รางวัลโนเบล

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

   

เหรียญรางวัลโนเบล สำหรับสาขาฟิสิกส์, เคมี, สรีรวิทยา (หรือแพทยศาสตร์) , และ วรรณกรรม

รางวัลโนเบล (สวีเดน: Nobelpriset; อังกฤษ:Nobel Prize) เป็นรางวัลประจำปี ที่มอบให้กับบุคคลที่มีผลงานวิจัยหรือสิ่งประดิษฐ์ที่โดดเด่น หรือสร้างคุณประโยชน์ให้กับมนุษยชาติ (มอบให้กับองค์กรได้ ถ้าเป็นกรณีของรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพ)

การมอบรางวัลโนเบลจัดขึ้นเป็นประจำทุกปี ในวันที่ 10 ธันวาคม โดยผู้พระราชทานคือ สมเด็จพระราชาธิบดีแห่งราชอาณาจักรสวีเดน ถึงแม้ว่าบางปีรางวัลบางสาขาอาจไม่มีการตัดสิน แต่มีข้อกำหนดว่าระยะการเว้นการมอบรางวัลต้องไม่เกิน 5 ปี สำหรับผู้ได้รับรางวัลจะได้รับเหรียญรางวัลโนเบล ใบประกาศเกียรติคุณ เงินรางวัลประมาณ 10 ล้านโคร์นหรือประมาณ 70 ล้านบาท

[แก้] ประวัติ

รางวัลโนเบลเป็นความตั้งใจก่อนเสียชีวิตของ อัลเฟรด โนเบล (Alfred Nobel) นักเคมีชาวสวีเดน ผู้คิดค้นระเบิดไดนาไมต์ ซึ่งรู้สึกเสียใจจากการที่ระเบิดของเขาถูกนำไปใช้ในการคร่าชีวิตมนุษย์ เขาจึงมอบ 94% ของทรัพย์สินมาให้เป็นเงินทุนในรางวัลโนเบล 5 สาขา (เคมี, การแพทย์, วรรณกรรม, สันติภาพ และฟิสิกส์)

สำหรับสาขาเศรษฐศาสตร์นั้น ได้เพิ่มเข้ามาเมื่อ พ.ศ. 2512 (ค.ศ. 1969) โดยธนาคารแห่งชาติสวีเดน โดยชื่ออย่างเป็นทางการคือ Bank of Sweden Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel (รางวัลธนาคารกลางสวีเดน สาขาเศรษฐศาสตร์ ในความทรงจำถึง อัลเฟรด โนเบล) หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Nobel Memorial Prize in Economics โดยผู้ตัดสินรางวัลคือ Royal Swedish Academy of Sciences. เนื่องจากรางวัลนี้ไม่ได้อยู่ในความตั้งใจก่อนเสียชีวิตของ อัลเฟรด โนเบล ดังนั้นจึงไม่ได้รับเงินรางวัลจากมูลนิธิโนเบล แต่ได้รับเงินจากธนาคารกลางสวีเดน อย่างไรก็ตาม รางวัลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร์มีศักดิ์และสิทธิ์เท่ากับรางวัลในสาขาอื่น ๆ การมอบรางวัลนี้ ก็จะมอบในวันเดียวกันกับรางวัลโนเบลสาขาอื่น โดยมีกษัตริย์สวีเดนเป็นผู้มอบตั้งแต่ปี 1902 เป็นต้นมา ได้รับเหรียญตรา และจำนวนเงินเท่าเทียมกัน ซึ่งในตอนแรกนั้นกษัตริย์ออสการ์ที่ 2 แห่งสวีเดนทรงไม่เห็นด้วยที่จะให้มีการมอบรางวัลที่สำคัญสูงสุดระดับประเทศนี้ให้กับคนต่างชาติ แต่สุดท้ายพระองค์ก็ทรงเปลี่ยนพระทัยเนื่องจากทรงเล็งเห็นว่ารางวัลที่สำคัญนี้จะสร้างชื่อเสียงให้กับประเทศ^[1]

[แก้] รายชื่อผู้ได้รับรางวัลโนเบล

• สาขาเคมี
• สาขาเศรษฐศาสตร์
• สาขาแพทยศาสตร์และสรีรวิทยา
• สาขาวรรณกรรม
• สาขาสันติภาพ
• สาขาฟิสิกส์

[แก้] สถิติที่น่าสนใจ^[2]

