Antoine Lavoisier
Wikipedia(e)tik
 |
||
| Zientzialaria | ||
|---|---|---|
| Arloa | Kimika | |
| Jaio | 1743ko Abuztuaren 26an | |
| Paris (Frantzia) | ||
| Hil | 1794ko Maiatzaren 8an | |
| Paris (Frantzia) | ||
| Lan-erakundeak | Frantziako Zientzia Akademia | |
Antoine-Laurent de Lavoisier (1743 - 1794) kimikari frantziarra. Kimika modernoaren sortzailetako bat Robert Boyle, John Dalton eta Jöns Jakob Berzeliusekin batera.
Eduki-taula |
[aldatu] Bizitza eta heziketa
Familia aberatseko semea, bost urte bakarrik zituela dirutza handiaren oinordeko bilakatu zen. 1754 eta 1761 artean College Mazarin eskolan ikasi zuen kimika, astronomia eta matematika. Bere hezkuntzan ilustrazioaren ideiak jaso eta bereganatu zituen. 1761 eta 1763 artean Zuzenbidea ikasi zuen Sorbona unibertsitatean. Étienne Condillac filosofoaren eraginpean natur zientziak ikasi zituen. Bere lehen lan zientifikoa 1764an argitaratu zuen, Jean-Étienne Guettard geologoaren laguntzaz. 25 urtekin Frantziako Zientzia-Akademiako kidea bihurtu zen.
1771an Marie-Anne Pierrette Paulze-rekin ezkondu zen. Bere emazte eta lankidea izan zenak Joseph Priestley-ren idazkiak eta Richard Kirwan-en "Flogistoaren saiakera" ingeleratik itzuli zituen. Gainera, Lavoisierren laborategiko tresna zientifikoen irudiak marraztu zituen, bere lanak eta oroit-idazkiak argitaratu zituen, eta etxean kimikari buruzko hitzaldiak antolatzen zituen bere garaiko puntako zientzialariak gonbidatuz.
[aldatu] Ekarpen zientifikoak
[aldatu] Errekuntza, gasak eta uraren azterketa
Lavoisierren lehen ikerketa kimikoak errekuntzari buruzkoak izan ziren. Esperimentu horiei esker, konbustioan zenbait substantziak oxigenoarekin erreakzionatzen dutela frogatu zuen. Gas honi "azido sortzaile" izena eman zion, azido guztiak oxigenoa dutela uste baizuen. Lavoisierrek gas honek metalen herdoilketan eta animalia eta landareen arnasketan duen garrantzia azaldu zuen. Pierre-Simon Laplace-kin egindako esperimentutan, arnasketa oxigenoz eginiko errekuntza geldoa besterik etzela frogatu zuen. Aurkikuntza guzti hauek garai hartan onartutako "flogistoaren teoria"ren aurka egiten zuten. Flogistoa, errekuntzetan askatutako substantzia zela uste zen.
[aldatu] Masaren kontserbazioa eta estekiometria
Lavoisierrek egin zituen Kimikaren historiako lehen benetako esperimentu kuantitatiboak. Erreakzio kimikotan parte hartzen zuten erreaktibo eta produktu-kantitateak zehazki pisatuz, erreakzioaren hasierako eta bukaerako masak berdinak zirela frogatu zuen Lavoisierrek. Beraz, erreakzioan materiaren egoera edo propietateak aldatzen dira, baina ez bere kantitatea. Esperimentu hauek Lavoisierrek ezarritako masaren kontserbazio-legea finkatu zuten [2]. 1784an, Mikhail Lomonosov-ek (1711-1765) antzeko proposamena aurkeztu zuen Lavoisierrek baino lehenago, baina ez zuen izan halako oihartzuna. Horretaz gain, Lavoisierren estekiometriaren legearen aitzindari izan ziren ikertzaileen artean, Joseph Black (1728-1799), Henry Cavendish (1731-1810) eta Jean Rey (1583-1645) aipa daitezke.
