Kimika

Wikipedia(e)tik

Kimika laborategia

Kímika (egiptiotik kēme ("lurra") hitzetik eratorria), materiaren konposizio, egitura eta propietateak, eta berauen prozezu kimikoetan zehar izandako eraldaketak aztertzen dituen zientzia da. Gaur eguneko kimika alkimiaren eboluzioaren ondorioa dela baiezta daiteke.

Kimikaren barnean dauden arlo ezberdinak, ikertzen den materia motaren edo egingo zaion ikerketa motaren arabera sailkatzen dira gehienetan.

Ikertzen den materia motaren arabera, kimika ezorganikoa konposatu kimiko ezorganikoak aztertzen dituena da, biokimika izaki biziduneta agertzen diren konposatuak ikertzen dituena eta kimika organikoa konposatu kimiko organikoak aztertzen dituena.

Bestalde, egingo zaion ikerketa motaren arabera egindako sailkapenean atal gehiago dauzkagu, adibidez, kimika analitikoa, kimika fisikoa edo kimika teorikoa. Horrez gain, duela denbora gutxi agertu diren beste atal berri batzuk aurki ditzakegu ere, normalean atal tradizional horien azpimultzo bezala hartzen direnak. Adibidez: kimika konputazionala, kimika bioezorganikoa, nanokimika, kimika supramolekularra... ia egunero luzatzen den beste zerrenda luze batez jarraitua.

[aldatu] Historia

Antoine Lavoisier, kimika garaikidearen aitatzat jo izan dena

Gizakiaren lehenengo experientziak kimikarekin suaren materia aldatzeko propietatearen bitartez izan ziren. Hala nola, burdinaren lantze prozesua edo hareatik abiatuta beira sortzeko prosezuan.

Hortik abiatuta, gizakia beste materia ezberdin batzuekin ere mota horretako eraldaketak egin lituzkeela konturatu zen eta batzuk metala urre bihurtzeko substantzia magikoaren bila hasi ziren, alkimia izeneko disziplina sortuz.

Alkimiaren bidez pilatutako esperientzia guzti haien metatze horrek ondoren sortzear zegoen kimikaren ezinbesteko oinarria suposatu zuen.

Kimika zientzia enpirikoa da, metodo zientifikoan oinarritutakoa, hau da, behaketa, kuantifikazioa eta esperimentazioan oinarritutakoa.