• ผู้ได้รับรางวัลที่มีอายุน้อยที่สุด ได้แก่ ลอเรนซ์ แบรกก์ (William Lawrence Bragg) ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาฟิสิกส์ เมื่อปี พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1915) โดยได้รับรางวัลเมื่ออายุเพียง 25 ปี
• ผู้ได้รับรางวัลที่มีอายุมากที่สุด ได้แก่ เรย์มอนด์ เดวิส (Raymond Davis Jr.) ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาฟิสิกส์ เมื่อปี พ.ศ. 2545 (ค.ศ. 2002) โดยได้รับรางวัลเมื่ออายุ 88 ปี แต่เรย์มอนด์ เดวิสได้เสียชีวิตลง หลังจากได้รับรางวัลเพียง 4 ปีต่อมา
• องค์กรและบุคคลได้รับรางวัลบ่อยครั้งที่สุด ได้แก่
  • องค์กรที่ได้รับรางวัลโนเบลมากที่สุด ได้แก่ สภากาชาดสากล โดยได้รับรางวัลโนเบลในสาขาสันติภาพในปี พ.ศ. 2460 (ค.ศ. 1917) พ.ศ. 2487 (ค.ศ. 1944) และ พ.ศ. 2506 (ค.ศ. 1963)
  • มารี กูรี ได้รับรางวัลในสาขาฟิสิกส์ ร่วมกับ อองตวน อองรี เบ็กเกอเรล เมื่อปี พ.ศ. 2446 (ค.ศ. 1903) และได้รับรางวัลโนเบลอีกครั้งในสาขาเคมี ร่วมกับ ปิแยร์ กูรี เมื่อปี พ.ศ. 2454 (ค.ศ. 1911)
  • จอห์น บาร์ดีน ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ 2 ครั้ง ได้แก่ ปี พ.ศ. 2499 (ค.ศ. 1956) และ พ.ศ. 2515 (ค.ศ. 1972)
  • ลีนุส คาร์ล พอลลิง ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาเคมี ในปี พ.ศ. 2497 (ค.ศ. 1954) และ ได้รับรางวัลโนเบลอีกครั้งในสาขาสันติภาพ เมื่อปี พ.ศ. 2505 (ค.ศ. 1962)
  • เฟรดเดอริก แซงเงอร์ ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาเคมี 2 ครั้ง ได้แก่ ในปี พ.ศ. 2501 (ค.ศ. 1958) และ พ.ศ. 2523 (ค.ศ. 1980)
• ตระกูลที่ได้รับรางวัลโนเบลมากที่สุด ได้แก่ ตระกูล "กูรี" โดยมีผู้ได้รับรางวัลโนเบลทั้งหมด 3 คน ได้แก่
  • ปิแยร์ กูรี และ มารี กูรี ได้รับรางวัลโนเบลเคมี ในปี พ.ศ. 2446 (ค.ศ. 1903) และต่อมา
  • อีแรน โฌลิออต-กูรี และ เฟรเดริก โฌลิออต ผู้เป็นสามี ได้รับรางวัลโนเบลสาขาเคมีในปี พ.ศ. 2478 (ค.ศ. 1935)
• ผู้ที่ปฏิเสธการเข้ารับรางวัลโนเบล ได้แก่ ฌอง ปอล ซาร์ต ซึ่งปฏิเสธการเข้ารับรางวัลโนเบล สาขาวรรณกรรม ในปี พ.ศ. 2507 (ค.ศ. 1964) และ เล ดุ๊ก โถ ซึ่งปฏิเสธการเข้ารับรางวัลโนเบล สาขาสันติภาพ ในปี พ.ศ. 2516 (ค.ศ. 1973)
• ผู้เข้ารับรางวัลโนเบล 763 ราย แบ่งเป็นเพศชาย 730 ราย และ เพศหญิงมีเพียง 33 ราย

[แก้] อ้างอิง

1. ^ ก่อนหน้านี้ : มอบรางวัล “โนเบล” เป็นครั้งแรก โดย ผู้จัดการรายวัน 10 ธันวาคม 2547 20:23 น.
2. ^ ที่สุดแห่ง "โนเบล" ตระกูล "กูรี" เหมาทั้งพ่อแม่ลูก แถมด้วยใครอ่อนสุด-เมินไม่รับ

[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น

• เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ (อังกฤษ)
• The Nobel e-Museum - พิพิธภัณฑ์โนเบล
• The Nobel Foundation - มูลนิธิโนเบล
• คณะกรรมการโนเบล แห่ง ราชบัณฑิตยสถานสวีเดน
• คณะกรรมการโนเบล แห่ง สถาบัน Karolinska
• The Swedish Academy
• คณะกรรมการโนเบลนอร์เวย์
• The Nobel Prize Internet Archive - เว็บอย่างไม่เป็นทางการ
• Timeline of Nobel Winners

ด • พ • ก รางวัลโนเบล
สาขาเคมี  • สาขาวรรณกรรม  • สาขาสันติภาพ  • สาขาฟิสิกส์  • สาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์
รางวัลเพื่อระลึกถึง อัลเฟรด โนเบล: สาขาเศรษฐศาสตร์