Flory l

Z budownictwa przemysłowego warte uwagi są fabryki:

• Rosyjsko-Włoskiego Tow. Wyrobów Włókienniczych w Warszawie
• Cynkownia Warszawska
• Zakłady Mechaniczne "Ursus" w Czechowicach,

Według projektów tego biura wybudowano dwory, niekiedy o charakterze pałacowym, w Rakiszkach, Stryjowie, Bondarówce, Falencicach, Zaborowie i Nowinach.

Projekty Fr. Lilpopa i K. Jankowskiego uzyskiwały również nagrody na konkursach:

• Szkoła Handlowa w Łodzi
• Dom Towarzystwa Wzajemnej Pomocy Pracowników Handlowych i Przemysłowych w Warszawie
• Dom dochodowy Ordynacji Krasińskich w Warszawie

oraz wyróżnienia za:

• Dwory w Paszkowie i Opinogórze
• Kościół przy cukrowni Zagłoba w Lubelskim
• Wzorową zagrodę włościańską
• Wzorową szkołę ludową

Za granicą wyróżnienie uzyskał projekt gmachu "The Chicago Tribune" w Chicago.

Najwcześniejsze prace, sprzed lat 1905-7 reprezentowały różne kierunki architektoniczne - historyzm, secesję i tzw. "styl zakopiański". Poważna część projektów i realizacji sprzed r. 1914 wykazywała tendencje wczesnomodernistyczne.

Czynny w pracy społecznej, Franciszek Lilpop był współzałożycielem Koła Architektów w Warszawie, a później Delegacji Architektów Polskich przy Stowarzyszeniu Techników. Uczestniczył w pracach Koła Architektów jako sędzia konkursowy, w latach zaś 1914-18 - w pracach studialnych nad przyszłą zabudową kraju. Sprawował różne funkcje w zarządzie. W Polsce niepodległej był inspiratorem tendencji konsolidacyjnych w środowisku architektów. Był prezesem komitetu organizacyjnego, a później wykonawczego I Zjazdu Architektów Polskich w 1919 roku. Pracował przy założeniu SARP. W 1925 r. należał do założycieli pisma "Architektura i Budownictwo", w którym - jak i w "Przeglądzie Technicznym", zamieszczał artykuły i wzmianki.

Po 1918 roku zajmował stanowiska samorządowe i w administracji państwowej. Zorganizował Referat Budowlany przy Radzie Miejskiej, przechodząc z czasem na stanowisko jej dyrektora technicznego.

W grudniu w uznaniu jego zasług dla miasta nadano fundacji nagród Rady Miejskiej m. st. Warszawy imię Franciszka Lilpopa.

W administracji państwowej kierował Referatem Gmachów i Terenów Państwowych w Ministerstwie Rolnictwa i Dóbr Państwowych. W ostatnich latach życia był inspektorem technicznym Departamentu Budownictwa Ministerstwa Spraw Wojskowych. Od 1924 roku wykładał na Politechnice Warszawskiej, na wydziale Architektury budownictwo przemysłowe.

Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym.