Yper

Uit Wikipedia

Stad Yper
Ieper
Liggienge binn 't arroundissement Yper in de provinsje West-Vloandern
Woapen	Vlagge

Geografie
Gewest	Vloandern
Provincie	West-Vloandern
Arroundissement	Yper
Liggienge	50°51' NB 02°53' OL
Liggienge	{{{latitudeGraden}}}°{{{latitudeMinuten}}}′NB {{{longitudeGraden}}}°{{{longitudeMinuten}}}′OL
Ippervlak	130,61 km²
Inweuners (Bron: NIS)
Inweuners – Vintn – Vrouwn – Bevolkiengsdichtheid	34.897 (01/01/2006) 48,86% 51,14% 267 inw./km²
Leeftydsipbouw 0–17 joar 18–64 joar 65 joar en ouder	(01/01/2004) 20,43% 60,52% 19,05%
Buutnlanders	1,89% (01/07/2005)
Weirklôoseidsgroad	8,01% (01/01/2006)
Polletiek
Burgemêester	Luc Dehaene (Luc Doane)
Coaliesje	CD&V/NV-A
Zetels CD&V/NV-A sp.a Vlaams Belang Open VLD	31 19 5 3 4
Dêelgemêentn me postcode
Postcode	Dêelgemêente
8900 8900 8900 8900 8902 8902 8902 8904 8904 8906 8908	Yper Brieln Dikkebus Sient-Jan Ollebeke Vormezêle Zillebeke Boezienge Zuudschôte Elverdienge Vloamertienge
And're info
Zonenummer	057
Poliesjezone	{{{polz}}}
Webadres	www.ieper.be

De loaknalln up e typischn West-Vlamschn zomerdag

Zicht up de mart

De vestn

De Sint-Moartnskathedroale

Yper (Nederlans: Ieper) is de grotste stee van den Westhoek en de zesde grotste van West-Vloandern. 't Weunn e klene 35.000 menschn.

Vodder èt Yper de twidde grotste mart van België, achter Sint-Nikloas. De bynoame van Yper is de Kattestad en sedert 't pausbezoek van 1985 oek de Vredesstad. Etwien die in Yper wunt, noemn ze en Yperlienk. Nunder bynoame is en Ypers kiendje.

Loaknalle van Yper (11 okt 2004)

Inoud

1 Attraksjes
2 Lokoale gewuntn
3 Toale
4 Kernen
5 Koarte
6 Bekende Yperliengn
- 6.1 Eboorn in Yper
7 Externe koppelienge

[bewerkn] Attraksjes

Schone pleksjes voe te goan bekykn, zyn:

