Hun İmparatorluğu
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu maddedeki veya maddenin bir bölümündeki bazı bilgilerin kaynağı belirtilmemiştir. Ayrıntılar için maddenin tartışma sayfasına lütfen bakınız. Maddeye uygun bir biçimde kaynak ekleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. |
 |
|
| Avrupa Hun İmparatorluğu ~ M.S. 400 | |
| Dil | Proto-Türkçe [kaynak belirtilmeli] |
| Başkentleri | Etzelburg |
| Yönetimi | Kağanlık |
| Devlet başkanı | Kağan |
| Danışma kurulu | Devlet Kurultayı |
| Başlangıç tarihi | 395 |
| Yıkılışı | 454 |
| İlk hükümdarı | Balamir (375 - 395) |
| Son Hükümdarı | İllek (453 - 454) |
| Önceki devlet | |
| Sonraki devlet | Avar İmparatorluğu |
| edit | |
- Bu madde Avrupa'da faaliyeti gösteren Hun İmparatorluğu hakkındadır. Asya'da faaliyeti gösteren "Büyük Hun İmparatorluğu" için Hiung-nu maddesine ve "Hunlar" kavramı için Hunlar maddesine bakabilirsiniz.
Hun İmparatorluğu (Türk tarih literatüründe: Avrupa Hun İmparatorluğu), 4. yüzyılın sonlarına doğru Balamir'in önderliğinde batıya doğru yürüyen Hunların bir bölümü ilk defa Doğu Anadolu'ya girdiler. [kaynak belirtilmeli]Balamir'in ölümünden sonra oğlu ya da torunu olduğu sanılan Uldız döneminde ise Karpat dağlarını aşıp Macaristan'a girerek burada Avrupa Hun Devleti'ni kurdular. Avrupa Hun Devleti'nin dış politikası Uldız döneminde belirlenmiştir.Bu politikaya göre Bizans baskı altında tutulacak ve Germen kavimlerine karşı Batı Roma İmparatorluğu ile iş birliği yapılacaktır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Uldız Dönemi
- Uldız, Bizans'ı baskı altına almak amacıyla Trakya üzerine yürüdü. Barış isteyen Trakya valisine "Güneşin battığı yere kadar her yeri zaptedebilirim" diyerek Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans)'ya meydan okudu. Hunların gücünden çekinen Bizans, anlaşma yaparak Hunların üstünlüğünü kabul etti.
Bu dönemde Hunlar, Orta Avrupa'dan Hazar'ın doğusuna kadar uzanan geniş topraklara sahip olmuşlardı.Devletin doğu bölgesini Karaton'un yönettiği biliniyorsa da bu hükümdar hakkında fazla bilgi yoktur.
Uldızın politikası batı ile iyi ilişkiler kurup,doğuya seferler düzenlemektir.
[değiştir] Rua Dönemi
- 412-422 yılları arasında Avrupa Hun Devleti ile ilgili fazla bir bilgiye rastlanmamaktadır. Hükümdar soyundan gelen Rua 422 yılında tahtı ele geçirerek, ülkeyi kardeşleri Muncuk, Oktar ve Aybars ile birlikte yönetti. Muncuk'un erken ölümü üzerine Aybars ülkenin doğu kanadının yönetimine, Oktar ise batı kanadının yönetimine getirildi.
- Rua, Uldız'ın belirlediği Hun dış politikasını uygulamaya devam etti. Casusluk faaliyetlerini ileri sürerek Bizans üzerine bir sefer düzenledi(422). Bu sefer sonucunda Bizans ağır bir vergiye bağlandı.
- Batı Roma'daki taht karışıklıklarından yararlanmak isteyen Bizans, İtalya'ya kuvvet gönderdi.Bunun üzerine Rua, altmış bin kişilik bir orduyu Batı Roma'nın yardımına göndererek Bizans İmparatoru Theodosius(Teodosyus)'u savaşmadan geri çekilmek zorunda bıraktı.
- Bizans üzerine yapacağı yeni bir sefere hazırlanırken 434 yılında öldü. Yerine kardeşi Muncuk'un oğlu Attila geçti.
[değiştir] Attila Dönemi
| Türk tarihi |
Ön Türk
Memlûklar / Türkmenler
Moğolların mirasçıları
|
- Attila, amcası Rua'nın yanında yetişti ve onunla birlikte çeşitli seferlere katılarak devlet yönetimini ve ordu komutanlığını çok iyi öğrendi. Onun zamanında Avrupa Hun Devleti en parlak dönemini yaşadı.
- Tahta çıkınca, ülkeyi kardeşi Bleda ile birlikte yönetti.
- 434 yılında Margos Antlaşması imzalandı.
Bu anlaşmaya göre;
- Bizans, Hunlara ödemekte olduğu vergiyi iki katına çıkaracak,
- Bizans, Hunlara bağlı kavimlerle antlaşma yapmayacak,
- Ticari ilişkiler sınır kasabalarında devam edecek,
- Bizans, elindeki Hun esirleri iade edecekti.