de loaknolln
de Sint-Moartns kathedroale
de Menepoorte, woa da ze iedern oavend The Last Post ('n Last Post) bloazn
de vestn of vestiengn, da zyn d'oude verdedigiengsmeurn van Vauban uut de 17ste eeuwe. De vestn en 'n Oorloge oek overleefd, derbeistn woarn de kazemattn gebruukt voun soldoatn met de neuke te verzorn. Nu kunn ze nog bezocht zyn met e gids. 't Zittn oek e masse vleermuuzn en 'n dag va vadoage zyn de vestn ideoal voun e wandeliengsje te moakn.
de Ryselpoorte, d'oudste nog betoande poorte van Yper, met e Bourgondische torre uut de 14ste eeuwe
't Poortwachtersuus, en uus die achter de Ryselpoorte stoat en die diende voun de Ryselpoorte te bewoakn. Beist 'n Oorloge zou Moarschalk Plumer tope me zyn officiern ier d'aanvolle van 7 juni 1917 ('n Slag by Mêesn) voorbereid enn.
'n Yskelder, die in de vestn zit, is e koker woarin dat ys, die in de wienter uutezoagd wos, bewoard wos voun de reste van 't joar. 't Diende voun teetn te bewoarn, mor oek voun dokteurs (verdovienge en teegn de kurs).
't Kruutmagazyn, uut 1817 deur d'Ollanders ebouwd. 't Kust 75 000 kilo buskruut liggn. 't Et 'n Oorloge overleefd en 't is 1998 helegans erenoveerd.
Saint George's Memorial Church: Anglicoansche kerke van Sir Reginald Blomfield, met e masse zoakn over 'n Eestn Weireldoorloge
't Oud Kasselryuus: an de mart, met medailln die de zeevn oofdzoundn uutbeeldn. 't Is ezet in de 15ste eeuwe en achter 'n Oorloge is 't en endetje staduus ewist.
't Steen: 't enigste steenn uus uut de Middeleeuwn (13ste eeuwe) die nog bestoat. 't Stoat in de Ryselstroate.
't Godsuus Belle: oorsprounkelik van 1616, mor 'n Oorloge oek nie overleefd. Nu zit er museum in me schattn van 't OCMW.
't Vleesuus: de beneenverdiepienge is van 1275, vanboovn zyn de schone trapgeveltjes. Nu zit 't jeugduus en de jeugddienst derin, mo me tyd go 't e museum kommn.
de Vismart: van oul de Beuterstroate moej deur e poorte woa da Medusa upstoat (oorsprounkelik uut 1714), a 'n aarn kant stoat er e toluzetje (Minckuzetje), woa dan visverkopers moestn betoaln voun te meugn verkoopn. Up de Vismart zevve zyn der twee ofdaksjes woa dat er in 'n tyde vis verkocht is. Nu is de Vismart e belangryke uutgoansplekke voun de jounge gastn van Yper en omstreekn.
't Uus Biebuyck: uus met e gotischn trapgevel uut 1544. 't Uutzicht doe peizn an uuzn uut Brugge en 't is zounder ol te vele schoa uut 'n Oorloge ekommn.
de kattestoet die olle 3 joare (latste kee in 2006) deuregoat up 'n twiddn zundag van meie
in Zillebeke liggn Bellewaerde en de Poaliengbeke
Yper is oek ekend voe ze rally, de Belgium Ypres Westhoek Rally. In de vooksmoend: De 24 Eurn van Yper. 'n Rally volt in 't latste weekend va juni. 't Komt doar ossan styf vele vook no kykn.

[bewerkn] Lokoale gewuntn

'n Elfstn november komt Sinte-Moartn met ol ze zworte pietn an met ze boote an de koaie, dat is 't ende van 'n voart (d'Yperlee). 't Stoan toene e masse kienders me nunder ouders te wachtn en ze goan toune oltegoare noa 'n Mart. Oek in olle deelgemeentn is er e Sinte-Moartnstoet. De jounges krygn doa sneukelienge (mandarynn, spekeloaschekoekn, schokla, pikkeniekn, ozelievevrouwtjes en sintemoartnskoekn). Up 'n efsn november krygn de meeste jounges toun oek etwot va speelbucht.

[bewerkn] Toale

Wuk dat er specioal is in Yper, is de uutsproake van de lange klienkers ee en oo (ollene echte Yperliengn doen dadde, de meeste menschn van de deelgemeentn nie):

Brôod is iere brood (lik in 't AN)
Wêe is iere wee (wei(de) in 't AN)

Typisch an 't Ypers (en ouk wel in de gemeentn in 't rounde) is 't woord enni. 't E verschillnde betekenissn, 't is te zien in wuk e zinne daj 't gebruukt. Deurda ze dat zovele zeggn, lachn ze doa stief mei in de reste van de provinsche.

[bewerkn] Kernen

De gemeente Yper bestoat uut neegn deelgemeentn. Buutn 't stadscentrum zevve (me meer of duust inweuners per vierkantn kilomeiter de dichtsbevookte deelgemeente), liggn der doarround nog de deelgemeentn Boezienge, Brieln, Dikkebus, Elverdienge, Ollebeke, Sient-Jan, Vloamertienge, Vormezele, Zillebeke en Zuudschote.

#	Noame	Ippervlakte	Bevolkienge (1999)
I	Yper	18,68	19 777
II	Zillebeke	17,35	2 182
III	Ollebeke	5,73	642
IV	Vormezele	11,92	933
V	Dikkebus	10,06	1 400
VI	Vloamertienge	20,84	3 778
VII	Brieln	5,73	715
VIII	Elverdienge	13,97	1796
IX	Zuudschote	4,40	308
X (XII)	Boezienge - Boezienge - Pilkem	18,24	2 216
XI	Sient-Jan	4,48	977