[değiştir] Attila'nın Seferleri
Birinci Balkan Seferi (441-442)
Bizans'ın Margos Antlaşması'nın hükümlerine uymaması üzerine Attila, Bizans üzerine sefere çıktı. Doğu Trakya'ya kadar ilerleyen Hun ordusundan çekinen Bizans, barış istemek zorunda kaldı.Bu Antlaşma ile Attila Bizans'ın ödediği vergiyi artırdığı gibi bazı sınır kalelerini de ele geçirdi.Bu seferden sonra Avrupa Hunlarına Balkanların yolunu açılmış oldu.
İkinci Balkan Seferi (447)
I.Balkan Seferi'nden sonra Bizans imzaladığı antlaşma şartlarında öngörülen vergiyi ödemediği için Attila yeniden sefere çıktı. İki kola ayrılan Hun ordusunun bir kolu Yunanistan'a girip Teselya'ya kadar ilerledi. Diğer kolu ise Sofya, Filibe ve Lüleburgaz şehirlerini alarak Büyükçekmece yakınlarına kadar ulaştı. Bizans Imparatoru barış istemek zorunda kaldı.
Yapılan Anotolyos Antlaşması'na göre;
- Bizans ödediği vergiyi üç katına çıkaracak,
- Savaş tazminatı ödenecek
- Tuna'nın güneyindeki yerler askerler arındırılacaktı.
Batı Roma ( Galya ) Seferi (451)
Roma Imparatoru'nun kızıyla evlenen Atilla , çeyiz olarak Imparatorluk topraklarının yarısını isteyince, bunu kabul etmeyen Batı Roma'nın üzerine yürüdü. Katalon Ovası'nda Attila, 100 bini Hun geri kalanıda Germen ve İslav kavimlerinden oluşan 200 bin kişilik bir ordu ile iken Roma ordusu da aynı bölgeye 200 bin kişilik ordu ile gelmişti. Hun düşmanı olan barbarların hepsi Aetiüs ordusunun safında idiler. 20 Haziran 451 günü dünyanın iki yarısı birbiri üzerine yüklendi. O güne kadar görülmüş en kanlı savaş oldu. Savaş 24 saat sürdü iki taraf da cok büyük hasar gördü, büyük kayıplar verdi fakat savaş günü akşamı Roma ordusu dağıldı.
Roma'yı destekleyen Batı Got ordusu da kralları savaşta ölünce çekilmek zorunda kalmıştır. Atilla çekilmekte olan Aetiüs'ü takip etmedi ordusunu dinlendirdi. Zaten amaçına ulaşmış Roma'nın asker deposu sayılan Galya'yı işgal etmişti. bundan sonraki ilk ciddi saldırıda bütün romayı tam olarak çökertecegi kesindi.
Aradan geçen 20 günde Attila ordusunu kendi başkentinin bulundugu bölgeye getirdi. Savaş sonrasında dünya onun yenilmezligini bir kere daha anlamış ve kabul etmişti.Bu savaştan 1 yıl sonra Attila Dagıttıgı Roma İmparatorlugu'nun tamamını idaresi altına almak icin harekete gectigi zaman, ona karşı koyacak güçleri kalmamıştı. 452 yılında Attila Po ovasına geldi ve Romadan yola cıkan Papa 2.Leo Hun hükumdarının huzuruna cıktı ve Attila'dan Roma'yı esirgemesini istedi bütün şartları kabul ettiklerini zaten Attila'nın Roma'ya hakim oldugunu söyledi. sadece Hristiyanlık merkezinin yıkılmaması temennisini iletti ve Attila Roma'ya saldırmadan vergilerini dahada katlı almış oldu ve hakimligini tanıtmış olmuştu.
İtalya Seferi (452) Attila, 452 yılında yüz bin kişilik ordusuyla Alpler üzerinden İtalya'ya girdi. Papa I. Leo başkanlığında bir heyet Roma'nın bağışlanmasını istedi. Papa'nın ricasını kabul eden Attila geri döndü.
[değiştir] Avrupa Hun Hakanları
- Balamir (375 - 395)
- Karaton(395 - 415)
- Muncuk (415 - 425)
- Oktar (425 - 430)
- Rua (430 - 434)
- Attila (434 - 453)
- İlek (453 - 454)
- İrnek (454 - 454)
[değiştir] Egemenlik Alanı
Güney Rusya, Romanya, Yugoslavya'nın kuzey bölgesi, Macaristan, Avusturya, Çekoslovakya, Güney ve Orta Almanya (Doğu Fransa'dan Ural Dağlarına; Kuzey Macaristan'dan Bizans kapılarına kadar olan saha). Yüzölçümü: yaklaşık 4.000.000 km2'dir.
[değiştir] Hunlarının tarihe katkıları
- Kavimler Göçü'nün başlamasında etkili olmuştur.
- Batı Roma İmparatorluğunun yıkılmasına neden olmuştur.
- Pantolonu (Şalvar olarak) Avrupa'ya getirmişlerdir.
[değiştir] Hunlarının parçalanmasının nedenleri
- Ele geçirdikleri topraklarda gittikçe nüfus olarak azınlıkta kalmaları.
- Sürekli Hun göçleriyle beslenmeleri.
- Düzenli ve sağlam bir devlet teşkilatı kuramamaları.
- Yerleşik kültür ile mücadele edilmesi.
- Yerleşik kültürün olumsuz etkileri.
- Taht kavgaları
[değiştir] Avrupa Hunları Kültürü
Bknz. Şipovo Kurganı
